Muhammet CAN, Rıza YILMAZ, İmdat ELMAS, Nesrin ÖZKAYA, Halit ÖZKAYA, Ali YILDIRIM, Işıl PAKİŞ

Tıbbi uygulama hatası iddiası ile Adli Tıp Kurumu’na gönderilen 0-18 yaş grubu olguların değerlendirilmesi

Amaç: Bu çalışmada amaç, 0-18 yaş grubu olgulara, tıbbi müdahalede bulunan sağlık mesleği çalışanları hakkında tıbbi uygulama hatası iddiası ile ilgili açılan davaların adli tıbbi boyutunu değerlendirmektir.Gereç ve Yöntem: Adli Tıp Kurumu’na 2002-2006 yılları arasında gönderilen 3. İhtisas Kurulu’nca incelenen ve tıbbi uygulama hatası iddiası bulunan 0-18 yaş grubu 378 olgu çalışmaya alındı. Olgular, hangi sağlık çalışanlarından şikayetçi olunduğu, hangi sağlık kuruluşlarının davalı olduğu, sağlık kuruluşlarının hangi bölümlerinden şikayetçi olunduğu, tıbbi uygulama hatası tespit edilen olgularda ortaya çıkan zararların neler olduğu ve saptanan hataların hangi süreçlerde meydana geldiği açısından değerlendirilmiştir. Bulgular: Dava konusu sağlık kuruluşları içinde ilk sırada devlet hastaneleri gelmekte (%52,7) ve bunu özel hastaneler (%16,4) izlemekteydi. Tıbbi uygulama hatası iddiası ile suçlanan sağlık çalışanı dağılımında ilk sırayı çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanı alırken, bunu pratisyen hekimler takip etmekteydi. Olguların 219’unda (%57,9) ortaya çıkan zarar ölümdü. Tıbbi uygulama hatalarının değerlendirilmesinde 195 olguda (%51,6) uygulamaların tıbbi kurallara uygun olduğu yönünde ve 109 olguda (%28,8) tıbbi uygulama hatası olduğu şeklinde görüş bildirilmişti. Çıkarımlar: Ülkemizde 0-18 yaş grubunda artan tıbbi uygulama hataları (TUH) nedeniyle bu gruba yönelik çalışan sağlık mesleği çalışanlarının, özellikle çocuk doktorları ve pratisyenlerin; tanı, tedavi, bakım ve sevk konularında daha dikkatli olmaları ve özenli davranmaları gerekmektedir. Bunların yanı sıra, hastaya ve yakınlarına ayrıntılı bilgi verilerek önerilen tedavinin komplikasyon ve yan etkileri mutlaka hastanın anlayacağı dil ile anlatılmalıdır.

Evaluation of cases aged 0-18 years referred to the Council of Forensic Medicine with the claim of medical malpractice

Aim: The objectives of this study are to evaluate malpractice from forensic medicine perspective, studying lawsuits filed against healthcare professionals who performed medical interventions on cases aged between 0-18 years. Material and Method: Medical malpractice claims filed against healthcare professionals (n= 378) submitted to The Council of Forensic Medicine during the years 2002–2006 by the courts to form expert opinion, were evaluated by 3. Specialty Board were examined retrospectively. The cases were evaluated in regard to being complaint about which health workers, being engaged with a lawsuit of which health instutions, being complaint about which department of health institutions and the damages arising and fault finding processes which occur in medical malpractice cases. Results: Among the healthcare institutions subjected to malpractice claims, state hospitals ranked first (52.7%) followed by private hospitals (16.4%). Pediatricians took the lead among healthcare professionals accused of malpractice followed by practicians. 219 cases of malpractice (57.9%) ensued in death. Opinions in favour of or against medical malpractice were expressed in 28.8% (n=109), and 51.6% (n=195) of the cases, respectively. Conclusions: Because of increasing medical malpractices by age group (0-18) in our country, the group of health professionals, especially pediatricians and practitioners should be more careful and attentive of the diagnosis, treatment and care. Moreoever, the patient, his/her relatives, and intimates should be provided with detailed information about the complications, and adverse effects of the recommended treatment using eligible words.

