Duygu KÖYDEN, SAİT ULUÇ

9921

Ebeveynleşme ile Psikolojik Belirtiler Arasındaki İlişkide Cinsiyetin ve Ebeveynleşmeden Algılanan Yararın Rolü

Ebeveynleşme, çocuğun kendi ihtiyaçlarını göz ardı ederek ebeveynlerinin ihtiyaçlarını karşılamak durumunda kaldığı aile içi bir rol değişimi olarak tanımlamaktadır. Ebeveynleşmenin çocuğun ileriki yaşlardaki psikolojik sağlığınıolumsuz yönde etkileyebileceği kabul edilmektedir. Son dönemde yapılan çalışmalar algılanan adalet ya da yararınebeveynleşmenin olumsuz etkilerini düzenlediğine işaret etmektedir. Bu çalışma kapsamında görgül çalışmalardayaygın olarak kullanılan Ebeveynleşme Envanteri Türkçeye uyarlanmıştır. İzleyen aşamada kadınlar ve erkekler içinpsikolojik belirtiler ile ebeveyn odaklı ebeveynleşme, kardeş odaklı ebeveynleşme ve ebeveynleşmeden algılananyarar arasındaki ilişkiler değerlendirilmiştir. Çalışma 142’si kadın 159’u erkek olmak üzere toplam 301 genç yetişkinkatılımcıyla yürütülmüştür. Analizler, ölçeğin Türkçe formuna ait faktör yapısının orijinal formla uyumlu olduğunaişaret etmiştir. Ebeveyn odaklı ebeveynleşme boyutu ve kardeş odaklı ebeveynleşme boyutu, tüm psikolojik problemlerle pozitif ve anlamlı olarak ilişkili bulunmuştur. Bununla birlikte, algılanan yarar boyutunun tüm psikolojikproblemlerle anlamlı ve ters yönde ilişkili olduğu görülmüştür. Ulaşılan sonuçlar kadın ve erkekler için eşit düzeydeebeveynleşmeye maruz kalındığında bile çok farklı etkilerin ortaya çıkabileceğine işaret etmiştir. Sınanan yapısaleşitlik modelleri bu durumun altta yatan dinamiklerle yakından ilişkili olabileceğini göstermiştir. Buna göre, kadınlar ve erkeklerin ebeveynleşme miktarı aynı olmasına karşın, ortaya çıkan etkinin sonuçları farklı bulunmuştur.

The Effect of Perceived Benefit and Gender Differences on the Relationship Between Parentification and Psychological Symptoms

Parentification is described as a kind of role reversal in which children have to meet their parents’ needs while ignoring their own needs within the family. It is accepted that parentification may negatively affect child’s psychological health in the following years. Recent studies indicated that perceived fairness or perceived benefit of parentification might compensate the negative effects. In this study, firstly, ‘Parentification Inventory’, which is commonly used in empirical studies, has been adapted to Turkish language. Secondly, the relationship between psychological symptoms of men and women and parent focused parentification, sibling focused parentification and perceived benefit was investigated. Three hundred and one young adults (142 female, 159 male) participated in the study. Analyzes pointed out that the factor structure of the Turkish form of the scale was consistent with the original form. The parental focused parentification dimension and the sibling-focused parentification dimension were found to be positively and significantly related to all psychological problems. On the other hand, the perceived benefit dimension was significantly negatively related to all psychological problems. The results showed that even when men and women exposed to similar levels of parentification, final effects might be quite different. Applied structural equation modeling showed that this could be closely related to underlying dynamics. Therefore, although the amount of parenting for women and men is the same, the effects appeared can be different.
PDF

