Alman dilinde “Türk” sözcüğünün kullanım alanlarına geçmişten günümüze bir bakış

Bu çalışmanın amacı 18. yüzyıldan itibaren Alman dilinde Türk sözcüğüile oluşturulan kavram ve deyimleri tespit etmek, ortaya çıkış nedenleriniirdelemek ve kullanım alanlarına ışık tutmaktır. Bu nedenle günümüz kay- naklarının yanı sıra, Almanların 18. yüzyıldan itibaren çıkarmış olduklarıkapsamlı sözlük ve ansiklopedilerden de faydalanılmıştır. Bu kaynakların ilkiAlmanya’nın en kapsamlı sözlüğü olan Grimm kardeşlerin çıkarmış olduğuDeutsches Wörterbuch’dır. Ansiklopedilerin arasında Johann Georg Krünitztarafından hazırlanan Oekonomische Encyklopädie (1773-1858), önemliansiklopediler arasında yer alan Meyers Konversationslexikon (1885-1892),Brockhaus Konversationslexikon (1894-1896) ve Johann Heinrich Zedlertarafından oluşturulan Johann Heinrich Zedlers Grosses vollständigesUniversallexicon aller Wissenschaften und Künste (1731-1754) yer almakta- dır. Adı geçen eserlerde ve günümüz sözlüklerinde tespit edilen Türklerle ilgilisözcükler savaş, botanik, zooloji, gıda, insan, renk eşya, tekstil-deri, ölçü vepara birimleri, sanat ve diğerleri olmak üzere 11 kategoriye ayrılmıştır. Bukategorilerde yer alan kavram ya da deyimler kısaca açıklanmış, gerekli görül- düğü durumlarda açıklamalar orijinal alıntılarla desteklenmiştir. ÇalışmadaTürklerle ilişkili kavram ve deyimlerin kullanım alanlarına ilişkin, belirleyicietmenlerin ortaya konulması amaçlanmıştır.

"An historical glimpse into usage of the word "Turkish" in German language"

The purpose of the study is to identify the concepts and phrases created by theTurkish words in the German Language since 18th Century onwards, to explorereasons for their emergence and to shed light on their usage. Therefore, comprehensivedictionaries and encyclopedias, published from the beginning of the 18th Century, aswell as today's resources have been used. The First of these resources is the mostcomprehensive dictionary of Germany, titled Deutsches Wörterbuch, published byGrimm brothers. Also, Oekonomische Encyklopädie, compiled by Johann GeorgKrünitz between 1773-1858, Meyers Konversationslexikon, edited in 1885-1892and Brockhaus Konversationslexikon, published between 1894-1896, were takeninto consideration. These words that take place in the abovementioned references andin the present dictionaries were put into eleven categories. Respectively, thosecategories are about war, botany, zoology, food, humans, colors, human belongings,textile and leather, currencies and measurement units, arts and others. The conceptsand phrases, which contained in each of these categories are explained briefly. Ifnecessary, the descriptions are supported by the original sentences. The determiningfactors, related to usage of concepts and phrases associated with the Turks, will beanylized

___