Hülya DAŞKIN, Selahiddin ÖĞÜLMÜŞ

Üniversite Birinci Sınıf Öğrencilerinin Üniversite Yaşamına Uyum Düzeylerinde Kontrol Duygusunun Rolü

Bu araştırmada, kontrol duygusunun üniversite birinci sınıf öğrencilerinin üniversite yaşamına uyum sürecindeki rolünün incelenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca öğrencilerde kontrol duygusunun yaş, cinsiyet, ikamet durumu gibi demografik değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığı da incelenmiştir. Araştırma grubu, Ankara Üniversitesi’nde farklı bölümlerde öğrenim gören 181’i kadın, 139’u erkek olmak üzere toplam 320 birinci sınıf öğrencisinden oluşmaktadır. Araştırma kapsamında Lachman ve Weaver (1998a) tarafından geliştirilen Kontrol Duygusu Ölçeği yazar tarafından Türkçeye uyarlanmıştır ve veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Bu ölçeğin yanı sıra Aladağ, Kağnıcı, Tuna ve Tezer’in (2003) geliştirdiği Üniversite Yaşamı Ölçeği ile öğrencilere yönelik veri toplamak amacıyla kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Verilerin analiz edilmesi amacıyla SPSS programı kullanılarak bağımsız örneklem t testi, tek değişkenli varyans analizi (ANOVA) ve basit doğrusal regresyon analizi yapılmıştır. Bu araştırma sonucunda, üniversite birinci sınıf öğrencilerinin yarıdan fazlasının (%53,4) Kontrol Duygusu Ölçeği’nden elde edilen toplam puan ortalamasının üzerinde puan aldığı ortaya konmuştur. Araştırma sonuçları, öğrencilerin kontrol duygusu düzeyinde, yaş, cinsiyet, kardeş sayısı, yabancı dil hazırlık okuyup okumama, ailesinde kendisinden önce üniversitede okuyan biri olup olmaması, geldiği yerleşim biriminin büyüklüğü, ikamet durumu değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık olmadığını göstermektedir. Araştırmada ayrıca, kontrol duygusunun üniversite yaşamına uyumu ve alt boyutlardan üniversite ortamına uyumu, duygusal uyumu, kişisel uyumu, akademik uyumu ve sosyal uyumu yordadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Kontrol Duygusu, Algılanan Kontrol, Üniversite Yaşamına Uyum

The Role of Sense of Control in University Adjustment of the First Grade Students

This research aims to identify the role of sense of control in the first year students’ adjustment to the university and to examine if the students’ sense of control has differed depending on demographic variables such as age, gender, etc. The research group consists of 320 first-grade students (181 female, 139 male) who study at Ankara University. The Sense of Control Scale developed by Lachman and Weaver (1998a) was adapted to Turkish by the author of this study. The adapted version of the Sense of Control Scale, the University Life Scale (Aladağ, Kağnıcı, Tuna and Tezer, 2003), and the personal information form were implemented. Independent Samples T-Test, One-Way Anova, and Simple Linear Regression were used. The results revealed that the scores of more than half of the first-grade students (53,4%) were above the average score obtained from the Sense of Control Scale. There was not a significant difference in the sense of control depending on demographic variables which were age, gender, the number of siblings, studying at English preparatory school, having a family member studying at university before, hometown and residence. In addition, the sense of control predicted the university adjustment as well as the dimensions of university adjustment.

Keywords:

