Azerbaycan Cumhuriyeti İlköğretim ve Ortaöğretim Okullarında Oğretilen "Dede Korkut Kitabı"ndaki Şiirler Uzerine Bir Inceleme (Bakü ve Sumgayıt Örneği)

Bu araştırmada zengin bir kültüre sahip Türk halklarının muhteşem sanateserlerinden biri olan "Dede Korkut Kitabı"nın Azerbaycan okullarındaöğretilmesinden bahsedilmektedir. Destan, ilk kez 7938 yılından itibarenöğretilmeye başlanmıştır. Azerbaycan Cumhuriyeti bağımsızlığını kazandıktansonra okullarda "Dede Korkut Kitabı"nın daha kapsamlı ve sistemli bir şekildeöğretilmesine rağmen bugün öğrenme sürecinde birtakım sorunların olduğugörülmektedir. "Dede Korkut Kitabı"ndaki şiirler karmaşık bir yapıya sahiptir. Buyüzden şiirlerin öğreti/mesinde zorluklar ortaya çıkmaktadır. Çalışmada öğretimsürecindeki zorluklar göz önünde bulundurularak dikkat edilmesi gereken bazıözellikler tespit edilmiştir ki bunlar şiirin içeriğiyle ilgili kompozisyon, ritim, kafiye,ses tekrarı, benzeşim, ayrışım, aliterasyon, şiirin sözlüksel ve sözdizimsel(sentaktik) özellikleri, tür ve çeşitli özellikleri, benzer ve farklı yönleri, mısra, imgeyaratan araçlar vs. gibi özelliklerdir. Bakü ve Sumgayıt illerinde 20 ilköğretim veortaöğretim okulunda T80 öğrenciyle yapılan gözlem, sorgu ve ders dinlemesisonucunda öğrencilerin destanın metninde kullanılmış olan şiirlerin içeriğinibenimsemekte zorluk yaşadıkları tespit edilmiştir. Bunları göz önündebulundurarak "Dede Korkut Kitabı"nda kullanılmış olan şiirlerin anlatımsal ve diliislupözellikleri yeniden düzenlenerek öğrencilere deneysel biçimde benimsetilirsedaha iyi sonuçlara varılabileceği gerçeği ortaya konmuştur.

An Analyze about the Poems in the "Book of Dede Korkut" Taught at the Elementary and Secondary School of the Republic of Azerbaijan (The Case of Baku and Sumgayıt)

This research deals with the teaching of one of the famous masterpieces of Turkishpeople "Book of Dede Korkut" at Azerbaijan secondary schools. This epos beganto be taught first in T938 at Azerbaijan secondary schools. Though this eposhas been taught systematically and widely after Azerbaijan has gained independ--ence, there are still some problems in teaching process. The poems in the epos Book of Dede Korkut have complicated structure. That is why there occur difficul--ties in the teaching of it. In the research taking in to the consideration the diffi--culties in the teaching process some specialties connected with the content of thepoem such as composition, rhythm, rhyme, assimilation, dissimilation, alliteration,lexical and syntactical specialties of the poem, kinds and differences, similar anddifferent sides, verse, means of figurativeness and etc. are detected. In the consequenceof the observation, questionary and lesson listening which were carriedout by 780 students in 20 secondary schools, in Baku and Sumgait cities, it wasknown that students have difficulties to learn the content of the poems in theepos. Considering these difficulties, the characteristics of the meaning and thestylistics in epos have been edited and it was concluded that if the students arelearned by an experimental way better results can be obtained.

___

  • ALİYEV P. [1999]. "Dede Korkut Kitabı Destanının Şiir Sanatının Benimsetilmesi Yolları", Bakü: Azerbaycan Elmi Tedgigat Pedaqoji Elmler Enstitüsünün "Dede Korkut Kitabı" Destanının I300.
  • Yıl Dönümüne Adanmış Bilimsel Konferansının Dökümanları, ss. 47--61.
  • ARASLI H. [1960]. Aşık Yaratıcılığı, Bakü: Birleşmiş Neşriyatlar Yay.
  • BUDAOOVA Z., Hacıyev T. [1992]. Azerbaycan Dili, Bakü: Elm Yay.
  • CEMŞİDOV Ş. [1977]. Dede Korkut Kitabı, Bakü: Elm Yay.
  • ÇERNIŞEVSKİ H. [1956]. Sanatın Varlık/a Estetik İlişkileri, Bakü: Maarif Yay.
  • DEDE KORKUT KİTABI [1988]. Derleyen-- Transkripsiyon, Basitleştirilmiş Versiyon ve Mukaddime: F. Zeynalov ve S. Alizade, Bakü: Yazıçı Yay.
  • HALİLİOV P. [1993]. "Dede korkut Kitabı" İntihab Abidesi, Bakü: Gençlik Yay.
  • MİREHMEDOV E. [1988]. Edebiyatbiiimciiik Terimleri Sözlüğü, Bakü: Maarif Yay.
  • VELİYEV K. [1983]. Destanın Şiir Sanatı, Bakü: Yazıçı Yay.