Kanonik Topraklardan Ulusal Vatana: Balkan Savaşları ve Türk Ulusçuluğunun Doğuşu

Balkan Savaşları ile birlikte Osmanlı İmparatorluğunun bu bölgede yaklaşık beş asır süren egemenliğini yitirmesi Türkler için büyük bir travma olmuş- tur. Söz konusu coğrafyanın tarihsel iddialar nedeniyle yeni kurulan ulus devletlerin paylaşım alanına dönüşmesi, bölgede istikrarsızlığın kaynağıdır. Bugün de bölgedeki istikrarsızlığın temelinde aynı sorunlar yatmaktadır. Bir zamanlar Osmanlı İmparatorluğunun varlık nedeni kabul edilen Balkanların kaybı, Müslüman Türk nüfusa karşı izlenen sistemli kıyım, göç ve asimilasyon politikaları bir “yaralı bilinç” yaratmıştır. Türkçülük fikrinin kamuoyunda ve siyasette giderek daha fazla önem kazanması, Balkan savaşlarının yarattığı katastrofik yenilgiyle paraleldir ve bu süreçte vatan kavramı da dönüşüme uğramıştır. Klasik dönemde Osmanlı İmparatorluğunun egemen olduğu toprakları ifade eden “memâlik” kavramı siyasal ve toplumsal gelişmelere paralel değişime uğramış, bunun yanında kimlik arayışlarıyla ilişkili olarak bir “vatan” fikri doğmuştur. Kanonik toprağı ifade eden “dârü’l-harb” modernleşme ile nitelik değiştirmiş ve yerini seküler içerikli “vatan”a terk etmiştir. Bunun yanında Turan kavramının siyasal bir içerik kazanarak Türk aydınları arasında rağbet görmeye başlaması Balkan Savaşları ile yaşıttır. İmparatorluğun hikmet-i vücudu kabul edilen Balkanların yitirilmesi ve peş peşe yaşanan kayıplar Osmanlı aydınlarını hayalî bir vatan yaratmaya sevk etmiştir. Bu çalışmada Balkan Savaşlarının yarattığı kaotik ortamda toplumsal seferberlik ve ulusal kimlik arayışı incelenmekte, vatan kavramının kazandığı anlamlar ele alınmaktadır.

From Canonical Territories to National Watan: The Balkan Wars and the Emergence of Turkish Nationalism

Losing the sovereignty, which continued approximately five centuries under the rule of Ottoman Empire, in Balkans had been a big trauma for Turks along with Balkan Wars. Transformation of the region at issue, as the sharing area of the nation-states due to the historical assertions, is the source of the instability in the region. The same problems are in the base of the region’s instability in today. Loss of Balkans, accepted as the presence reason of Ottoman Empire, sistematical carnage of Muslim Turkish population, emigration and assimilation policies, had created a “wounded conscious”. Gaining more importance of Turkism in public opinion and politics, is paralel to the catastrophic defeat, created by Balkan Wars and in this duration, the concept of homeland had also transformed. The concept of “memalik”, expressing the lands under the rule of Ottoman Empire in the classical age, had changed parallel to the political and social developments, besides this, “the idea of “homeland” was borned related with the seeking of identity. The qualification of “dârü’l-harb”, expressing the canonic land, changed within modernization and left his place to a secular theme, “homeland”. Besides this, the concept of Turan, begining to be popular while gaining a political content, is contemporary with Balkan Wars. Loss of Balkans, accepted as the presence philosophy of the empire, and consecutive loss of the lands had motivated the Ottoman intellectuals to create a imaginary homeland. In this essay, social campaign in the chaotic environment due to Balkan Wars and the seek of national identity have been examined, the meanings of the concept of homeland have been scrutinized.

PDF

___

A. Arşiv Belgeleri
Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA)
Bâbıâli Evrak Odası Sadaret Mektubî Kalemi, Umum Vilayât (A. MKT. UM) Meclis-i Vükelâ Mazbataları (MV)
Dâhiliye Nezareti Emniyet-i Umumiye Müdiriyeti5. Şube (DH. EUM. 5. Şb) Hariciye Nezareti Siyasî Kısmı Belgeleri (HR. SYS)
B. Resmî Yayınlar
Meclis-i Mebusan Zabıt Ceridesi (MMZC)
C. Matbu Eserler
“Dâhiliye: Müsâvât”, Kevkeb-i Şarkî Nu: 17 (30 Kanunıevvel 1869). Kevkeb- Şarkî,
“Dâhiliye: Müsâvât”, Kevkeb-i Şarkî Nu: 19 (1 Kanunısâni 1869). Kevkeb- Şarkî,
“En Büyük Noksan”, Büyük Duygu I/9 (20 Haziran 1329), ss. 129-130. Duygu,
“Esnafımız”, Halka Doğru, I/5 (9 Mayıs 1329), ss. 39-40. Doğru Anadolu,
“Esselâmü-aleyk Ey Mübârek Anadolu!”, Anadolu I/1 (24 Nisan 1902).
“Gazette d’Levant’de Görülen Bir Bendin Tercümesidir”, Muhbir Nu: 21 (11 Şubat 1283). Muhbir,
“Havâdis-i Dahiliyye: Pâyitaht”, Tasvîr-i Efkâr Nu: 408 (15 Temmuz 1283). Tasvîr- Efkâr,
“Kavl-i Muhkem: Harb! Harb!”, Alemdâr 12 Teşrinievvel 1912. Alemdâr,
“Kavl-i Muhkem: Hilâl ve Salîb Vâhimesi”, Alemdâr Nu: 69-138 (11 Teşrinievvel 1912) Alemdâr,
“Kavl-i Muhkem: İktirân-ı Iydîn”, Alemdâr 15 Teşrinievvel 1912. Alemdâr,
“Kin Lâzım Millete”, Büyük Duygu I/5 (25 Nisan 1329), ss. 67. Duygu, Alemdâr,
“Makale-i Mahsusa: Harb İstiyoruz”, Alemdâr 8 Teşrinievvel 1912.
“Maksat ve Meslek”, Tan I/1 (20 Teşrinisani 1329). Tan,
“Mektuplar ve Cevaplarımız”, Türk Yurdu II/22 (46), 8 Ağustos 1329), ss. 761-768. Yurdu,
“Millet Askeri”, Basiret Nu: 4 (14 Kânûnısâni 1285). Basiret,
“Millet İçin İdeal”, Büyük Duygu, I/15 (7 Ağustos 1329), ss. 241-242. Duygu
“Muhâkemât-ı Siyâsiyye: Hilâl ve Salîb Kavgası İmiş!”, Alemdâr Nu: 68-138 (10 Teşrinievvel Alemdâr, 1912).
“Müslümanın Vatanı Şeriatın Hâkim Olduğu Yerdir”, Sebilürreşâd XIII/331 (5 Mart 1331). Sebilürreşâd,
“Mütâreke-i Efkâr”, Alemdâr 2 Teşrinievvel 1912. Alemdâr,
“Zavallı Türk! Sen Her Vakit Tahkir Olunacaksın”, Senîn V/42-1435 (7 Eylül 1912). Senîn,
Abdullah Cevdet (1328), “Mutmain Değilim”, İctihad Nu: 52 (31 Kanunısani) ss. 1175. İctihad,
Ahmed Agayef (1327), “Türk Alemi 1”, Türk Yurdu I/1 (24 Teşrinisani), ss. 12-17.; “Türk Yurdu, Alemi 2”, Türk Yurdu I/2 (1 Kanunıevvel), ss. 36-42 Yurdu,
Ahmed Agayef (1330), “İslâm’da Dava-yı Kavmiyyet”, Türk Yurdu VI/11-71 (24 Temmuz), Yurdu, ss. 335-344.
Ahmed Ağayef (1912), “Yirminci Asır Ehl-i Salîbi: Hâlâ Hilâl ve Salîb Cidâli”, Tasvir-i Efkâr Tasvir- (13 Teşrinievvel).
Ahmed Cevdet Paşa (1309), Tarih-i Cevdet 12 cilt, İstanbul. Tarih- Cevdet,
Ahmed Cevdet Paşa (1980), Ma’rûzât (haz. Yusuf Halaçoğlu), İstanbul: Çağrı Yayınları.
Ahmed Cevdet Paşa (1991), Tezâkir: 1-12 1-12(yay. Cavid Baysun), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Ahmed Midhat (1294), Üss-i İnkılâb: Kırım Muhârebesinden Cülûs-ı Hümâyûna Kadar Üss- Cülûs- Kadar, Kısm-ı evvel, İstanbul: Takvîmhâne-i Âmire.
Ahmed Naim (1330), “İslâm’da Dava-yı Kavmiyyet”, Sebilürreşâd XII/293 (10 Nisan), ss. Sebilürreşâd, 114-128.
Ahmet Ferit (1330), “Türk Ocakları”, Nevsâl-i Millî İstanbul: Artin Asaduryan ve Mahdum- Nevsâl- Millî, ları Matbaası, ss. 188-191.
