CAM TAVAN SENDROMU VE BÖLGESEL BOYUT: BİR KAMU BANKASI ÖRNEĞİ
Kadın erkek eşitsizliği, dünyadaki bütün toplumlarda olduğu gibi Türktoplumunda; toplumun her alanındaolduğu gibi örgütler dünyasında da yoğunbir şekilde gözlemlenmektedir. Kadınların çalışma yaşamında kapladığı alanınoranı; meclis, mahkemeler, bakanlıklar, belediyeler, üniversiteler, şirketler vb.gibi birçok kamu ve özel sektör örgütünde erkeklerin kapladığı alanın oranınınçok gerisindedir. Bu oranın, orta düzey yönetici pozisyonlarında belirli ölçüde; üstdüzey yönetici pozisyonlarında ise dramatik bir şekilde düştüğü görülmektedir.Kadınların üst düzey yönetim pozisyonlarına gidildikçe düşen oranı görünmeyenengellerin metaforlaştırılmış hali olan cam tavan sendromu kavramıyla açıklanır.Bu çalışmanın öncelikli amacı bir kamu bankasında çalışmakta olan üstve orta düzey kadın yönetici ve kadın çalışan oranlarının cam tavan sendromuaçısından incelenmesidir. Çalışmanın bir diğer amacı ise aynı bankanın şubelerindeçalışan orta düzey kadın yönetici ve çalışan oranlarının coğrafi bölgeler açısındanfarklılık gösterip göstermediğini ortaya koymaktır. Çalışmanın örneklemini birkamu bankasının çalışanları oluşturmaktadır. Çalışanlara ilişkin veriler ilgilibankanın telefon rehberi üzerinden elde edilmiştir. Verilerin aritmetik ortalamave yüzde teknikleriyle analiz edilmesi sonucunda, kadın çalışanların oranı %33,78,orta düzey kadın yöneticilerin oranı %34,45 ve üst düzey kadın yöneticilerin oranıise %7,54 olarak tespit edilmiştir. Araştırmanın bulguları, cam tavan sendromununaraştırmaya konu kamu bankası örnekleminde üst düzey ve orta düzey yönetimpozisyonları için doğrulandığını ortaya koymuştur. Araştırmanın bir diğer bulgusu,orta düzey kadın yönetici ve çalışan oranlarının coğrafi bölgelere göre farklılıklargöstermesidir. Araştırmanın bir diğer bulgusu da, bazı işlerin erkek işi olduğunailişkin anlayışın bankanın güvenlik işleri için belirgin bir biçimde doğrulandığınıortaya koymasıdır.
GLASS CEILING SYNDROME AND THE REGIONAL DIMENSION: AN EXAMPLE OF A PUBLIC BANK
Inequality between women and men is in Turkish society as in all societies of the world and in the world of organizations as in all areas of society. Proportion of the areas occupied by women in working life in many public and private sector organizations such as parliament, courts, ministries, municipalities, universities, companies, is far behind the area covered by men. It is observed that this ratio has decreased to a certain extent in the mid-level management positions and dramatically in the top-level executive positions. The decreasing rate of women as they go to senior management positions is explained by the concept of glass ceiling syndrome, which is the metaphorized form of invisible obstacles. In this study, it is aimed to examine the rates of senior, middle level female managers and female employees working in a public bank in terms of glass ceiling syndrome. Another aim of the study is to reveal whether the rates of middle level female managers and employees working in the branches of the same bank differ in terms of geographical regions. As a result of analyzing the data obtained from the phone book of the public bank that constitutes the sample of the study, the rate of female employees is 33.78%, the rate of middle level female managers is 34.45%, and the rate of senior female managers is 7.54%. The findings of the study revealed that the glass ceiling syndrome was confirmed for senior and midlevel management positions in the public bank, sample of the study. Another finding of the study is that the rates of female employees and middle level female managers differ according to geographical regions. In addition, the findings of the study show that the approach that some jobs are male jobs has been substantially confirmed for the bank’s security affairs.
___
Akbaş, G. ve Korkmaz, L. (2017). “Kadın Yöneticiler: Görünmez Engellerin Gölgesinde Yükselme Çabası”, İş ve İnsan Dergisi, 4(2), 73-86.Akbaş, K. ve Şen, İ.G. (2013). ”Türkiye’de Kadına Yönelik Pozitif Ayrımcılık: Kavram, Uygulama ve Toplumsal Algılar”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Hukuk Fakültesi 20. Yıl Özel Sayısı, 165-189.
Akdemir, B. ve Çalış Duman, M. (2017). “Kadın Çalışanların Performansında Cam Tavan Sendromu Engeli!”, International Journal of Academic Value Studies, 3(15), 517-526.
