Doğu dünyasındaki idari ve siyasi geleneği şekillendiren önemli eserler olanve hükümdarlara yol göstermek amacıyla, devlet ricali ile devrin fikir erbabıtarafından kaleme alınan siyasetnameler/nasihatnameler büyük bir külliyatoluşturur. İdareci ve entelektüel zümrenin zihniyetini yansıtan önemli metin- lerden oluşan bu külliyatın ilginç ve nadir örneklerinden biri de tesliyet- nâmelerdir. Aynı zamanda bir münşeat formu olan bu tür metinler; dâhili veharici sorunlar nedeniyle yaşanan bunalım, görevden azil, savaşlarda alınanmağlubiyet ve nihayet önemli toprak kayıpları karşısında infiale gelen padişahıve devlet adamlarını teskin etmek amacıyla kaleme alınırdı. I. Abdülhamid veIII. Selim örneklerinde olduğu gibi, stratejik toprak kayıpları sonrasında sergi- lenen infial nedeniyle, devlet ricalinin sürgün hatta katil cezalarıyla mevkilerinive hayatlarını kaybetme endişesi, devrin önde gelen müverrihlerine bu türrisalelerin sipariş nedenlerinden bir diğeriydi. Bu makalenin konusu olan veReisülküttab Ahmed Vâsıf Efendi tarafından, Mısır’ın 1798’de Fransızlartarafından işgali üzerine III. Selim’i teskin etmek üzere Bâbıâli’nin siparişiylekaleme alınan Tesliyet-nâme, merkez bürokrasisinde de görev yapan kalemerbabının yenilgileri değerlendirirken, determinizme ve rasyonaliteye sırt çevire- rek, neden kader ve keder edebiyatına sığındığı konusunda önemli ipuçlarıvermektedir. Öte yandan söz konusu risalede Osmanlı-Fransa münasebetleri- nin geçmişi ve Fransızların ihracından sonra, eyaletin idari ve askeri açıdanyeniden organizasyonu gibi konuların yer alması, bu metni genelde siyasi tarih,özelde ise Mısır ile ilgili çalışmalar açısından önemli kılmaktadır.

A rich literature exists for mirrors for the princes, known as siyasetname ornasihatname in the Eastern world, which shaped the political structure in this part of theworld for centuries. Among these mirrors for princes, an interesting and a rare genrewhich also reflects the mindset of ruling elite and literati are teliyet-nâmes. These bookswere written to urge calm and restraint in the face of different occasions, such as foreignor domestic crisis, dismissal from an administrative position, and defeats in battle field.Ottoman statesmen, who were fearful of losing their lives and positions, demandedliterati to write tesliyet-nâmes particularly during the reigns of Sultan Abdülhamid Iand Selim III when the empire incurred strategic losses of territory. This article focuseson such a tesliyet-nâme written by Reisülküttab Ahmed Vâsıf Effendi to console SelimIII after the French invasion of Egypt in 1789. It will particularly stress how theOttoman central administration evaluated this occupation with a fatalistic mindset ratherthan seeking its material causes. The inclusion of topics such as the history of Ottoman- French relations and reorganization of this Ottoman territory after a possible expulsionof the French makes this Tesliyet-nâme interesting for political history in general andEgyptian studies in particular.