Sense of Control, Perceived Control, University Adjustment,

PDF

___

Aladağ, M., Kağnıcı, D. Y., Tuna, M. E. & Tezer, E. (2003). Üniversite yaşamı ölçeği: Ölçek geliştirme ve yapı geçerliği üzerine bir çalışma. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(10), 41-47. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/200219 sayfasından erişilmiştir.
Amanvermez, Y. (2015). Üniversite birinci sınıf öğrencilerinin üniversite yaşamına uyumlarının güvengenlik ve öğrenilmiş güçlülük düzeylerine göre yordanması. (Yüksek Lisans Tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Averill, J. R. (1973). Personal control over aversive stimuli and its relationship to stress. Psychological Bulletin, 80, 286-303. https://doi.org/10.1037/h0034845
Baumgardner, S. R. & Crothers, M. K. (2010). Positive psychology. New Jersey: Pearson Education
Bilgin, M. (2001). Üniversite öğrencilerinin sorunları ile değerleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(20), 18-25.
Bovier, P. A., Chamot, E. & Perneger, T. V. (2004). Perceived stress, internal resources, and social support as determinants of mental health among young adults. Quality of Life Research, 13, 161–170. https://doi.org/10.1023/B:QURE.0000015288.43768.e4
Brailovskaia, J. & Margraf, J. (2021). The relationship between burden caused by coronavirus (Covid-19), addictive social media use, sense of control and anxiety. Computers in Human Behavior, 119, 106720. https://doi.org/10.1016/j.chb.2021.106720
Burger, J. M. (1989). Negative reactions to increases in perceived personal control. Journal of Personality and Social Psychology, 56, 246-256. https://doi.org/10.1037/0022-3514.56.2.246
Bülbül, T. & Acar-Güvendir, M. (2014). Üniversite birinci sınıf öğrencilerinin yükseköğretim yaşamına uyum düzeylerinin incelenmesi. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 397-418. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/697087 sayfasından erişilmiştir.
Chen, B., Luo, L., Wu, X., Chen, Y. & Zhao, Y. (2020). Are the lower class really unhappy? Social class and subjective well-being in Chinese adolescents: moderating role of sense of control and mediating role of self esteem. Journal of Happiness Studies, 22, 1-19. https://doi.org/10.1007/s10902-020-00253-5
Cardarelli, K. M., Vernon, S. W., Baumler, E. R., Tortolero, S. & Low, M. D. (2007). Sense of control and diabetes mellitus among U.S. adults: A cross-sectional analysis. BioPsychoSocial Med, 1, 19. https://doi.org/10.1186/1751-0759-1-19
David, L. T. & Nită, G. L. (2014). Adjustment to first year of college–relations among self-perception, trust, mastery and alienation. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 127, 139-143. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.03.228
Dönmez, A. (1987). Denetim odağı: Temel araştırma alanları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 19(1), 260-275. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/799181 sayfasından erişilmiştir.
Erdoğan, S., Şanlı, H. S. & Şimşek, B. (2005). Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi öğrencilerinin üniversite yaşamına uyum durumları. Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 479-496.
Erzen, E. (2018) Üniversiteye uyum: Ölçek geliştirilmesi ve uyumun kişilik özellikleri, sosyal destek, akademik öz-yeterlik açısından incelenmesi. (Doktora Tezi). http://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
Fall, A. M. & Roberts, G. (2012). High school dropouts: interactions between social context, self-perceptions, school engagement, and student dropout. Journal of Adolescence, 35(4), 787–798. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2011.11.004
Feingold, A. (1994). Gender differences in personality: A meta-analysis. Psychological Bulletin, 116, 429-456. https://doi.org/10.1037/0033-2909.116.3.429 sayfasından erişilmiştir.
Gurin, P. & Brim, O. G. (1984). Change in self in adulthood: The example of sense of control. P. B. Baltes & O. G. Brim (Ed.), Life-span development and behavior içinde (s. 282-334). San Diego, CA: Academic Press.
Hong, J. H., Lachman, M. E., Charles, S. T., Chen, Y., Wilson, C. L., Nakamura, J. S., ... & Kim, E. S. (2021). The positive influence of sense of control on physical, behavioral, and psychosocial health in older adults: An outcome-wide approach. Preventive Medicine, 149, 106612. https://doi.org/10.1016/j.ypmed.2021.106612
Infurna, F. J. & Gerstorf, D. (2014). Perceived control relates to better functional health and lower cardio-metabolic risk: The mediating role of physical activity. Health Psychology, 33(1), 85–94. https://doi.org/10.1037/a0030208
Jones, E. (2008). Predicting performance in first-semester college basic writers: Revisiting the role of self-beliefs. Contemporary Educational Psychology, 33, 209-238. https://doi.org/10.1016/j.cedpsych.2006.11.001
Karahan, F., Sardoğan, M. E., Özkamalı, E. & Dicle, A. N. (2005). Üniversite 1. sınıf öğrencilerinin üniversiteye uyum düzeylerinin sosyokültürel etkinlikler açısından incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(30), 63-72.
Kiye, S., Yoncalık, O. & Nazlı, S. (2020). Lisans 1. sınıf öğrencilerinin üniversite yaşamına uyum sürecinde akran danışmanlarının rolü. Kastamonu Education Journal, 28(6), 2346-2361. https://doi.org/10.24106/kefdergi.689350