Akdöl, B. (2009). Cam Tavan ve Kurumsal Bir Strateji Pozitif Ayrımcılık; İlaç Sektöründe Bir Sınıflandırma, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
Akpinar Sposito, C. (2013). “Career Barriers For Women Executives and The Glass Ceiling Syndrome: The Case Study Comparison Between French And Turkish Women Executives”, Procedia-Social and Behavioral Sciences 75, 488-497.
Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2004). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı, Geliştirilmiş 3.Baskı, Sakarya Kitapevi, Sakarya.
Anafarta, N., Sarvan, F. ve Yapıcı, N. (2008). “Konaklama İşletmelerinde Kadın Yöneticilerin Cam Tavan Algısı: Antalya İlinde Bir Uygulama”, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 15, 111-137.
Andrea, E.L. ve Fagenson, E.A. (1995). “Strategies For Developing Women Managers: How Well Do They Fulfill Their Objectives?”, Journal of Management Development, 14(2),39-53.
Apospori, E., Nikandrou, I. ve Panayopoulou, L. (2006). “Mentoring and Women’s Career Advancement in Greece”, Human Resource Development International, 9(4), 506-527.
Areni, C.S. ve Holden, S.S. (2014). The Other Glass Ceiling: Fahter Stepping Up, Mothers Letting Go, Sydney: Sydney University Press.
Aytaç, S. (1997). Çalışma Yaşamında Kariyer Yönetimi Planlaması Geliştirilmesi Sorunları, 1. Baskı, İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
Barutçugil, İ. (2002). İş Hayatında Kadın Yönetici, İstanbul: Kariyer Yayınları.
Bajdo, L.M. ve Dickson, M.W. (2001). “Perceptions of Organizational Culture and Women’s Advancement in Organizations: A Cross-Cultural Examination”, Sex Roles: A Journal of Research, 45 (5-6), 399-414.
Bedük, A. (2005). “Türkiye’de Çalışan Kadın ve Kadın Girişimciliği”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 3(12),106-117.
Bilican Gökkaya, V. (2014). “Cam Tavan, Kadın ve Ekonomik Şiddet”, The Journal of Academic Social Sicience Studies, 26, 371-383.
Bombuwela P.M. ve Chamaru D.A.A. (2013). “Effects of Glass Ceiling on Women Career Development in Private Sector Organizations Case of Sri Lanka”, Journal of Competitiveness, 5(2), 3-19.
Cho, J., Lee, T. ve Jung, H. (2014). “Glass Ceiling in A Stratified Labor Market: Evidence From Korea”, Journal of the Japanese and International Economies, 32(June), 56-70.
Cotter, D.A., Hermsen, J.M., Ovadia, S. ve Vanneman, R. (2001). “The Glass Ceiling Effect”, Social Forces, 80(2), 655- 682.
Deemer, C. ve Nancy Fredericks, N. (2006). Cam Tavan Üstünde Dans, Sinem Özer (Çev.), İstanbul: Optimist Yayınları.
Demirkol, Ş., Fidan, F. ve Pelit, E. (2004). “Turizm Sektöründeki Bayan İşgörenlerin Karşılaştıkları Sorunlar ve Otel İşletmelerinde Bir Uygulama”, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(8): 71-88.
Dreher, G.F., (2003). ‘‘Breaking The Glass Ceiling: The Effects of Sex Ratios and Worklife Programs on Female Leadership at The Top’’, Human Relations, 56(5), 541-562.
Deshpande, R. ve Webster, F.E. (1989). “Organizational Culture and Marketing: Definig The Research Agenda”, The Journal of Marketing, 53(1), 3-15.
Dimovski, V., Skerlajav, M. ve Man, M.K. (2010). “Comparative Analysis of Mid-Level Women Manager’s Perception of The Existence of Glass Ceiling in Singaporean and Malaysian Organizations”, International Business and Economics Research Journal, 9(8), 61-77.
Erdirençelebi, M. ve Karakuş, G. (2018). “Kadın Çalışanların Cam Tavan Sendromu Algılarının İş Tatminleri ve Örgütsel Bağlılıkları Üzerindeki Etkisini Ölçmeye Yönelik Bir Araştırma”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(3), 95-119.
Ergeneli, A. ve Akçamete, C. (2004). ‘‘Bankacılıkta Cam Tavan: Kadın ve Erkeklerin Kadın Çalışanlar ve Kadınların Üst Yönetime Yükselmelerine Yönelik Tutumları’’, Hacettepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 22(2), 85-109.