Aka Gündüz (1330), “Türk’ün Beyaz Katili”, Türk Sözü I/12 (26 Haziran), ss. 90-92. Sözü,
Aka Gündüz (1913), “Piç”, Tanin Nu: 1511 (14 Şubat), ss. 4. Tanin,
AKÇURA Yusuf (1985), Osmanlı Devletinin Dağılma Devri (XVIII. ve XIX. Asırlarda) An- Asırlarda), kara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Akçuraoğlu Yusuf (1328), “Türklük”, Musavver Salnâme-i Serve-i Fünûn, İstanbul, ss. 187- Salnâme- Serve- Fünûn 196.
AKDER Necati (1963), “Ziya Gökalp’in Tarih Anlayışının Felsefî Temelleri”, Türk Kültürü Kültürü, 12 (Ekim), ss. 5-18.
ALEXANDRIS Alexis (1992), The Greek Minority of Istanbul and Greek-Turkish Relations Greek- (1918-1974) (1918-1974), Athens : Center for Asia Minor Studies.
Ali Kâmi (1329), “Devr-i İntibâh”, İctihad Nu: 63 (25 Nisan), ss. 1365-1368. İctihad,
Ali Ulvi (1328), “Türk Soyu”, Türk Yurdu I/21 (23 Ağustos), ss. 635. Yurdu,
ANDERSON Benedict (1995), Hayali Cemaatler: Milliyetçiliğin Kökenleri ve Yayılması Kökenleri Yayılması, İstanbul: Metis Yayınları.
ARMAOĞLU Fahir (1999), 19. Yüzyıl Siyasî Tarihi Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. Tarihi,
Arminius Wambery (1865), Travels in Central Asia New York: Harper & Brothes, 1865. Asia,
AYDEMİR Şevket Süreyya (2006), Tek Adam: Mustafa Kemal (1919-1922) Cilt 2, İstanbul: (1919-1922), Remzi Kitabevi.
BAYKARA Tuncer (1998), Türk Adının Anlamı Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Anlamı, Yayınları.
BİLMEN Ömer Nasuhi (ty), Hukuki İslamiye ve Istılahatı Fıkhiyye Kamusu, Cilt 3, İstanbul: Kamusu Bilmen Basım ve Yayınevi.
Bir Türk (1288), “Müsâvât”, Basiret Nu: 717 (23 Ağustos). Basiret,
BURKE Edmund (2005), Burke: Select Works (ed. Edward J. Payne), Clark, N. J: Lawbook Exchange, 2005.
BURKE Peter (2004), Languages and Communites in Early Modern Europe Cambridge: Europe, Cambridge University Press.
Büyük Duygu (1329a), “İntikam Duygusu”, Büyük Duygu I/2 (16 Mart), ss. 17-18 Duygu,
Büyük Duygu (1329b), “Milliyet”, Büyük Duygu I/1 (2 Mart), ss. 1-2. Duygu,
Büyük Duygu (1331), “Türklük Duygusu”, Büyük Duygu I/5 (1 Cemaziyelahir), ss. 65-66. Duygu,
Cevdet Fahri (1329), “Veda”, İctihad IV/60 (4 Nisan), ss. 1322-1323. İctihad,
CEYHAN Nesîme (2009), Balkan Savaşı Hikâyeleri İstanbul: Selis Kitaplar. Hikâyeleri,
DEMİRKAN Tarık (2000), Macar Turancıları İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2000. Turancıları,
Demirkaya (1329), “Türk Gençlerine İman Lazımdır”, Büyük Duygu, I/ 3 (30 Mart), ss. 42- Duygu 43.
Doktor Frayliç ve Mühendis Rawlig (1334), Türkmen Aşiretleri İstanbul: Kütüphane-i Sûdî. Aşiretleri,
DURGUN Sezgi (2011), Memalik-i Şahane’den Vatan’a İstanbul: İletişim Yayınları. Memalik- Vatan’a,
Dündar Alp (1329), “Şerefli Duygum”, Büyük Duygu I/5 (25 Nisan), ss. 74-75. Duygu,
DÜNDAR Fuat (2008), Modern Türkiyenin Şifresi: İttihat ve Terakkinin Etnisite Mühendis- Mühendis- (1913-1918), liği (1913-1918) İstanbul: İletişim Yayınları.
Ercümen Ekrem (1328), “Edebî Sahifeler: Harb Şarkısı”, Senîn Nu: 1345-56 (16 Teşriniev- Senîn, vel).
ERICKSON Edward J. (2003), Defeat in Detail: The Ottoman Army in the Balkans, 1912- 1912- 1913, 1913 Westport, Conn: Praeger.
ERICKSON Edward J. (2007), Ottoman Army Effectiveness in World War I: A Comparative Study, Study London-New York: Routledge.