Labrague, L. J., McEnroe-Petitte, D. M., Al Amri, M., Fronda, D. C. & Obeidat, A. A. (2018). An integrative review on coping skills in nursing students: implications for policymaking. International Nursing Review, 65(2), 279-291. https://doi.org/10.1111/inr.12393
Lachman, M. E. (1986). Locus of control in aging research: A case for multidimensional and domain-specific assessment. Psychology and Aging, 1, 34-4 https://doi.org/10.1037/0882-7974.1.1.34
Lachman, M. E. & Weaver, S. L. (1998a). Sociodemographic variations in the sense of control by domain: Findings from the MacArthur studies of midlife. Psychology and Aging, 13(4), 553. https://doi.org/10.1037//0882-7974.13.4.553
Lachman, M. E. & Weaver, S. L. (1998b). The sense of control as a moderator of social class differences in health and well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 74, 763-773. https://doi.org/10.1037/0022-3514.74.3.763
Lachman, M. E. (2004). Development in midlife. Annual Review of Psychology, 55, 305-331. https://doi.org/10.1146/annurev.psych.55.090902.141521
Lachman, M. E. & Firth, K. M. P. (2004). The adaptive value of feeling in control during midlife. O. G. Brim, C. D. Ryff & R. C. Kessler (Ed.), How healthy are we? A national study of well-being at midlife içinde (s. 320-349). Chicago: The University of Chicago Press.
Lachman, M. E., Neupert, S. D. & Agrigoroaei, S. (2011). The relevance of control beliefs for health and aging. K. W. Schaie & S. L. Willis (Ed.), Handbook of the psychology of aging içinde (7. b., s. 175–190). New York, NY: Elsevier. http://dx.doi.org/10.1016/B978-0-12-380882- 0.00011-5
Lu, L. (1994). University transition: Major and minor life stressors, personality characteristics and mental health. Psychological Medicine, 24, 81–87. https://doi.org/10.1017/S0033291700026854
Martin, N. K. & Dixon, P. N. (2006). The effects of freshman orientation and locus of control on adjustment to college: a follow-up study. Social Behavior and Personality: An International Journal, 22(2), 201–208. https://doi.org/10.2224/sbp.1994.22.2.201
Mercan, Ç. S. & Yıldız, S. A. (2011). Eğitim Fakültesi birinci sınıf öğrencilerinin üniversiteye uyum düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 135-154. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/93140 sayfasından erişilmiştir.
Mirowsky, J. (1995). Age and the sense of control. Social Psychology Quarterly, 58(1), 31-43. https://doi.org/10.2307/2787141
Mirowsky, J. & Ross, C. E. (1991). Eliminating defense and agreement bias from measures of the sense of control: A 2x2 index. Social Psychology Quarterly, 54(2), 127-145. https://doi.org/10.2307/2786931
Mirowsky, J. & Ross, C. E. (2007). Life course trajectories of perceived control and their relationship to education. American Journal of Sociology, 112, 1339–1382. https://doi.org/10.1086/511800
Özhan, M. B. & Boyacı, M. (2018). Grit as a predictor of depression, anxiety and stress among university students: a structural equation modeling. Anatolian Journal of Psychiatry, 19(4), 370-376. https://doi.org/10.5455/apd.285042
Park, C. L., Edmondson, D. & Lee, J. (2012). Development of self-regulation abilities as predictors of psychological adjustment across the first year of college. Journal of Adult Development, 19(1), 40-49. https://doi.org/10.1007/s10804-011-9133-z
Rodin, J. (1986). Personal control through the life course. R. Abeles (Ed.), Implications of the life span perspective for social psychology içinde (s. 103-120). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
Rodin, J., Timko, C. & Harris, S. (1985). The construct of control: biological and psychosocial correlates. Annual Review of Gerontology & Geriatrics, 5, 3-55. https://www.researchgate.net/publication/19224459_The_construct_of_control_biological_and_psychosocial_correlates sayfasından erişilmiştir.
Ross, C. E. & Bird, C. E. (1994). Sex stratification and health lifestyle: consequences for men's and women's perceived health. Journal of Health and Social Behavior, 35(2), 161-178. https://doi.org/10.2307/2137363
Ross, C. E. & Sastry, J. (1999). The sense of personal control. Aneshensel, C. S. & Phelan, J. C. (Ed.), Handbook of the sociology of mental health içinde (s. 369-394). Boston, MA: Springer. https://doi.org/10.1007/0-387-36223-1_18
Ross, C. E. & Mirowsky, J. (2002). Age and the gender gap in the sense of personal control. Social Psychology Quarterly, 65(2), 125-145. https://doi.org/10.2307/3090097
Ross, C. E. & Mirowsky, J. (1992). Households, employment, and the sense of control. Social Psychology Quarterly, 55(3), 217-235. https://doi.org/10.2307/2786793
Seligman, M. E. P. (1975). Helplessness: On depression, development, and death. San Francisco: Freeman
Sevinç-Tuhanioğlu, S. & Gizir, C. A. (2019). Üniversite birinci sınıf öğrencilerinin üniversite yaşamına uyumlarına katkı sağlayan bireysel ve çevresel faktörlerin incelenmesi. Yükseköğretim Dergisi, 9(3), 249–262. https://doi.org/10.2399/yod.18.041
Skinner, E. A., Wellborn, J. G. & Connell, J. P. (1990). What it takes to do well in school and whether I’ve got it: A process model of perceived control and children’s engagement and achievement in school. Journal of Educational Psychology, 82(1), 22–32. https://doi.org/10.1037//0022-0663.82.1.22
Wrosch, C., Heckhausen, J. & Lachman, M. E. (2000). Primary and secondary control strategies for managing health and financial stress across adulthood. Psychology and Aging, 15(3), 387. https://doi.org/10.1037/0882-7974.15.3.387