Ersoy, E. (2009). “Cinsiyet Kültürü İçerisinden Kadın ve Erkek Kimliği”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 209-230.
Fang, Z. ve Sakellariou, C. (2015). “Glass Ceilings versus Sticky Floors: Evidence from Southeast Asia and An International Update”, Asian Economic Journal, 29(3), 215-242.
Gibson, D.E. (2004). “Role Models in Career Development: New Directions for Theory and Research”, Journal of Vocational Behavior, 65, 134-156.
Gönül, A.F. (2015). Kadınların Siyasi Tarihinde Cam Tavan, Ankara: Bence Kitap.
Gül, H. ve Oktay, E. (2009). “Türkiye’de ve Dünya’da Kadınların Çalışma Hayatında Yaşadıkları Cam Tavan Algısı Üzerine Kavramsal Bir Araştırma”, Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 18, 421-436.
Griffin, M. (2001). “Job Satisfaction among Detention Officers Assessing The Relative Contribution of Organizational Climate Variables”, Journal of Criminal Justice, 29, 219-232.
Halis, M. ve Yaşar Uğurlu, Ö. (2008). “Güncel Çalışmalar Işığında Örgüt İklimi”, İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 10(2), 101-123.
İnel, M., Garayev, V. ve Bakay, A. (2014). “Kurum Yapısının Cam Tavana Etkisi: Türkiye’nin Ege Bölgesi Kurumları”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İİBF Dergisi, 1(1), 1-14.
İmamoğlu, D. (2016). Cam Tavan Sendromu ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki: Kadın Çalışanlar Üzerine Bir Araştırma, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Ibarra, H., Ely, R. ve Kolb, D. (2013). “Women Rising: The Unseen Barriers”, Harvard Business Review, 91, 60–66.
Jain, N. ve Mukherji, S. (2010). “The Perception of Glass Ceiling in Indian Organizations: An Explatory Study”, South Asian Journal of Management, 17(1), 23-42.
Kara, B. (2015). Kadınların Üst Düzey Yönetici Olmalarını Engelleyen “Cam Tavan Sendromu”na İlişkin Eğitim Yöneticilerinin Görüşleri, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Karaca, A. (2007). Kadın Yöneticilerde Kariyer Engelleri: Cam Tavan Sendromu Üzerine Uygulamalı Bir Araştırma, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Knutson, B.J. ve Scmidgall R.S. (1999). “Dimensions of The Glass Ceiling In The Hospitality Industry”, Cornell Hotel and Restaurant Administration Quarterly, 40(6), 64-75.
Korkmaz, H. (2014). “Yönetim Kademelerinde Kadına Yönelik Cinsiyet Ayrımcılığı ve Cam Tavan Sendromu”, Asos Journal, 2(5), 1-14.
Korkmaz, H. (2016). “Yönetimde Kadın ve Cam Tavan Sendromu”, Alternatif Politika, Toplumsal Cinsiyet Özel Sayısı II, 95-112.
Laar C., Belle D., Ellemers N. ve Raghoe G. (2015). “Extending the Queen Bee Effect: How Hindustani Workers Cope with Disadvantage by Distancing The Self from The Group”, Journal of Social Issues, 71(3), 476-496.
Lockwood, N., (2004). “The Glass Ceiling: Domestic and International Perspectives”, Human Resource Magazine Research Quarterly, 49,1-10.
Menteş, A. (2010). “Cam Tavan Sorununun Tespitinde Nitel Unsurların Önemi: İmkb 100 Endeksi Şirketleri Üzerine Bir Çalışma”, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 43, 97-108.
Mızrahı, R. ve Aracı, H. (2010).“Kadın Yöneticiler ve Cam Tavan Sendromu Üzerine Bir Araştırma”, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(1), 216-223.
Navaro, L. (1997). Tapınağın Öbür Yüzü, Yayın No: 6, İstanbul: Varlık Yayınları.
Öğüt, A. (2006). “Türkiye›de Kadın Girişimciliğin ve Yöneticiliğin Önündeki Güçlükler: Cam Tavan Sendromu”, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 1(1), 56-78.
Önder, N. (2013). “Türkiye’de Kadın İşgücünün Görünümü”, ÇSGB Çalışma Dünyası Dergisi, 1(1), 35-61.
Örücü, E., Kılıç, R. ve Kılıç, T. (2007). “Cam Tavan Sendromu ve Kadınların Üst Düzey Yönetici Pozisyonuna Yükselmelerindeki Engeller: Balıkesir İli Örneği”, Yönetim ve Ekonomi, 14(2), 117-135.