___

  • Boszormenyi-Nagy, I. ve Spark, G. M. (1973). Invisible loyalties: Reciprocity in intergenerational family therapy. New York, NY: Harper & Row.
  • Champion, J. E., Jaser, S. S., Reeslund, K. L., Simmons, L., Potts, J. E., Shears, A. R. ve Compas, B. E. (2009). Caretaking behaviors by adolescent children of mothers with and without a history of depression. Journal of Family Psychology, 23, 156–166.
  • Chase, N. D. (1999). An overview of theory, research, and societal issues. N. D. Chase (Ed.), Burdened children: Theory, research, and treatment of the parentified child içinde (3–33). Thousand Oaks, CA: Sage.
  • Chase, N. D., Demming, M. ve Wells, M. (1998). Parentification, parental alcoholism, and academic status among young adults. The American Journal of Family Therapy, 25, 105–114. Dağ, I. (1991). Belirti Tarama Listesi’nin (SCL-90-R) üniversite öğrencileri için güvenirliği ve geçerliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 2(1), 5–12.
  • Derogatis, L. R. (1977). SCL-90: Administration, scoring and procedure Manual-I for the Revised Version. Baltimore, MD: John Hopkins Univ., School of Medicine, Clinical Psychometrics Unit.
  • Fitzgerald, M. M., Schneider, R. A., Salstrom, S., Zinzow, H. M., Jackson, J. ve Fossel, R. V. (2008). Child sexual abuse, early family risk, and childhood parentification: Pathways to current psychosocial adjustment. Journal of Family Psychology, 22(2), 320–324.
  • Hooper, L. M. (2009). Parentification Inventory (Available from L. M. Hooper, Department of Educational Studies in Psychology, Research Methodology, and Counseling, The University of Alabama, Tuscaloosa, AL 35487).
  • Hooper, L. M. (2012). Parentification. In R. Levesque (Ed.), Encyclopedia of Adolescence, (Vol. 4, pp. 2023–2031). New York, NY: Springer.
  • Hooper, L. M., DeCoster, J., White, N. ve Voltz, M. L. (2011). Characterizing the magnitude of the relation between self-reported childhood parentification and adult psychopathology: A meta-analysis. Journal of Clinical Psychology, 67, 1–16.
  • Hooper, L. M., Doehler, K., Jankowski, P. J. ve Tomek, S. E. (2012). Patterns of self-reported alcohol use, depressive symptoms, and body mass index in a family sample: The buffering effects of parentification. The Family Journal, 20(2), 164–178.
  • Hooper, L. M., Doehler, K., Wallace, S. A. ve Hannah, N. J. (2011). The Parentification Inventory: Development, validation, and cross-validation. The American Journal of Family Therapy, 39, 226–241.
  • Hooper, L. M., Marotta, S. A. ve Lanthier, R. P. (2008). Predictors of growth and distress following parentification among college students. Journal of Child and Family Studies, 17, 693–705.
  • Hooper, L. M. ve Wallace, S. (2010). Evaluating the Parentification Questionnaire: Psychometric properties and psychopathology correlates. Contemporary Family Therapy: An International Journal, 32, 52–68.
  • Jacobvitz, D. B., Riggs, S. ve Johnson, E. (1999). Crosssex and same-sex family alliances. N. D. Chase (Ed.), Burdened children: Theory, research, and treatment of parentification içinde (34–55). Thousand Oaks, CA: Sage.
  • Johnston, J. R. (1990). Role diffusion and role reversal: Structural variations in divorced families and children’s functioning. Family Relations, 39, 405–413.
  • Jones, R. ve Wells, M. (1996). An empirical study of parentification and personality. The American Journal of Family Therapy, 24, 145–152.
  • Jurkovic, G. J. (1997). Lost childhoods: The plight of the parentified child. New York, NY: Brunner/Mazel, Inc.
  • Jurkovic, G. J. (1998). Destructive parentification in families: Causes and consequences. In L. L’Abate (Ed.), Family psychopathology (pp. 237–255). New York, NY: Guilford.
  • Jurkovic, G. J. ve Thirkield, A. (1998). Parentification Questionnaire. (Available from G. J. Jurkovic, Department of Psychology, Georgia State University, University Plaza, Atlanta, GA 30303).
  • Jurkovic, G. J., Thirkield, A. ve Morrell, L. (2001). Parentification of adult children divorce: A multidimensional analysis. Journal of Youth and Adolescence, 30(2), 245–257.