ERIKSEN Thomas H. (2001), Small Places, Large Issues: An Introduction to Social and Anthropology Cultural Anthropology, London: Pluto Press.
ERSANLI BEHAR Büşra (1992), İktidar ve Tarih: Türkiye’de Resmî tarih Tezinin Oluşumu (1929-1937), (1929-1937) İstanbul: AFA Yayınları.
Esad Rızâ (1329), “Ne Yaptık Şânını”, Büyük Duygu Nu: 8 (6 Haziran), ss. 122. Duygu,
Esrâr (1912), “Şiir-i Hamaset: Harb Havası”, Alemdâr 16 Teşrinievvel. Alemdâr,
EVERA Stephan van (1998), “Hypotheses on Nationalism and War”, Theories of War and Peace (ed. Michael E. Brown), Cambridge: The MIT Press, ss. 257-291.
F. R. (1329), “Millî Duygu”, Büyük Duygu I/5 (25 Nisan), ss. 72-74. Duygu,
Feridun Vecdî (1912), “Sana Senden Gerek Âlemde Ger İmdât Lâzımsa”, Tasvir-i Efkâr, Nu: Tasvir- Efkâr 556 (13 Teşrinievvel).
Fichte (2008), Addresses to the German Nation (ed. Gregory Moore), Cambridge: Cambridge University Press.
G. Haldun (1328), “Ecnebi Sermayesi ve Bizim Teşebbüsatımız”, İctihad Nu: 48 (1 Haziran), İctihad, ss. 1111-1113.
GELLNER Ernest (1983), Nations and Nationalism Oxford: Basil Blackwell. Nationalism,
GEORGEON François (1996), Türk Milliyetçiliğinin Kökenleri: Yusuf Akçura (1876-1935) (1876-1935), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
GÖÇMEN Muammer (1995), İsviçre’de Jön Türk Basını İstanbul: Kitabevi. Basını,
Gökalp (1330), “Ötüken Ülkesi”, Türk Sözü, I/2 (17 Nisan), ss. 11. Sözü
H. Cemâl (1332), Sultan Osman Lisânından Milletime Sadâ-yı İkâz İstanbul. Sadâ- İkâz,
Hâlide Edib (1328), “Edebiyat: Münacat”, Türk Yurdu I/24 (4 Teşrinievvel), ss. 729-732. Yurdu,
Hâlide Edib (1329), Yeni Turan İstanbul: Tanin Matbaası. Turan,
Hâlide Edib (1918), “Evimize Bakalım”, Vakit Nu: 252 (30 Haziran). Vakit,
HECHTER Michael (1975), Internal Colonialism: The Celtic Fringe in British National 1536-1966, Development, 1536-1966 Berkeley-Los Angeles: University of California Press.
HUYUGÜZEL Ö. Faruk (1998), Necip Türkçü Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınla- Türkçü, rı.
Johann Gottfried von Herder (2002), Philosophical Writings (trans. Michael N. Forster), Writings, Cambridge: Cambridge University Press. Traditions,
JOHNSON James T. (1997), The Holy War Idea in Western and Islamic Traditions University Park, Pa: Pennsylvania State University Press.
KARABEKİR Kâzım (1994), Birinci Cihan Harbine Nasıl Girdik Cilt 2, İstanbul: Emre Ya- Girdik, yınları.
KARAOSMANOĞLU Yakup Kadri (2009), Hüküm Gecesi İstanbul: İletişim Yayınları. Gecesi,
KAYMAZ Nejat (1977), “Türkçü Tarih Görüşü”, Felsefe Kurumu Seminerleri Ankara: Türk Seminerleri, Tarih Kurumu Basımevi, ss. 433-443.
Kâzım Nami (1328), “Yeni Hayata Doğru 1”, Türk Yurdu II/2-26 (1 Teşrinisani), ss. 40-45. Yurdu,
KHALİD Adeeb (1998), The Politics of Muslim Cultural Reform: Jadidism in Central Asia of Asia, Berkeley: University of California Press.
Kılıçzâde Hakkı (1328-1329), “Neden Mağlup Olduk”, İctihad Nu: IV/56 (28 Şubat 1328), ss. İctihad, 1242-1246; İctihad IV/59 (21 Mart 1329), ss. 1290-1293.. İctihad,
KOHN Hans (1955), Nationalism: Its Meaning and History Princeton: D. Van Nostrand History, Company, 1955.
Köprülüzâde Mehmed Fuad (1328a), “Harb Şarkısı”, Donanma, IV/31 (Eylül), ss. 317. Donanma
Köprülüzâde Mehmed Fuad (1328b), “Ümid ve Azim”, Türk Yurdu II/8-32 (24 Kanunısani), Yurdu, ss. 240-247.
Köprülüzâde Mehmet Fuat (1918), “Türkçülüğün Gâyeleri”, Vakit Nu: 266 (16 Temmuz). Vakit,
KÖROĞLU Erol (2010), Türk Edebiyatı ve Birinci Dünya Savaşı (1914-1918): Propaganda- (1914- Propaganda- İnşâsına dan Millî Kimlik İnşâsına, İstanbul: İletişim Yayınları.
KURAN Ahmed Bedevi (1948), İnkılâp Tarihimiz ve İttihad ve Terakki İstanbul: Tan Mat- Terakki, baası.
LANDAU Jacob M. (1996), Tekinalp: Bir Türk Yurtseveri (1883-1961) İstanbul: İletişim (1883-1961), Yayınları.
Léon Cahun (1877), La Bannière Bleue: Aventures D’un Musulman D’un Chrétien Et D’un D’un Mongole, Païen À L’epoque Des Croisades Et De La Conquête Mongole Paris: Hachette, 1877 [Léon Cahun, Gök Bayrak Bayrak(çev. Gâlib Bahtiyar), İstanbul: Matbaa-i Hayriyye ve Şüre- kâsı, 1329].
MACİT Nadim (2011), Türk Milliyetçiliği: Kültürel Akıl İçtihat ve Siyaset Ankara: Berikan Siyaset, Yayınevi.
Maraşlıoğlu (1329), “Selanikli Ayşe Hanım: Mukaddes Kinler”, Halka Doğru Nu: 32 (4 Teş- Doğru, rinisani), ss. 248-252.
Mehmed Ali Tevfik (1328a), “İctima ve Siyaset: Yine Manevî Yurt”, Türk Yurdu II-1/25 (18 Yurdu, Teşrinievvel), ss. 5-11.
Mehmed Ali Tevfik (1328b), “Yeni Hayat: Manevî Yurt”, Genç Kalemler III/ 20 (27 Nisan), Kalemler, s. 177-187.
Mehmed Emin (1328a), “Kin”, Türk Yurdu I/13 (3 Mayıs), ss. 377-378. Yurdu,
Mehmed Emin (1328b), “Nifak”, Türk Yurdu I/24 (4 Teşrinievvel), ss. 733. Yurdu,
Mehmed Fahreddin (1329a), “Müslümanlıkta Bir Millet Var 1”, Sebilürreşâd XI/279 (2 Sebilürreşâd, Kanunısani), ss. 297-299; “Müslümanlıkta Bir Millet Var 2”, Sebilürreşâd XI/281 (16 Sebilürreşâd, Kanunısani 1329), ss. 323-325.
Mehmed Fahreddin (1329b), “Son Darbe Karşısında Milliyet Kavgaları 1”, Sebilürreşâd Sebilürreşâd, XI/274 (28 Teşrinisani), ss. 209-210; “Son Darbe Karşısında Milliyet Kavgaları 2”, Sebilürreşâd, Sebilürreşâd XI/277 (19 Kanunıevvel), ss. 261-263. Duygu,
Mehmed Münir (1329), “Türklük Hastalığı”, Büyük Duygu I/6 (9 Mayıs), s. 91-93.
Mehmet Ali Tevfik (1330), Turanlının Defteri, İstanbul: Matbaa-i Hayriyye ve Şürekâsı. Defteri
Midhat Cemal (1327), “Mektuplar ve Cevaplarımız: Akçuraoğlu Yusuf Beyefendi’ye”, Türk Yurdu, Yurdu I/3 (15 Kanunıevvel), s. 84-86.
MİLAS Herkül (2005), Türk ve Yunan Romanlarında Öteki ve Kimlik İstanbul: İletişim Kimlik, Yayınları.
MILLER William (1898), Travels and Politics in the Near East New York: Frederick A. East, Stokes Company.
MOREAU Odile (2010), Reformlar Çağında Osmanlı İmparatorluğu: Askerî Yeni Düzenin 1826-1914(çev. Işık Ergüden), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversi- İnsanları ve Fikirleri: 1826-1914 tesi Yayınları.
Muallim Sadi (1329), “Sevgili Tan’a Bir Türk Armağanı”, Tan I/3 (18 Kanunıevvel). Tan,
Muhiddin (1329a), “İktisadî Hasbihal: En Büyük Eksiğimiz I”, Halka Doğru I/6 (16 Mayıs), Doğru, ss. 46-48.
Muhiddin (1329b), “İktisadî Hasbihal: Millî Himâye”, Halka Doğru I/7 (23 Mayıs), ss. 53-56. Doğru,
MÜNKLER Herfried (2009), İmparatorluklar: Eski Roma’dan ABD’ye Dünya Egemenliğinin Mantığı(çev. Z. Aksu Yılmazer), İstanbul: İletişim Yayınları. Mantığı Kurtulmak Yolu,
Müslümanlara Mahsus Kurtulmak Yolu 1329.
Nâmık Kemâl (1307), Vatan yahud Silistre, İstanbul. Silistre
Nâzım Harim (1329a), “Şehidlere Hürmet”, Çocuk Dünyası I/50 (20 Şubat), s. 4. Dünyası,
Nâzım Harim (1329b), “Ticaret”, Çocuk Dünyası I/41 (19 Kanunıevvel), s. 4. Dünyası,
Nâzım Harim (1330), “Altın”, Çocuk Dünyası II/67 (19 Haziran), s. 257. Dünyası,
Nedim (1329), “Ah Rumeli”, İctihad Nu: 59 (21 Mart), ss. 1297-1298. İctihad,
Nigâr bint-i Osman (1332), Elhân-ı Vatan İstanbul: Tercüman-ı Hakikat Matbaası. Elhân- Vatan,
NORA Pierre (2006), Hafıza Mekânları(çev. Mehmet Emin Özcan), Ankara: Dost Kitabevi Mekânları Yayınları.
ORAL Mustafa (2006), Türkiye’de Romantik Tarihçilik (1910-1940) Ankara: Asil Yayın. (1910-1940),
ORTAYLI İlber (1986), “Osmanlı Tarihyazıcılığının Evrimi Üstüne Düşünceler”, Türkiye’de Sosyal Bilim Araştırmalarının Gelişimi (ed. Sevil Atauz), Ankara: Türk Sosyal Bilimler Derneği, ss. 419-429.
Osman Oğuz (1329), “Türk Gençlerine”, Türk Yurdu I/4 (29 Kanunıevvel), ss. 100-101. Yurdu,
Ömer Seyfettin (2001a), “Mektep Çocuklarında Türklük Mefkûresi”, Bütün Eserleri: Makale- Makale- 1(haz. Hülya Argunşah), İstanbul: Dergâh Yayınları, ss. 351-363. ler 1
Ömer Seyfettin (2001b), “Ticaret ve Nasip”, Bütün Eserleri: Makaleler Makaleler(haz. Hülya Argunşah), İstanbul: Dergâh Yayınları, ss. 303-318.
Ömer Seyfettin (2001c), “Yarınki Turan Devleti”, Bütün Eserleri: Makaleler 1(haz. Hülya Makaleler 1 Argunşah), İstanbul: Dergâh Yayınları, s. 319-329.
Ömer Seyfettin (2007), “Piç”, Bütün Eserleri: Hikâyeler 1 1(haz. Hülya Argunşah), İstanbul: Dergâh Yayınları, 2007, ss. 278-289.
Ömer Seyfettin (2007), “Tuhaf Bir Zulüm, ” Bütün Eserleri: Hikâyeler 3 Eserleri: 3(haz. Hülya Argunşah), İstanbul: Dergâh Yayınları, s. 69-77.
ÖNEN Nizam (2005), İki Turan: Macaristan ve Türkiye’de Turancılık İstanbul: İletişim Ya- Turancılık, yınları.
ÖZDOĞAN Günay Göksu (2001), Turan’dan Bozkurt’a: Tek Parti Döneminde Türkçülük (1931 1946), 931- (1931-1946) İstanbul: İletişim Yayınları.
ÖZEL Ahmet (2011), İslâm Hukukunda Ülke Kavramı: Dârülislâm, Dârulharb İstanbul: İz Dârulharb, Yayıncılık.
ÖZKAN Behlül (2012), From the Abode of Islam to the Turkish Vatan: The Making of a Turkey, National Homeland in Turkey New Haven: Yale University Press.
Parvus (1328), “İktisat: Köylüler ve Devlet”, Türk Yurdu I/9 (9 Mart), ss. 262-268. Yurdu,
QUATAERT Donald (1987), Osmanlı Devleti’nde Avrupa İktisadi Yayılımı ve Direniş (1881-1908), (1881-1908) Ankara: Yurt Yayınevi.
Rıdvan Nâfiz (1329), Küçük Türk Tarihi, İstanbul: İkdam Matbaası. Tarihi
ROCKER Rudolf (1999), Nationalismus und Kultur Münster: Bibliothek Thèlème. Kultur,
ROKKAN Stein (1975), “Dimensions of State Formation and Nation-Building: A Possible Paradigm for Research on Variations within Europe”, The Formation of National States in Westrn Europe (ed. Charles Tilly), Princeton: Princeton University Press, ss. 562-600.
Ruşen Eşref (1334), Diyorlar ki İstanbul: Kanaat Matbaası. ki,
SARINAY Yusuf (1994), Türk Milliyetçiliğinin Tarihî Gelişimi ve Türk Ocakları (1912- (1912- 1931) 1931), İstanbul: Ötüken Neşriyat.
Satı Bey (1329), Vatan İçin Beş Konferans İstanbul: Kader Matbaası. Konferans,
SMITH Anthony D. (1991), National Identity, London: Penguin Books. Identity
SMITH Anthony D. (2002), Ulusların Etnik Kökeni, Ankara: Dost Kitabevi. Kökeni
SMITH Anthony D. (2004), “War and Ethnicity”, The Antiquity of Nations Cambridge: Nations, Polity Press, s. 154-180.
Süleyman Nazif (1912), “Harb Şarkısı”, Tasvir-i Efkâr Nu: 558 (15 Teşrinievvel). Tasvir- Efkâr,
Şemseddin Sâmî (1298), “Lisân-ı Türkî (Osmanî)”, Hafta Nu: 12 (10 Zilhicce), ss. 177-181. Hafta,
ŞENGÜL Abdullah (2007), “Edebiyatta Ötekilik Meselesi ve Türk Edebiyatında Öteki”, Ka- Araştırmaları, radeniz Araştırmaları 15 (Güz 2007), ss. 97-116.
Şevket (1912), “Şiir-i Hamâset”, Alemdâr 24 Teşrinievvel 1912. Alemdâr,
TANSEL Fevziye Abdullah (haz) (1952), Ziya Gökalp Külliyatı I: Şiirler ve Halk Masalları Masalları, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
TAŞTAN Yahya Kemal (2006), “Balkanlarda Ulusçuluk Hareketleri”, Balkanlar El Kitabı I(der. Osman Karatay-B. Atsız Gökdağ), Çorum/Ankara: KaraM & Vadi, ss. 413-445.
TAŞTAN Yahya Kemal (2010), Türk Milliyetçiliğinin Sembolik Kaynakları (Yeni Osmanlıla- Osmanlıla- 1860-1876), rın Siyasal Söylemleri 1860-1876) Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi).
Tayyar Rahmi (1329), “Mazide Turan Tahtı”, Büyük Duygu I/2 (16 Mart), ss. 28-29. Duygu,
Tevfik Nureddin (1327), “İktisat: Türk Esnafının Hâli”, Türk Yurdu I/2 (1 Kanunıevvel), ss. Yurdu, 42-47.
TILLY Charles (1975), “Western State-Making and Theories of Political Transformation”, National The Formation of National States in Westrn Europe (ed. Charles Tilly), Princeton: Princeton University Press, ss. 601-638.
TOPRAK Zafer (1982), Türkiye’de Milli İktisat (1908-1918) Ankara: Yurt Yayınları.
TOPRAK Zafer (1985), “Millî İktisat”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi Türkiye Ansiklopedisi, Cilt III, İstanbul: İletişim Yayınları, ss. 740-747.
TOPRAK Zafer (2002), “Cihan Harbi’nin Provası Balkan Harbi”, Toplumsal Tarih XVIII/104 Tarih, (Ağustos), ss. 44-51.
TUNAYA Tarık Zafer (1989), Türkiye’de Siyasal Partiler III: İttihat ve Terakki İstanbul: Terakki akki, Hürriyet Vakfı Yayınları.
TURAN Ahmet Nezihi (1999), “Rumeli Nedir?”, Bilim Yolu II/2, Kırıkkale: Kırıkkale Üni- Yolu, versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, ss. 151-159.
Tüccarzâde İbrahim Hilmi (1329), Balkan Harbinde Neden Münhezim Olduk, İstanbul: Olduk Kitabhâne-i İslâm ve Askerî.
Türkoğlu (1329), “Kırk Paranın Tarihi, ” Çocuk Dünyası 39 (5 Kanunıevvel), ss. 5-8. Dünyası,
TY (1328a), “Matbuat: Anadolu ve Gençliğin Vazifesi”, Türk Yurdu II/10-34 (Şubat 1328), Yurdu, ss. 314-315.
TY (1328b), “Matbuat: Ba’su Ba’de’l-mevt”, Türk Yurdu II/10-34 (Şubat 1328), ss. 316-318. Yurdu,
TY (1332), “Anadolu’ya Dair”, Türk Yurdu X/3-108 (21 Nisan 1332), ss. 51-53. Yurdu,
TY (1334), “Şuun: Türk Ocağı Kongresi”, Türk Yurdu XIV/10-160 (15 Temmuz 1334), ss. Yurdu, 323-328.
ÜSTEL Füsun (1992), “Türk Milliyetçiliğinde Anadolu Metaforu”, Tarih ve Toplum, XIX/109 Toplum (Ocak), s. 51-55.
ÜSTEL Füsun (1997), İmparatorluktan Ulus-Devlete Türk Milliyetçiliği: Türk Ocakları Ulus- (1912-1931), (1912-1931) İstanbul: İletişim Yayınları.
Vambery (1328), “Osmanlı İzmihlâlinin Hikmeti”, İctihad Nu: 51 (24 Kanunısani), ss. 1168- İctihad, 1171.
Von der Goltz Paşa (1324), Devlet-i Aliyye’nin Zaaf ve Kuvveti Mısır. Devlet- Kuvveti,
YİNANÇ Mükrimin Halil (1999), “Tanzimattan Meşrutiyete Kadar Bizde Tarihçilik”, Tan- Tan- I, zimat I İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, ss. 573-595.
Yusuf Akçura (1320), “Üç Tarz-ı Siyaset 3”, Türk Nu: 27 (22 Nisan). Türk,
Yusuf Akçura (1327), “Tarih ve Âsâr-ı Atika: Müverrih Lèon Cahun ve Muallim Barthold’a Göre Cengiz Han”, Türk Yurdu I/1 (24 Teşrinisani), ss. 17-21. Yurdu,
Yusuf Akçura (2009), Türk Yılı 1928 1928(haz. Arslan Tekin- A. Zeki İzgöer), Ankara: Türk Tarik Hurumu Yayınları.
ZAREVAND (1971), United and Independent Turania: Aimss and Designs of the Turks, Turks Leiden: Brill.
Ziya Gökalp (1329a), “Türkleşmek, İslâmlaşmak Muasırlaşmak 5”, Türk Yurdu II/22-46 (8 Yurdu, Ağustos), ss. 753-760.
Ziya Gökalp (1329b), “Türkleşmek, İslâmlaşmak, Muasırlaşmak 1”, Türk Yurdu II/11-35 Yurdu, (Mart), ss. 331-337.
Ziya Gökalp (1329c), “Türkleşmek, İslâmlaşmak, Muasırlaşmak: Anane ve Kaide”, Türk Yur- Yur- du, du III/15-39 (2 Mayıs), ss. 480-484.
Ziya Gökalp (1329d), “Türkleşmek, İslâmlaşmak, Muasırlaşmak: Mefkûre”, Türk Yurdu V/8- Yurdu, 56 (26 Kanunıevvel), ss. 1088-1903. Yurdu,
Ziya Gökalp (1329e), “Türkleşmek, İslâmlaşmak, Muasırlaşmak”, Türk Yurdu III/15 (2 Mayıs), ss. 480-84.
Ziya Gökalp (1330a), “İçtimaiyat: Millet ve Vatan”, Türk Yurdu VI/6-66 (15 Mayıs), ss.163- Yurdu, 166.
Ziya Gökalp (1330b), “Türkleşmek, İslâmlaşmak, Muasırlaşmak: Türk Milleti ve Turan”, Yurdu, Türk Yurdu VI/2-62 (20 Mart), ss.37-42.
Ziya Gökalp (1331), “Millet Nedir, Millî İktisat Neden İbarettir?”, İktisadiyyât Mecmuası I/1 Mecmuası, (8 Şubat), ss. 3.
Ziya Gökalp (1339), Türkçülüğün Esasları Ankara: Matbuat ve İstihbarat Matbaası [Türkçü- Esasları, Türkçü- Türkç Esasları(haz. Mehmet Kaplan), İstanbul: MEB Devlet Kitapları, 1970]. lüğün Esasları
Ziya Gökalp (1912), “Muharebe Destanı: Karadağ’da”, Tanin Nu: 1466 (10 Teşrinievvel), ss. Tanin, 3.
Ziya Gökalp (1918), “Türkçülük ve Türkiyecilik”, Yeni Mecmua II/51 (4 Temmuz), s. 482. Mecmua,
Ziya Gökalp (1976), “Türklük ve Osmanlılık”, Makaleler 1 1(haz. Şevket Beysanoğlu), İstan- bul: Kültür Bakanlığı, ss. 54-57.
Ziya Paşa (1868), “Mes’ele-i Müsavat”, Hürriyet Nu: 15 (5 Ekim).