PDF

___

1. Chantler C, Doyal I. Medical ethics; the duties of care in principle and practice. 3rd edition. In: Powers M, Harris N, Lockard-Mirams A, (eds). Clinical Negligence. London: Butterworhts, 2002: 549-72.
2. Polat O. Klinik adli tıp, adli tıp uygulamaları; tıbbi uygulama hataları. Ankara: Seçkin Yayınları, 2007: 223-44.
3. Çetin G. Tıbbi Malpraktis. İçinde: Çetin G, Yorulmaz Ç, (yazarlar). Yeni yasalar çerçevesinde hekimlerin hukuki ve cezai sorumluluğu, tıbbi malpraktis ve adli raporların düzenlenmesi. İÜ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Sempozyum Dizisi, No:48, İstanbul, 2006: 31-42.
4. Adli Tıp Kurumu Kanunu. http://www.mevzuat. adalet.gov.tr/html/587.html (erişim tarihi 07.12.2010).
5. Özkaya N. 2002–2006 yılları arasında Adli Tıp Kurumu 3. İhtisas Kurulunca görüş bildirilen pediatrik malpraktis iddiası içeren kararların incelenmesi ve tıbbi hataların tespiti. Yüksek Lisans Tezi. Adli Tıp Enstitüsü, İstanbul, 2008. [Özet]
6. Aşçıoğlu Ç. Tıbbi yardım ve el atmalardan doğan sorumluluklar: doktorların devletin ve özel hastanelerin sorumluluğu (cezai ve hukuki). Ankara: Tekışık Ofset Yayınları, 1993.
7. Yaycı N, Üzün İ, Başer L, İnanıcı MA. Genel cerrahide tıbbi uygulama hataları: 1996-2000 yılları arasında Adli Tıp Kurumu’na yansıyan olgular. Türkiye Klinikleri Adli Tıp Dergisi 2004; 1: 12-7. [Özet]
8. Tümer AR. 1995-2000 yılları arasında Yüksek Sağlık Şurası’na gelen ortopedi vakalarının değerlendirilmesi. Artroplasti Artroskopik Cerrahi 2003; 14: 182-7.
9. Ertem G, Oksel E, Akbıyık A. Hatalı tıbbi uygulamalar (malpraktis) ile ilgili retrospektif bir inceleme. Dirim Tıp Gazetesi 2009; 84: 1-10.
10. Hasta hakları yönetmeliği. http://www.saglik.gov.tr/TR/belge/1-555/hasta-haklari-yonetmeligi.html (Erişim tarihi 07.12.2010).
11. Türk Ceza Kanunu. http://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/ k5237.html (Erişim tarihi 07.12.2010).
12. Sağlıkta dönüşüm programı. http://www.saglik.gov.tr /TR/belge/1-2906/saglikta-donusum-programi.html (Erişim tarihi 07.12.2010).
13. Hasta hekim ilişkisi. http://www.gata.edu.tr/dahilibilimler/ruhsagligi/harppsk/dersnot/k%C4%B1ta%20hekimli%C4%9Fi%20(psikiyatri).pdf (Erişim tarihi:07.12.2010)
14. Tıbbi deontoloji ve iyi hekimlik. http://www.istabip.org.tr/index. php/buerolar/itobuero/hub.html (Erişim tarihi:07.12.2010)
15. Gorney M. Anger as the root cause of malpractice claims. Clin Plast Surg 1999; 26: 143-7. [Özet]
16. Yorulmaz Ç. İstanbul Tabip Odası’na yansıyan hekim hatası iddiası bulunan olguların adli tıp açısından irdelenmesi. Doktora tezi. İstanbul, 2005.
17. Pakiş I. Ölüm ya da ölü doğumla sonuçlanan tıbbi uygulama hatalarına yaklaşımda adli otopsinin rolü. Doktora tezi, İstanbul, 2006.
