Çıldırlı Âşık Şenlik’in Şiirlerinde tasavvufî unsurlar
Türkler Müslümanlık’ı kabuk etmeleriyle birlikte İslâm kültürü ve medeniyeti dairesine girdiler. İslâm dininin sosyal kurumlardan biri olarak ortaya çıkan tarikatlar Türklerin sosyal, fikri ve edebi hayatı üzerinde derin etkiler yapmışlardır. Şairler ve âşıklar, tarikatlara bağlı olarak oluşan tasavvufi anlayışa bağlı kelimeleri, şiirlerine anlam derinliği ve zenginliği katmak için sıkça kullanmışlardır. Bu anlayışa bağlı olarak Türk edebiyatı içerisinde Dinî Tasavvufi Türk Edebiyatı diye bir dal da oluşmuştur. 19. yüzyılın ikinci yarısında Kars-Ardahan çevresinde yaşamış bir âşık olan Çıldırlı Âşık Şenlik şiirlerinde pek çok dinî tasavvufi unsur kullanmıştır. Bu çalışmada Şenlik’in şiirlerinde geçen tasavvufi unsurlar tespit edilmiş, hiçbir eğitim almamış olmasına rağmen, özel eğitim gerektiren bir alanla ilgili bu kadar çok kelimeyi nasıl kullandığı üzerinde durulmuştur.
Sufistic elements in the poems of Çıldırlı Âşık Şenlik
The Turks entered Islamic culture and civilization immediately as soon as they became Muslim. The Tariqat (a religious order), which emerged as one of the social aspects of Islam, had a great deal of impact upon social, intellectual and literary lives of the Turks soon after. Poets and minstrels, who followed the teachings of a tariqat, often used the words of Sufism to enrich their poems in terms of meaning. In connection with this perception, therefore, there occurred a new literary genre known as Religious Sufi Turkish literature within Turkish literature. During the second half of the nineteenth century, the minstrel (Aşık) Şenlik, who is originally from Çıldır near Ardahan-Kars Provinces, employed a lot of religious and Sufi words, images and symbols in his poems. In this study, Sufi elements in his poems were ascertained and looked over how he, though illiterate, handled these elements and words very skilfully, which obviously require a special education.
___
ALPTEKİN, Ali Berat - COŞKUN, M. Nizamettin. (2006). Çıldırlı Âşık Şenlik Divanı (Hayatı, Şiirleri, Atışmaları ve Hikâyeleri). Ankara.ASLAN, Ensar. (2001). Çıldırlı Âşık Şenlik Hayatı- Şiirleri-Karşılaşmaları-Hikâyeleri. Diyarbakır.
BAYAT, Fuzuli. (2003). Köroğlu, Şamandan Âşıka, Alptan Erene. Akçağ. Ankara.
ERGUN, Metin. (1997). “Manasçılarda Rüya Motifi”. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi. S. 4. Güz.
GÜNAY, Umay. (1986). Türkiye’de Âşık Tarzı Şiir Geleneği ve Rüya Motifi. AKM Yay. Ankara.
GÜZEL, Abdurrahman. (1999?). Dinî Tasavvufî Türk Edebiyatı. Akçağ. Ankara.
İZ, Mahir. (1985). Tasavvuf Mahiyeti, Büyükleri ve Tarikatler. Türdav. İstanbul.
KÖPRÜLÜ, Fuat. (2004). Edebiyat Araştırmaları 1. Akçağ Yay. Ankara.
KÖPRÜLÜ, Fuat. (1981). Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar. TDV Yay. Ankara.
SAKAOĞLU, Saim. (1989). “Türk Saz Şiiri”. Türk Dili Dergisi Türk Şiiri Özel Sayısı III (Halk Şiiri). S. 445-450. Ocak.
TORUN, Ali. (2000). “Tasavvufun Gölgesinde Çıldırlı Âşık Şenlik”. Âşık Şenlik Sempozyumu Bildirileri. KB Yay. Ankara.
TURAN, Ahsen Fatma. (2000). “Âşık Şenlik’in Şiirlerinde Allah Sevgisi ve Buna Bağlı Tezahürler”. Âşık Şenlik Sempozyumu Bildirileri. KB Yay. Ankara.
ULUDAĞ, Süleyman. (1995). Tasavvuf Terimleri Sözlüğü. Marifet Yay. İstanbul.
YARDIMCI, Mehmet. (2002). Başlangıcından Günümüze Türk Halk Şiiri, Anonim Halk Şiiri, Tekke Şiiri. Ürün Yay. Ankara.
YÜKSEL, Hasan Avni. (1996). Türk-İslâm Tasavvuf Geleneğinde Rüya. MEB. İstanbul.
- ISSN: 1306-8253
- Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
- Başlangıç: 1994
- Yayıncı: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Türk Kültürü Açısından Hacı Bektaş-ı Veli Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Bektaşî geleneği içinde yetişen Hacıbektaşlı bir şair: Haydar Kaim ve şiirleri
Dedekargın süreğinde Cem tören
Alevî-Bektaşî felsefesinde yer alan ana metaforlar üzerine bir değerlendirme
Kültürler arası iletişimin temel kavramları ve soruları
Çıldırlı Âşık Şenlik’in Şiirlerinde tasavvufî unsurlar