Tamer AKER, Ebru SORGUN, Özlem MESTÇİOĞLU, Işık KARAKAYA, Deniz KALENDER, Gönül ACAR, Ümit BİÇER, Öznur ACİCBE

İstanbul'daki Bombalama Eylemlerinin Erişkin ve Ergenlerdeki Travmatik Stres Etkileri

İstanbul’daki bombalama eylemlerinin ardından değişik yaş gruplarında olan ve farklı bölgelerde bulunan kişilerde olası travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) ile travmatik stres belirtilerinin sıklığının saptanması ve bu belirtilerle demografik değişkenlerin ilişkisinin araştırılması amaçlanmıştır. Patlamaların ardından karakollara yaralanarak başvuran 107 kişi ve bölgede bulunan bir okuldaki öğrenci, öğretmen ve görevlilerden oluşan 420 kişi çalışmaya alınmıştır. Katılanlar, Kocaeli - Kısa Travmatik Stres Ölçeği ile değerlendirilmiştir. Okul grubundaki öğrencilerde olası TSSB sıklığı % 5.9, öğretmen ve görevlilerde % 26.1’dir. Uyarılmışlık belirtisi hariç TSSB’nin temel belirtileri ve yardım alma ihtiyacı okul grubundaki erişkinlerde öğrencilere göre daha fazla bildirilmiştir. Kız öğrencilerin % 11.2’sinde, erkeklerinse % 5.4’ünde olası TSSB saptanmıştır. Yeniden yaşantılama, kaçınma ve uyarılmışlık belirtileri kız öğrencilerde daha yoğun bulunmuştur. Karakol grubunda olası TSSB oranı % 29.9’dur. Okul ve karakol grubundaki erişkinler karşılaştırıldığında, TSSB belirtileri, olası TSSB tanısı ve yardım alma ihtiyacı açısından fark bulunmamıştır. Ancak, eğitim düzeyi düşük erişkinlerin olası TSSB oranı daha yüksektir. Terör olaylarından sonra risk altındaki kişileri belirlemek, ruh sağlığı hizmetlerini yaygınlaştırmak ve topluma taşımak önemlidir.

Anahtar Kelimeler:

İstanbul

Traumatic Stres Effects of Bombing Attacks in İstanbul on Adults and Adolescents

To assess the prevelance of probable post-traumatic stress disorder (PTSD) among different age groups in different residential areas and to investigate the relationship between the PTSD symptoms and the demographic characteristics after November 2003 Bombing Attacks in İstanbul. A hundred and seven injured participants who had applied to the local police stations and overall 420 subjects including the students, teachers and staff of a highschool quite near to the bombing area were participated to the study. All the participants were evaluated with Kocaeli - Brief Traumatic Stres Questtionnaire. The prevelance of probable PTSD was 5.9 % in the students and 26.1 % in the adults of the school sample. PTSD was found in 11.2 % of female and 5.4 % of male students. Core symptoms of PTSD, except hyperarousal, and help seeking behaviour were reported higher in adults than the students. Probable PTSD was found in 29.9 % of police stations’ appliers. PTSD symptoms, probable PTSD diagnosis and help seeking behaviour was not statistically different between adults in the school and adults applied to police stations. However, probable PTSD was higher in adults with lower education. After the terrorist events, it is important to determine risk groups and to establish community based mental health services.

Keywords:

Istanbul,

PDF

___

Aker, T., Hamzaoğlu, O. ve Boşgelmez, Ş. (2004). Kocaeli Ruhsal Travma Kısa Tarama Ölçeği'nin geçerliği. IX Ulusal Halk Sağlığı Kongresi, Ankara.
Aker, T, Özeren, M., Başoğlu, M., Kaptanoğlu, C, Erol, A. ve Buran, B. (1999). Klinisyen tarafından uygulanan Travma Sonrası Stres Bozukluğu Ölçeği: Geçerlik ve güvenilirlik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 10 (4), 286-293.
Almqvist, K. ve Brendell-Farsberg, M. (1997). Refugee children in Sweden: posttraumatic stress disorder in Iranian preschool children exposed to organized violence. Child Abuse Negl, 41, 450-457.
Baker, D. R. (2002). A public health approach to the needs of children affected by terrorism. J Am Med Womens Assoc,57, 117-118.
Breaslou, N. ve Davis, G. C. (1992). Posttraumatic stres disorder in an urban population of young adults. Am J Psychiatry, 149, 671-675.
Breaslau, N. (2001a). The epidemiology of post traumatic stres disorder: What is the extent of the problem? J Clin Psychiatry, 62, 16-22.
Breaslau, N. (2001b). Outcomes of posttraumatic stress disorder. JClin Psychiatry, 62 (17), 55-59.
Drukteinis, A. M. (2003) Disability determination in PTSD litigation. I. S. Robert, (Ed.), Posttraumatic stress disorder in litigation guidelines for forensic assessment (2. baskı) içinde (141-161). Washington: American Psychiatric Publishing.
Fairbank, J. A., Ebert, L. ve Costello, E. J. (2000). Epidemiology of traumatic events and post traumatic stres disorder. D. Nutt, J. R. T. Davidson ve J. Zohar, (Ed.), Post-traumatic stres disorder: Diagnosis, management and treatment içinde (17-28). London: Martin Dunitz.
Fullerton, C. S., Ursano, J. R., Norwood, A. R. ve Holloway, H. H. (2003). Trauma, terrorism, and disaster. R. J. Ursano, C. S. Fullerton, A. E. Norwood, (Ed.), Terrorism and disaster: Individual and community mental health interventions içinde (1-22). Cambridge: Cambridge University Press.
Galea, S., Resnick, H., Ahern, J., Gold, J., Bucuvalas, M., Kilpatrick, D., Stuber, J. ve Vlahov, D. (2002a). Posttraumatic stres disorder in Manhattan, New York City, after the September 11th terrorist attacks. J Urban Health, 79, 340-353.
Galea, S., Ahern, J., Resnick, H., Kilpatrick, D., Bucuvalas, M., Gold, J. ve Vlahov, D. (2002b). Psychological sequelae of the September 11 terrorist attacks in New York City. N EngJMed, 346, 982-987.
Galea, S., Vlahov, D., Resnick, H., Ahern, J., Susser, E., Gold, J., Bucuvalas, M. ve Kilpatrick, D. (2003). Trends of probable posttraumatic stress disorder in New York City after the September 11 terrorist attacks. Am J Epidemiol, 755,514-524.
Giaconia, R. M., Reinherz, H. Z., Silverman, A. B., Pakiz, B., Frost, A. K. ve Cohen, E. (1995). Trauma and posttraumatic stress disorder in a community population of older adolescents. JAm Acad Child Adolesc Psychiatry, 34, 1369-1380.
Hürriyet, (2003). Türkiye tarihinin en büyük terör eylemleriyle sarsıldı. http://dosyalar.hurriyet.com.tr/almanak2003/ news_detail.asp?nid=196&sid=2.
Karakaya, L, Coşkun, A., Ağaoğlu, B., Çakın Memik, N., Şişmanlar, Ş. G., Yıldız Öç, Ö. ve Özer, S. (2004). Terörist saldırı ardından öğrencilerde travma sonrası stres bozukluğu bulguları. Ruhsal Travma Toplantıları III program ve özet kitabı içinde (47-49).
Kessler, R. C, Sonnega, A., Bromet, E., Bromet, E., Hughes, M. ve Nelson, C. B. (1995), Posttraumatic stres disorder in the national comorbidity survey. Arch Gen Psychiatry, 52, 1048-1060.
North, C. S., Nixon, S. J., Shariat, S., Mallonee, S., McMillen, J. C, Spitnagel, E. L. ve Smith, E. M. (1999). Psychiatric disorders among survivors of Oklahoma City bombing. JAMA, 282, 755-762.
North, C. S., Tivis, L., McMillen, J. C, Pfefferbaum, B., Spitznagel, E. L., Cox, J., Nixon, S., Bunch, K. P. veSmith, E. M. (2002). Psychiatric disorders in rescue workers of the Oklahoma City bombing. Am J Psychiatry,157, 857-859.
North, C. S. ve Westerhaus, E. T. (2003). Applications from previous disaster research to guide mental health interventions after the September 11 attacks. R. J. Ursano, C. S. Fullerton, A. E. Norwood, (Ed.), Terrorism and disaster: Individual and community mental health interventions içinde (93-106). Cambridge: Cambridge University Press.
Pfefferbaum, B., Nixon, S. J., Krug, R. S., Tivis, R. D., Moore, V. L., Brown, J. M., Pynoos, R. S., Foy, D. ve Gurwitch, R. H. (1999). Clinical needs assessment of middle and high school students following the 1995 Oklohoma City bombing. Am J Psychiatry, 156, 1069-1074.
Pfefferbaum, B., Seale, T., McDonald, N. B., Brandt, E. N. Jr, Rainwater, S. M., Maynard, B. T., Meierhoefer, B. ve Miller, P. D. (2000). Posttraumatic stress two years after the Oklahoma City bombing in youths geographically distant from the explosion. Psychiatry, 63, 358-370.
Punamaki, R. L. (1987). Psychological stress response of Palestinian mothers and their children in conditions of military occupation and political violence. Quart Newsletter Comp Human Cognition, 9, 76-79.
Rigamer, E. F. (1986). Psychological management of children in a national crisis. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry, 25, 364-369.
Realmuto, G. M., Masten, A., Carole, L. F., Hubbard, J., Groteluschen, A. ve Chun, B. (1992). Adolescent survivors of massive childhood trauma in Cambodia: Life events and current symptoms. J Trauma Stress, 5, 589-599.
Rubonis, A. V. ve Bickman, L. (1991). Psychological impairment in the wake of disaster: The disaster-psychopathology relationship. Psychol Bull, 109, 384-99.
Schelenger, W. E., Caddell, J. M., Elbert, L., Jordan, B. K., Rourke, K. M., Wilson, D., Thalji, L., Dennis, J. M., Fairbank, J. A. ve Kulka, R. A. (2002). Psychological reactions to terrorist attacks: Findings from the national study of Americans' reactions to September 11. JAMA, 288, 581-588.
Schuster, M. A., Stein, B. D., Jaycox, L., Collins, R. L., Marshall, G. N., Elliott, M. N., Zhou, A. J., Kanouse, D. E., Morrison, J. L. ve Berry, S. H. (2001). A national survey of stress reactions after the September 11, 2001, terrorist attacks. N EngJMed, 345, 1507-1512
Schnyder, U., Moergeli, H., Klaghofer, R. ve Buddeberg, C. (2001). Incidence and prediction of posttraumatic stress disorder symptoms in severely injured accident victims. Am J Psychiatry, 158,594-599.
Shore, J. H., Vollmer, W. M. ve Tattım, E. L. (1989). Community patterns of post traumatic stres disorders. J Nerv Ment Dis, 177, 681-685.
Sungur, M. ve Kaya, B. (2001). The onset and longitudinal course of a man made post traumatic morbidity: survivors of the Sivas Disaster. IJPCP, 5, 195-202.
Weisenberg, M., Schwartzwald, J., Waysman, M., Solomon, Z. ve Klingman, A. (1993). Coping of school-age children in the sealed room during the Scud missile bombardment and postwar stress reactions. J Consult Clin Psychol, 61, 462-467.