18. Büken, E. 1990-2000 yıllarında Adli Tıp Kurumu 1. ve 2. ihtisas Kurulları’na obstetrik ve jinekolojik tıbbi uygulama hatası iddiasıyla gönderilen olguların adli tıp açısından irdelenmesi. Uzmanlık tezi. İstanbul, 2002.
19. Lynch C, Coker A, Dua JA. A clinical analysis of 500 medico-legal claims evaluating the causes and assessing of potential benefit of alternative dispute resolution. Br J Obstet Gynaecol 1996; 103: 1236-42. [Özet]
20. Hancı İH. Malpraktis: Tıbbi girişimler nedeniyle hekimin ceza ve tazminat sorumluluğu: 1. baskı. Ankara: Seçkin yayıncılık, 2002.
21. Özkara E, Hamit İH. Türkiye’de nöroşirürjiyenin yasal sorumlulukları ve medikolegal sorunları. Türk Nöroşirürji Dergisi 2003; 13: 213-20.
22. Aktaş EÖ, Koçak A. İlaç kullanımında hekim sorumluluğu. Toksikoloji Dergisi 2005; 3: 19-30.
23. Türk Tabipleri Birliği, Hekimlik meslek etiği kuralları. http://www.ttb.org.tr/index.php/component/content/article/ 15-genel/552-hekl-meslek-etkurallari (Erişim tarihi: 07.12.2010).
24. Yılmaz R, Pakiş I, Turan N, Can M, Kabakuş Y, Gürpınar SS. Adli Tıp Kurumu Birinci Adli Tıp İhtisas Kurulu’nca ölüm sebebi verilen 0-1 yaş grubu bebeklerin ölüm sebebi açısından değerlendirilmesi. Türk Ped Arşivi 2010; 45: 31-6. [Özet]
25. Tıbbi yanlış uygulama (malpraktis) kanunu tasarı taslağı ve gerekçeleri metnine ilişkin görüşleri. http://www.ttb.org.tr/index.php/etikkurul/1373-etik (Erişim tarihi: 07.12.2010)
26. Selbst SM, Friedman MJ, Singh SB. Epidemiology and etiology of malpractice lawsuits involving children in US emergency departments and urgent care centers. Pediatr Emerg Care 2005; 21: 165-9. [Özet]
27. Kain ZN, Caldwell-Andrews AA. What pediatricians should know about child-related malpractice payments in the United States. Pediatrics 2006; 118: 464-8. [Özet]
28. Brown RH. The pediatrician and malpractice. Pediatrics 1976; 57: 391-401. [Özet]
29. Tümer AR. 1995-2000 yılları arasında Yüksek Sağlık Şurası tarafından değerlendirilen cerrahi vakaların komplikasyon ve malpraktis yönünden araştırılması. Uzmanlık Tezi, Ankara, 2002.
30. Ertan A, Öz H, İnanıcı MA, Keskin R. Anestezi uygulaması sırasında ölümle sonuçlanan ve dava konusu olmuş olguların adli tıp açısından retrospektif değerlendirilmesi. T Klin Adli Tıp Dergisi 2004; 1: 67-71. [Özet]
31. Entman SS, Glass CA, Hickson GB, Githens PB, Goldstein KW, Sloan AF. The relationship between malpractice claims history and subsequent obstetric care. JAMA 1994; 270: 1588-91. [Özet]
32. Tuğcu H, Yorulmaz C, Koç S. Hekim sorumluluğu ve tıbbi malpraktis. İçinde: Koç S, Can M, (yazarlar). Birinci basamakta adli tıp. Birinci baskı; İstanbul: Golden print, İstanbul Tabip Odası Yayınları, 2010: 9-18.
33. Baydar ÇL. 1990-2000 yıllarında ATK ve YSŞ’na ortopedi dalında tıbbi uygulama hatası iddiasıyla gönderilen olguların değerlendirilmesi, Uzmanlık tezi. ATK. İstanbul, 2002.