Türk el sanatlarında kullanılan nazar motifleri ve Alevilerde nazar inancı

Türk kültürünün önemli öğelerinden biri de el sanatlarıdır. El sanatları insanların kendi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla buldukları, teknolojinin ilerlemesiyle geliştirdikleri ve ihtiyaç fazlasını satarak ek gelir elde ettikleri, çevredeki hammaddeleri, boş iş gücünü ve boş zamanlarını değerlendirmek için yaptıkları uğraşılardır. El sanatları çerçevesinde yapılan ürünlerde kullanılan desenler ve desenleri oluşturan motifler, Anadolu insanının duygu ve düşüncelerini yansıtmakta ve bu ürünlere sanat ve estetik değer katmaktadır. Bu motiflerden özellikle korunma ile ilgili olanları önemli bir kategoride incelenmektedir. İnsanlar nazardan korunmak amacıyla gözden çıkış yolu bulan olumsuz enerjiyi önlemek için gözü andıran motiflerden yararlanmaktadır. Alevilikte nazar değmesine karşı çeşitli inançlar bulunmaktadır ve Anadoluda bulunan nazar inancı ile benzer özellik göstermektedir. Bu çalışmada, el sanatları çerçevesinde üretilen halı, kilim, çeşitli dokumalar, ağaç işleri, maden işleri (bakır, gümüş vb.), deri, toprak işleri gibi kullanım ve aksesuar amaçlı yapılan ürünler el sanatları hammaddelerine göre sınıflandırılarak nazarla ilgili muska ve nazarlık, göz, pıtrak, el, parmak, tarak, haç ve çengel gibi motifler çeşitli el sanatı ürünlerinde açıklanmıştır.

PDF

___

AKPINARLI, F. (1994:158-164). Anadoluda Nazar ve Nazarlıklar. I. Türk Halk Kültürü Araştırma Sonuçları Sempozyumu Bildirileri.s;158. 22-23 Aralık 1994.Ankara.

Anonim a (2011). http://tdkterim.gov.tr/bts/ .Erişim Tarihî: 17.07.2011. Erişim Tarihî: 10.00.

Anonim b (2011). http://www.konaktepe.net/index.php/inanclar Erişim Tarihî: 10.07.2011. Erişim saati: 15.00.

Anonim c (2011). http://www.yeniaktuel.com.tr/top103,165@2100.html. Erişim Tarihî:18.07.2011 Erişim saati:14.00

ARLI, M. (1990). Köy El Sanatları, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi yayınları, 1185, Ankara.

BAYKAL ERTEM, F. (2009). Dokumalarda ve Nazarlarda Görülen Nazar Motifleri. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü El Sanatları Eğitimi Anabilim Dalı. Geleneksel Türk El Sanatları Bilim Dalı.Yüksek Lisans Tezi.

ER, H. (2012). El dokuma ve örücülük koleksiyonundan.Sivas.

ERBEK, M. (2002). Çatalhöyükten Günümüze Anadolu Motifleri. T.C.Kültür Bakanlığı Dumat ofset ltd. Emek Cilt Evi. Birinci Baskı, Temmuz, Ankara.

HANÇERLİOĞLU,O.(1984). İslam İnançları Sözlüğü. Remzi Kitabevi. s;410. İstanbul.

KOŞAY, H. Z. (1956). Nazarlıklar. Türk Etnografya Dergisi sayı:1s;86-90.Maarif Basımevi, Ankara.

KUŞAT, A. (2003).Türk Toplumunda Nazar Olgusu ve Psikolojik Bir Yaklaşım.Laçin yayınları;16s;16-24,Kayseri.

KUZEY, M. (2007).Kuran ve Sünnette Nazar.Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı Kelam Bilim Dalı.Yüksek Lisans Tezi. Konya.

Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi-Cover

ISSN: 1306-8253
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 1994
Yayıncı: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Türk Kültürü Açısından Hacı Bektaş-ı Veli Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi