Engelli Bireylerle İlgili Türkiye’de Tamamlanmış Eğitim ve Öğretim Konulu Lisansüstü Tezlere Bakış

Bu çalışmanın amacı Türkiye’de engellilere yönelik eğitim ve öğretim konulu lisansüstü tezlerin araştırma konularına ve kurumlara göre eğilimlerini belirlemektir. Bu amaçla, bilim haritalama ve dar odaklanma yöntemini içeren bibliyometrik analiz gerçekleştirilmiştir. Ulusal Tez Merkezinde tezin adı kısmında “engelli” anahtar sözcüğü ile yapılan aramada bulunan ve konu filtrelemesi “eğitim ve öğretim” olarak belirlenen lisansüstü tezler incelenmiştir. Tezler; tezin tamamlanma yılı, tezin türü, dili, yazarının cinsiyeti, tezlerin yapıldığı üniversite, ana bilim/bilim veya ana sanat/sanat dalı, tezlerin odaklandığı engel türü ve çalışma alanı değişkenleri açısından incelenmiştir. Sonuç olarak, ilk tezin 1985 yılında yapıldığı; 2009 ve 2019 yıllarında tamamlanan tez sayısının en yüksek düzeye eriştiği görülmüştür. Tez yazarlarının ağırlıklı olarak kadınlardan oluştuğu belirlenmiştir. En çok tezin Gazi Üniversitesinde yazıldığı bulunmuştur. Tezlerin yarıya yakınının özel eğitim ve alt bilim dalları dışındaki bilim dallarında yapıldığı ortaya çıkmıştır. Engel türleri içinde en çok zihinsel engellilerle en az ise görme engellilerle ilgili tez yazıldığı saptanmıştır. İşitme engellilerle ilgili en çok tez Anadolu Üniversitesinde, diğer engel türlerinde ise en çok tez Gazi Üniversitesinde yazılmıştır. En çok aile araştırmaları çalışma konusu olarak seçilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Lisansüstü Tez, Engelli, Eğitim ve Öğretim, Bibliyometrik Analiz

Overview of Graduate Thesis on Education and Training Completed in Turkey Related to Persons with Disabilities

The aim of this study is to determine the trends of postgraduate theses on education and training for the disabled in Turkey according to research topics and institutions. For this purpose, bibliometric analysis, including science mapping and narrow focus method, was performed. In the National Thesis Center, the postgraduate theses found in the search with the keyword "disabled" in the title part of the thesis and the subject filtering of which were determined as "education and training" were examined. Theses; the year of completion of the thesis, the type and the language of the thesis, the gender of the author, the university where the theses are done, the department or the branch, the type of disability that the theses focus on, and the field of study were examined. As a result, the first thesis was made in 1985; it was observed that the number of theses completed in 2009 and 2019 reached the highest level. It has been determined that the thesis writers are predominantly women. It was found that most theses were written at Gazi University. It has been revealed that almost half of the theses are made in branches other than special education and sub-disciplines. Among the disability types, it was determined that the thesis was written mostly on the mentally handicapped and the least on the visually impaired. Most theses about the hearing impaired were written at Anadolu University, and most theses about the other disability types were written at Gazi University. Family studies were mostly chosen as the subject of study.

Keywords:

