İran Türk Hikâye ve Romanında Dede Korkut’un İzleri

Dede Korkut Kitabı edebiyat dünyasının üzerinde hemfikir olduğu cihetle Türk edebiyatının en önemli eserleri arasında yer almaktadır ve Dede Korkut Hikâyeleri özellikle destandan romana geçişte kurgusal Türk edebiyatının en önemli kilometre taşlarından biridir. Dede Korkut Hikâyeleri, ihtiva ettiği anlatım biçimi ve üslubuyla hemen her sahadaki Türk edebiyatlarına belirgin bir biçimde etki etmiş ve bu edebiyatlar üzerinde izler bırakmıştır. Dede Korkut Hikâyelerinin bu türden izlerinin sürülebileceği bir alan da hiç kuşkusuz İran Türk hikâye ve romanıdır. Çeşitli sebeplerle hikâye ve roman türünde gelişimini tamamlamakta zorlanan İran Türk edebiyatındaki birçok örnekte Dede Korkut Hikâyelerinin izlerini görmek mümkündür. Bu izler kendisini kurgu, anlatım, üslup, şekil ve işlevsel unsurlar gibi çeşitli şekillerde göstermektedir. İran Türk Edebiyatında hikâye ve roman türünde eserler veren Genceli Sebahi, Ali Tebrizî, Ali Daşgın, Ali Rıza Zihak, Eyvaz Taha, Nasır Menzuri, Hamid Ahmedî, Rıza Kâzımı gibi sanatçıların eserlerinde Dede Korkut Hikâyelerinin izlerini görmek mümkündür. Bu çalışmamızda Dede Korkut Hikâyelerinin İran Türk hikâye ve romanındaki izlerini örnekler üzerinden açıklamaya çalışacağız

Traces of Dede Korkut in Iran Turkish Stories and Novels

The Book of Dede Korkut, by common consent among literary enthusiasts and experts, is one of the most important works of Turkish literature and considered to be an important milestone in Turkish fictional literature in the transition from epics to novels. Dede Korkut Stories, with their narration and style, left an indelible mark on all branches of Turkish literature. One such body of work where effects of Dede Korkut Stories are visible is Iranian Turkish stories and novels. It is possible to find traces of Dede Korkut stories in Iranian Turkish literature, especially in short stories and novels, which for various reasons did not complete their evolution. These traces are visible in fictional setup, narration, style, form, and functional elements. More specifically, it is possible to find traces of Dede Korkut Stories in the short stories and novels of Genceli Sebahi, Ali Tebrizî, Ali Daşgın, Ali Rıza Zihak, Eyvaz Taha, Nasır Menzuri, Hamid Ahmedî and Rıza Kâzımı. This study aims to explain effects of Dede Korkut Stories on Iranian Turkish short stories and novels using examples