Ragins, B., Townsend, B. ve Matis, M. (1998). “Gender Gap in The Executive Suite: CEO’s and Female Executives Report on Breaking the Glass Ceiling”, The Academy of Management Executive, 12(1), 28-42.
Rishani, M., Mallah, M., Sarwat, H. ve Hussein, I. (2015). “Lebanese Perceptions of The Glass Ceiling”, Equality, Diversity and Inclusion: An International Journal, 34(8), 678-691.
Schwartz, H. ve Davis, S.M. (1981). “Matching Corporate Culture and Business Strategy”, Organizational Dynamics, 10, 30-48.
Sezen, B. (2008). Örgütlerde Kadın Çalışanların Karşılaştıkları Cam Tavan Engeli: Orta ve Büyük Ölçekli Otel İşletmelerinde Bir Araştırma, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale: On Sekiz Mart Üniversitesi.
Shakir, K. ve Siddiqui, S.J. (2014). “Glass Ceiling in Pakistan: A Myth or Reality?”, European Journal of Business and Management, 6(1), 47-54.
Soysal, A. ve Baynal, T. (2016). “Sağlık Kurumlarında Cam Tavan Sendromu: Kayseri Özel Sağlık Kurumlarında Bir Araştırma”, KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 225- 262.
Taşkın, E. ve Çetin, A. (2012). “Kadın Yöneticilerin Cam Tavan Algısının Cam Tavanı Aşma Stratejilerine Etkisi: Bursa Örneği”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 33, 19-34.
Tunç, S. (2016). Kadın Çalışanların Cam Tavan Engelleri ile Algılanan Örgütsel Adalet Arasındaki İlişki: Eskişehir Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Topgül, S. (2017). “Aile Dostu Politikalar ve İş Yaşamının Uyumlaştırılması Çerçevesinde Uygulamaların Değerlendirilmesi”, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 12(1), 45-66.
Tükeltürk, Ş.A. ve Perçin, N.Ş. (2008). “Turizm Sektöründe Kadın Çalışanların Karşılaştıkları Kariyer Engelleri ve Cam Tavan Sendromu”, Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(2), 113-128.
Uzun, G. (2005). Kadın Yöneticileri Motive ve Demotive Eden Faktörlerin Tespitine Yönelik Bir Araştırma, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Üçyıldız, U.H. (2017). Kadın Çalışanların Cam Tavan Sendromu Algılamaları Ege Bölgesinde Faaliyet Gösteren Seyahat Acentalarında Bir Araştırma, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin: Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Varol, M. (1989). “Örgüt Kültürü ve Örgüt İklimi”, Ankara Üniversitesi S.B.F. Dergisi, 44(1), 197-222.
Wirth, L. (2001). Breaking Through The Glass Ceiling: Women in Management, Geneva: International Labour Office.
www.tuik.gov.tr (Erişim Tarihi: 08.01.2020).
Yap, M. ve Konrad, A. M. (2009). “Gender and Racial Differentials in Promotions: Is There a Sticky Floor, a Mid- Level Bottleneck, or a Glass Ceiling?”, Industrial Relations, 64(4), 593-619.
Yoğun Erçen, A.E. (2008). Kadınların Cam Tavanı Aşma Stratejileri: Büyük Ölçekli Türk İşletmelerinde Bir İnceleme, Basılmamış Doktora Tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Zeng, Z. (2011). “The Myth of The Glass Ceiling: Evidence From A Stock-Flow Analysis of Authority Attainment”, Social Science Research, 40, 312-325.
Zel, U. (2002). “İş Arenasında Kadın Yöneticilerin Algılanması ve Kraliçe Arı Sendromu”, Amme İdaresi Dergisi, 35(2), 39-48.
- ISSN: 1300-3216
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 1928
- Yayıncı: İçişleri Bakanlığı
Sayıdaki Diğer Makaleler
KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ’NDE POLİS MEŞRUİYETİ VE POLİSLE İŞBİRLİĞİ
Mehmet Ali TEKİNER, Cem KAYABAŞI
MANAGERIAL PROXEMIA IN THE PUBLIC INSTITUTIONS AND ITS IMPACT ON THE PUBLIC PERSONNEL’ MOTIVATION
CAM TAVAN SENDROMU VE BÖLGESEL BOYUT: BİR KAMU BANKASI ÖRNEĞİ
KAMU KURUMLARI VE ÇALIŞANLARI İÇİN BİREYSEL PERFORMANS DEĞERLENDİRME VE YÖNETİM SİSTEMİ ÇERÇEVESİ
SEÇİM SİSTEMLERİNİN ETKİN PARTİ SAYISI VE ORANTISIZLIK DERECESİNE ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ, 1950-2018