Graduate Thesis, Disability, Education and Training, Bibliometric Analysis,

PDF

___

Akdemir, A. S. (2013). Türkiye'de öğretmen yetiştirme programlarının tarihçesi ve sorunları. Turkish Studies, 8(12), 15-28.
Aksöz, E. O. & Yücel, E. (2020). Engelli turizmi alanındaki lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(1), 388-404. https://doi.org/10.26677/TR1010.2020.319
Bülbül, M. Ş., Garip, B. & Özdemir, Ö. F. (2015). Using a force concept inventory test with visually impaired and blind students. European Jornal of Physics Education, 6(3), 20-31.
Cevizkaya, G., İlsay, S. & Avcıkurt, C. (2014). Turizm alan yazınında engelliler ile ilgili çalışmaların bibliyometrik profili (2000-2013). Gazi Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi, 2, 101-108.
Coşkun, İ., Dündar, Ş. & Parlak, C. (2014). Türkiye’de özel eğitim alanında yapılmış lisansüstü tezlerin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (2008-2013). Ege Eğitim Dergisi, 15(2), 375-396.
Durak, H., Gürler, G. & Öztürk, O. (2021, Eylül). Engelli girişimciliği literatürünün bibliyometrik analizi: genel bir değerlendirme. 6th International EMI Entrepreneurship & Social Sciences Congress’te sunulmuş bildiri, Aksaray.
Durieux, V. & Gevenois, P. A. (2010). Bibliometric indicators: quality measurements of scientific publication. Radiology, 255(2), 342-351. https://doi.org/10.1148/radiol.09090626
Ellegaard, O. & Wallin, J. A. (2015). The bibliometric analysis of scholarly production: How great is the impact? Scientometrics, 105, 1809–1831.
Ergün, M., Recepoğlu, E., Küçük, Z. A. & Oğuz, K. (2014). Türkiye’deki üniversitelerde eğitim denetimi alanında yapılan lisansüstü tezlerin çeşitli değişkenlere göre incelemesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(1), 25-40.
Guner-Yıldız, N., Ayhan-Melekoğlu, M. & Tunç-Paftalı, A. (2016). Türkiye’de özel eğitim araştırmalarının incelenmesi. İlköğretim Online, 15(4), 1076-1089. https://doi.org/10.17051/io.2016.06677
Gülmez, D., Özteke, İ. & Gümüş, S. (2021). Uluslararası dergilerde yayımlanan Türkiye kaynaklı eğitim araştırmalarının genel görünümü: Bibliyometrik analiz. Eğitim ve Bilim, 46(206), 213-239. https://doi.org/10.15390/EB.2020.9317
Huffman, M. D., Baldridge, A., Bloomfield, G. S., Colantonio, L. D., Prabhakaran, P., Ajay, V. S., … & Prabhakaran, D. (2013). Global cardiovascular research output, citations, and collaborations: A time trend bibliometric analysis (1999–2008). PLoS One, 8(12), 7.
Karkın, A. M. (2011). Müzik bilimleri alanında lisansüstü tezlerin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 1(2), 143-149.
Kılıç. C. (2021). Engellilere yönelik sosyal hizmet uygulamaları: bibliyometrik haritalama. ETÜ Sentez İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi(5), 1-18. https://doi.org/10.47358/sentez.2021.21
Lin, W. Y. C. (2012). Research status and characteristics of library and information science in Taiwan: a bibliometric analysis. Scientometrics, 92(1), 7–21.
Özaydınlık, K. (2014). Toplumsal cinsiyet temelinde Türkiye’de kadın ve eğitim. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 14(33), 93-112. https://doi.org/10.21560/spcd.03093
Öztürk, N. & Kurutkan, M. N. (2020). Kalite yönetiminin bibliyometrik analiz yöntemi ile incelenmesi. Journal of Innovative Healthcare Practices (JOINIHP), 1(1), 1-13.
White, H. D. & McCain, K. W. (1998). Visualizing a discipline: An author co-citation analysis of information science, 1972-1995. Journal of the American Society for Information Science, 49(4), 327-356. https://doi.org/10.1002/(SICI)1097-4571(19980401)49:4<327::AID-ASI4>3.0.CO;2-4
Yılmaz, K. (2021). Sosyal bilimlerde ve eğitim bilimlerinde sistematik derleme, meta değerlendirme ve bibliyometrik analizler. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(2), 1457-1490.
Zhuang, Y. H., Liu, X. J., Nguyen, T., He, Q. Q. & Hong, S. (2013). Global remote sensing research trends during 1991–2010: a bibliometric analysis. Scientometrics, 96(1), 203–219.