ORHAN KEMAL’İN NÂZIM’I: EDEBİYATTA VE YAŞAMDA BİR YOL GÖSTERİCİ

Nâzım Hikmet ve Orhan Kemal karşılaşması edebiyatımızdaki önemlikarşılaşmalardan biridir. Öyle ki bu karşılaşma neticesinde şair Raşit Kemali, hikâyeve roman yazarı Orhan Kemal’e dönüşür. Bu ilişkinin taraflarından Nâzım Hikmet,büyük bir şair olarak kendini kanıtlamış, geniş kitlelerin hayranlığını kazanmış,çoktan isim yapmış bir şairken, Raşit Kemali şiirlerinden ilham aldığı Nâzım Hikmetkarşısından ikincil olmayı ve yetersizliği yoğun bir endişeyle hisseden taraf olarakbelirir. Şiirde var olmak isteyen genç şair için Nâzım Hikmet’in beğenisini kazanmakçok önemlidir. Aralarında bir usta-çırak ilişkisi başlar. Bu ilişki boyunca NâzımHikmet, bilgi birikim ve deneyimini yeteneğine güvendiği Raşit Kemali’ye kibirsiz,cömertçe aktaran bir usta olarak belirir. Eleştirel tavrından ödün vermeyerek RaşitKemali’yi şiirde yetersiz bulur ve onu düzyazıya yönlendirir. Şiire olan tutkusunarağmen Raşit Kemali Nâzım Hikmet’in sözünü dinler, onun yönlendirmelerini takipederek çok daha başarılı olacağı düzyazıyla ilgilenmeye başlar. Bu haliyle o, zamanzaman ustasına kırılsa, öfke duysa da ustasının kendisi için çizdiği yolu benimser.Ayrıca Nâzım Hikmet, Orhan Kemal için sadece edebiyatta değil, “doğru” insanolmada da bir ustadır. Bu makale onların ilişkisi hakkında başta Orhan Kemal’inanıları olmak üzere, Nâzım Hikmet’in Kemal Tahir’e, Mehmet Fuat’a yazdığımektuplar, verdiği mülakatlar ve Kemal Sülker’in aktardıkları esas alınarak ayrıntılıbir biçimde düşünmeyi amaçlar çünkü böyle bir çaba Orhan Kemal’in edebiyatyolculuğunu anlamanın yanı sıra, Nâzım Hikmet’in de sanat ve yaşam söz konusuolduğunda nasıl bir yol gösterici olduğunu, neden usta, üstat gibi sıfatlara layıkbulunduğunu anlamaya katkı sağlar.

“ORHAN KEMAL'S NÂZIM: THE MENTOR IN LITERATURE AND LIFE”

The encounter between Nâzım Hikmet and Orhan Kemal is quiet important in our literature. As a result of this encounter, Raşit Kemali who was a poet in the beginning, turns into story writer and novel author, Orhan Kemal. At the beginning, we have Nâzım Hikmet who is already a big name in literature. He is admired by the masses and is an established poet. On the other hand, we have Raşit Kemali, who is an aspiring poet and looks up to Nâzım Hikmet. He feels extremely anxious and inadequate, at the same time. He is inspired by Nâzım Hikmet but at the same time, he feels that he is secondary only to Nâzım Hikmet. The young poet feels that he needs Nâzım Hikmet’s approval to be a poet. The apprentice and master relationship begins between them. Throughout their relationship, Nâzım Hikmet trusts Raşit Kemali’s talent and becomes a mentor whom he shares his knowledge and experiences without arrogance and with generosity. Nâzım Hikmet, by not making concessions from his critical attitude, finds Raşit Kemali’s poems inadequate and directs him to prose. Despite his passion for poetry, Raşit Kemali listens to Nâzım Hikmet and follows his directions. He starts to be busy with prose where he is more successful than poetry. As it stands, he sometimes feels disappointment and anger towards his master but in the end, he accepts and internalizes the way which is taught by his master. Moreover for Orhan Kemal, Nâzım Hikmet is not only a mentor in literature but also a mentor who teaches being a “rightful” person. This article aims to discuss their relationship in a detailed way through firstly Orhan Kemal's memories, the letters written by Nâzım Hikmet to Kemal Tahir and Mehmet Fuat, Nâzım Hikmet's interviews and Kemal Sülker's telling because such an aim provides both understanding of Orhan Kemal’s literary journey and finds out the attributed identifications to Nâzım Hikmet such as the master, the mentor in literature and life.

___

  • Nâzım Hikmet, Bursa Cezaevi’nden Vâ-Nû’lara Mektuplar, Cem Yayınevi, İstanbul 1986.
  • Nâzım Hikmet, Cezaevinden Mehmet Fuat’a Mektuplar, Adam Yayınları, İstanbul 1994.
  • Nâzım Hikmet, Kemal Tahir’e Mahpushaneden Mektuplar, Bilgi Yayınevi, Ankara t.y. Nâzım Hikmet, Yazılar 6 - Konuşmalar, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2002, 84.
  • GÜRBİLEK, Nurdan, Kör Ayna, Kayıp Şark: Edebiyat ve Endişe, Metis Yayınları, İstanbul 2004.
  • Orhan Kemal, Nâzım Hikmet’le 3,5 Yıl, Everest Yayınları, İstanbul 2007.
  • ÖĞÜTÇÜ, Işık, Orhan Kemal: Sessizlerin Sesi, Everest Yayınları, İstanbul 2014.
  • STİVALE, Charles J., “Dostluğun Kıvrımları: Derrida-Deleuze-Foucault”, Cogito, S. 68-69,
  • İstanbul 2011-2012, 283-302.
  • SÜLKER, Kemal, Bilinmeyen Mektuplarıyla Nâzım Hikmet Orhan Kemal Dostluğu, Amaç Yayıncılık, İstanbul 1988.