  • Katz, J., Petracca, M. ve Rabinowitz, J. (2009). A retrospective study of daughters’ emotional role reversal with parents, attachment anxiety, excessive reassurance-seeking, and depressive symptoms. The American Journal of Family Therapy, 37, 185–195.
  • Kelley, M. L., French, A., Bountress, K., Keefe, H. A., Schroeder, V., Ster, K., … Gumienny, L. (2007). Parentification and family responsibility in the family of origin of adult children of alcoholics. Addictive Behaviors, 32, 675–685.
  • Kuperminc, G. P., Jurkovic, G. J. ve Casey, S. (2009). Relations of filial responsibility to the personal and social adjustment of Latino adolescents from immigrant families. Journal of Family Psychology, 23, 14–22.
  • Minuchin, S., Montalvo, B., Guerney, B. G., Rosman, B. ve Schumer, F. (1967). Families of the slums: An exploration of their structure and treatment. New York, NY: Basic Books.
  • Oznobishin, O. ve Kurman, J. (2009). Parent–child role reversal and psychological adjustment among immigrant youth in Israel. Journal of Family Psychology, 23(3), 405–415.
  • Peris, T. S. ve Emery, R. E. (2005). Redefining the parent–child relationship following divorce: Examining the risk for boundary dissolution. Journal of Emotional Abuse, 5, 169–189.
  • Ponizowsky, Y., Kurman, J. ve Roer-Strier, D. (2012). When role reversal and brokering meet: Filial responsibility among young immigrants to Israel from the Former Soviet Union. Journal of Family Psychology. 26(6), 987–997.
  • Rolland, J. S. (1999). Parental illness and disability: A family systems framework. Journal of Family Therapy, 21, 242–266.
  • Shin, Y. ve Hecht, M. L. (2013). Does parentification place Mexican-heritage youth at risk for substance use? Identifying the intervening nature of parent– child communication about alcohol. Journal of Adolescence, 36, 149–159.
  • Titzmann, P. F. (2012). Growing up too soon? Parentification among immigrant and native adolescents in Germany. Journal of Youth and Adolescence, 41, 883–841.
  • Walsh, S., Shulman, S., Bar-On, Z. ve Tsur, A. (2006). The role of parentification and family climate in adaptation among immigrant adolescents in Israel. Journal of Research on Adolescents, 16(2), 321– 350.
  • Wells, M., Glickauf-Hughes, C. ve Jones, R. (1999). Codependency: A grass roots construct’s relationship to shame-proneness, low self-esteem, and childhood parentification. The American Journal of Family Therapy, 27(1), 63–71.
  • Wells, M. ve Jones, R. (1998). Relationship among childhood parentification, splitting, and dissociation: Preliminary findings. The American Journal of Family Therapy, 26(4), 331–339.
  • Wells, M. ve Jones, R. (1999). Object relations therapy of narcissistic and masochistic parentification styles. N. D. Chase (Ed.), Burdened children: Theory, research and treatment of parentification içinde (117–140). Thousand Oaks, CA: Sage.
Türk Psikoloji Dergisi-Cover
  • ISSN: 1300-4433
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 1978
  • Yayıncı: Türk Psikologlar Derneği
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Ebeveynleşme ile Psikolojik Belirtiler Arasındaki İlişkide Cinsiyetin ve Ebeveynleşmeden Algılanan Yararın Rolü

Duygu KÖYDEN, SAİT ULUÇ

Mika ile Kendimi Korumayı Öğreniyorum: Cinsel İstismarı Önleme Programının Etkililiği

TÜRKAN YILMAZ IRMAK, Rukiye KIZILTEPE, Şeyda AKSEL, Duygu GÜNGÖR, Duygu ESLEK

Türkçe Kelimelerin Serbest Çağrışım Normları Üzerine Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması

Ümit AKIRMAK, Mehmet Altan ORHON

Erken Dönem Uyum Bozucu Şemalar ve Yalnızlığın Üniversite Uyum Düzeyi ile İlişkisi

AYLİN DEMİRLİ YILDIZ

Çocukluk Çağı Örselenme Yaşantıları ve Sürekli Kaygı Arasındaki İlişkide Bilinçli Farkındalığın Rolü

Gizem CESUR, Neslihan SAYRAÇ, Ece KORKMAZ

Kültürlerarası Bağlamda Cinsiyet ve Toplumsal Cinsiyetin Başarı Motivasyonu Üzerindeki Etkisi

İrem UZ, Markus KEMMELMEİER, Cansu PAKSOY, Krum KRUMOV