Mustafa kemal Paşa'nın 9. ordu kıtaat-ı müfettişliğine tayini

30 Ekim 1918 Mondros Mütarekesinin imzalanmasından sonra, Samsun ve çevresinde asayişin bozuk olması nedeniyle, Calthorpe ve Amet Osmanlı Hükümetine şikâyette bulundular. Mustafa Kemal Paşa, İstanbul’da Ali Fuat Paşa ile yaptığı görüşmede: Anadolu’da “Milli Mukavemet Harekâtı”nın esaslarına tespit ettiler. “Milli Mukavemet”in Anadolu’dan idare edilmesi hususunda anlaştılar. Mustafa Kemal Paşa Anadolu’ya geçeceğini bildirdi. Dâhiliye Nazırı Mehmet Ali Bey, Sadrazam Damat Ferit Paşayı bölgede asayişin düzeltilmesi için bu bölgeye geniş yetkili bir müfettişin gönderilmesini önerdi. Bu şahsın Mustafa Kemal olacağını bildirdi. Damat Ferit Paşa, Harbiye Nazırı Şakir Paşaya, Mustafa Kemal Paşa’nın, 9. Ordu Kıtaat-ı müfettişliğine tayin edilmesi emrini verdi. 9. Ordu Kıtaat-ı Müfettişliğine tayin hakkındaki irade 30 Nisan 1919’- da çıkarıldı. 17 Mayıs 1919’da müfettişlik yönergesi bakanlar kurulunda kabul edildi. Dokuzuncu Ordu Kıtaat-ı Müfettişliği karargâhı, Mustafa Kemal Paşa dâhil olmak üzere 19 kişiden teşekkül ediyordu. Mustafa Kemal Paşa İstanbul’da, Genelkurmay Başkanlığında, Cevat ve Fevzi Çakmak Paşalar ile Anadolu’da bir milli idare vücuda getirilmesi konusunda anlaştılar. 16 Mayıs 1919’da Sultan Vahdettin ile görüştü. Aynı gün Bandırma Vapuru ile İstanbul’dan Samsun’a gitmek üzere ayrıldı.

General Mustafa Kemal’s appointment of the nineth troops being inspector

After signing of Mondros Ceasefire Truce On 30 th of October, Calthorpe and Amet dropped a dime on government of Ottomon Empire about disorders of public order. They agreed on that fact that the control of the the development of National Resistance should be monitored from Anatolia. General Mustafa Kemal declared that he would go to Anatolia. The Minister of Interior, Mr. Mehmet Ali, offered Grand vizier General Ferit to send an inspector with full of power in order to arrange the peace in that area. He informed that this person would be Mustafa Kemal. The General Damat Ferit gave an order to General Şakir -The Minister of War- to be assigned General Mustafa Kemal to the 9th Army Inspectorship. The decision about the assignation of the 9th Army Inspectorship presented on April 30th 1919. On May 17th, 1919 the inspectorship policies were accepted in the cabinet. The 9th Army Inspectorship was formed with 19 people included General Mustafa Kemal. In the General Staff Building, General Mustafa Kemal, General Cevat and General Fevzi Çakmak agreed on forming a National Will in Anatolia. On May 16th 1919 he had a meeting with Sultan Vahdettin. On the same day he left Istanbul by Bandırma Ship to go to Samsun.

PDF

___

Belgeler
Harb Tarihi Vesikaları Dergisi.
HTVD, Yıl: 1, Sayı: 1, Vesika Nu: 2., 3., 5., 7., 8.
HTVD, Yıl: 1, Sayı: 5, Vesika Nu: 4.
Atatürk İle İlgili Arşiv Belgeleri (1911-1921) Tarihleri Arasına Ait 106 Belge, Ankara 1982, Belge Nu: 21-23.
Kitaplar
Atatürk, Mustafa Kemal, Nutuk, C. I, Milli Eğitim Basımevi, Birinci Baskı, İstanbul 1973.
Atatürk’ün Tamim, Telgraf ve Beyannameleri, C. 4, Ankara 1991.
Atay, Falih Rıfkı, 19 Mayıs, Ankara 1944.
Aydemir, Şevket Süreyya, Tek Adam, C. I, 4. Baskı, Remzi Kitabevi, İstanbul 1969.
Bayur, Yusuf Hikmet, Atatürk Hayatı ve Eseri I, Doğu’nun Samsun’a Çıkıncaya Kadar, Ankara 1963.
Bıyıklıoğlu, Tevfik, Atatürk Anadolu’da 1919-1921, C. I, 2. Basım, Kent Basımevi, Ankara 1987.
Cebesoy, Ali Fuat, Milli Mücadele Hatıraları, İstanbul 1953.
Dumont, Paul, Mustafa Kemal, Ankara 1994, s. 23-25.
Ertürk, Yaşar, “19 Mayıs 1919’un Milli Mücadeledeki Yeri ve Önemi”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, Sayı: 174, İstanbul 2008, s. 61-62.
Jaeschke, Gotthard, “Havza da Mustafa Kemal Paşa”, Belleten, C. XLVI, Sayı: 181-184, Ankara 1982.
Kansu, Mazhar Müfit, Erzurum’dan Ölümüne Kadar Atatürk’le Beraber, I. Cilt, İTK Yayınları, Ankara 1988.
Karabekir, Kazım, İstiklal Harbimiz, Türkiye Yayınevi, 2. Baskı, Yaylacık Matbaası, İstanbul 1969.
Kocatürk, Utkun, Kaynakçalı Atatürk Günlüğü, Türkiye İş Bankası Yayınları, Ankara, s. 77-78.
Tevetoğlu, Fethi, Milli Mücadele Yıllarındaki Kuruluşlar, TTK Yay., Ankara 1988, s. 7.
Türkmen, Zekeriya, “Mustafa Kemal Paşa’nın 9. Ordu Kıt’aları Müfettişi Olarak Samsun’a Çıkışı ve Meydana Gelen Gelişmeler”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, Sayı: 124, İstanbul 2000, s. 77-112.
Umar, Ömer Osman, “Atatürk ve Milli Egemenlik”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, Sayı: 182, İstanbul 2009, s. 7-31.
Umar, Ömer Osman, “Atatürk’ün Cumhuriyetçilik İlkesinin Tarihi Temelleri”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, Sayı: 152, İstanbul 2004, s. 119-134.
Villalta, Jorge Blanco, Atatürk, (Çev: Fatih Özsu), Ankara 2000, s. 209-221.