Balkan Savaşlarından Birinci Dünya Savaşına Osmanlı-Yunan İlişkilerinde ve Sakız ve Midilli Meselesi, 1912-1914

Bu çalışma Birinci Dünya Savaşı’na giden süreçte Osmanlı Devleti ve Yunanistan’ın en önemli dış politika sorunu olan ve her iki ülkeyi savaşın eşiğine getiren Sakız ve Midilli meselesini ele almayı ve tarafların krize yaklaşımlarını karşılaştırmalı olarak incelemeyi amaçlamaktadır. Bahsi geçen adalar, Birinci Balkan Savaşı sırasında Yunanistan tarafından işgal edilmiş, Osmanlı Devleti bu işgali tanımamış ve Anadolu’nun güvenliğini gerekçe göstererek işgalin sonlandırılmasını talep etmişti. Londra, Bükreş ve Atina antlaşmaları ile sorun çözüme kavuşturulamayınca taraflar nihai kararın büyük devletlerce verilmesine razı gelmek durumunda kalmıştı. 1914 yılı Şubat ayında Büyük Devletler Bozcaada ve Gökçeada hariç diğer tüm adaların Yunanistan egemenliğine geçmesine karar vermiş, ancak Osmanlı Devleti’nin kararı tanımayacağını ilan etmesi üzerine iki ülke arasındaki gerginlik giderek tırmanmış, Balkanlardaki “gergin barışı” hatta “Avrupa uyumunu” tehdit eden bir niteliğe dönüşmüştü. Büyük Devletlerin soruna çözüm bulmak için yoğun diplomatik girişimlerde bulunduğu bu süreçte bu iki ada üzerindeki hâkimiyet mücadelesi iki ülke arasında donanma rekabetine, azınlık meselesinin daha da tırmanmasına yol açan hadiselere şahitlik etti ve tarafların savaşa ilişkin tercihlerinde belirleyici etkenlerden birisi oldu. Çalışma, Türkçe, Yunanca ve İngilizce birincil ve ikincil kaynaklara dayanmaktadır.

___

  • Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA) Arxeio Yporgeiou Eksoterikon (AYE)