Tereyağ / Tereyağı Üzerine

Dilde çok çeşitli nedenlerden dolayı kelime / kelime grupları değişik şekillerde yazılıp okunabilmektedir. Bu durumun nedenleri çok farklıdır ve bunun dilin kendi iç mantığı içerisinde izahı mümkündür. tereyağ / tereyağı da bunlardan biridir. Tamlama kimi sözlüklerde ve yazım kılavuzunda tereyağı şeklinde bazılarında da nadiren tereyağ olarak geçmektedir.                 tereyağ / tereyağı tamlamasının etimolojisi hakkında bazı araştırmacılar açıklamalar yapmışlardır ve tamlamanın aslının tereyağı şeklinde olduğunu ifade etmişlerdir. Tamlamanın tereyağı şeklinde olduğunu söyleyen araştırmacılar Farsça tereyağı anlamına gelen kere kelimesinin başındaki /k/ sesinin /t/ye dönüştüğünü ve böylece tereyağı isim tamlamasının oluştuğunu ifade etmektedirler. Bu izahlarda bize aykırı gelen taraflar vardır ve bütün bunlar bu çalışmada tartışılacaktır. Eldeki yazıda öncelikle Farsça bir bitki ismi olan tere ile tereyağ tamlamasındaki tere arasında ses benzerliği dışında bir ilginin olmadığı belirtilecek ve tereyağ / tereyağı tamlamasının tamlayan / belirten unsurunun ne anlama geldiğinden bahsedilecektir. Bize göre tamlamanın tereyağı değil de tereyağ şeklinde olması gerektiği üzerinde, karşılaştırmalı örnekler de verilerek durulacak ve varılan sonuçlar dikkatlere sunulacaktır.

___

  • AKAR Ali (2013). Muğla ve Yöresi Ağızları, Ankara: TDK Yay., s.263 AKSAN Doğan (2003). Dil, Şu Büyülü Düzen…, Ankara: Bilgi Yay., s.161