Murat AĞARI

KAZVİNÎ'NİN ÂSÂR'INDA TÜRKLER, DEVLETLERİ, ŞEHİRLERİ VE KÜLTÜRLERİ HAKKINDA BİLGİLER

Tarihî Coğrafya olarak adlandırdığımız alanda verilen eserler, içeriklerinin çeşitliliği ve verdiği bilgilerin geniş bir alana hitap etmesi sebebiyle Ortaçağ tarihi ve tarihçiliği açısından önemli kaynaklardır. Bu alanda telif edilen eserlerde coğrafî bilgiler ağırlıklı olmasına rağmen tarihî bilgiler de bulunmaktadır. Ayrıca kültürel, ekonomik, etnolojik, antropoliojik, demografik ve folklorik bilgi türlerine de rastlanmaktadır. Bu eserlerden birisi Kazvinî'nin Âsâru'l-Bilâd Ahbârul'-İbâd adlı eseridir. Çok geniş bir bilgi ağına sahip olan eserdeki Türkler, Türk devletleri, şehirleri ve kültürü hakkındaki bilgileri bu makalede değerlendireceğiz.

Datum About Turks, Their States, Cities And Cultures At The Time Of Qazwini

Datum About Turks, Their States, Cities And Cultures At The Time Of Qazwini Works written at historical geography area are rich for their information. So, these datum are important sources for Middle Ages works. Historical geography works especially includes geographic and historical information. Besides they have cultural, ethnologic, antropologic, demographic and folkloric information too. One of these works is Athar al-Bilad and Akhbar al-Ibad of Qazwini. We would appreciate at Athar the knowledge about Turks, Turkish States, their cities and culture.

PDF

___

AĞARI, Murat: "İslam Coğrafyacılarında Yedi İklim Anlayışı", Ankara Üniversi- tesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 47, Sayı: II, 2006.
AĞARI, Murat: "Kazvînî'nin Âsâr'ında Geçen Tabiata Dâir Bilgiler", YYÜ Sos- yal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 11, Yıl: 2006.
AĞARI, Murat: Kazvinî'nin Âsâru'l-Bilâd ve Ahbâru'l-İbâd'ı (İnceleme ve Değer- lendirme), Kitabevi Yayınları, İstanbul, 2009.
AĞIRAKÇA, Ahmet: "Humâreveyh b. Ahmed b. Tolun", DİA, Cilt: 18.
AKTAN, Ali, "Mu'tazıd-Billah", DİA, Cilt: 31.
AYDINLI, Osman: "Semerkant", DİA, Cilt: 36.
BARTHOLD, W.: "Sencer, İA, Cilt: 10.
BİRİNCİ, Necat: "Türkmenler", İA, Cilt: 12/2.
BÎRÛNÎ, Ebi'r-Reyhan Muhammed b. Ahmed el-Hârizmî: Âsâru'l-Bâkiye ani'l- Kurûni'l-Hâliye, Tah.: E. Sachau, Leibzig, Leizpzig 1923.
CHANG, N. - KUAN, Lin: "Tibet", DİA, Cilt: 41.
ÇELEBİ, İlyas: "Ye'cûc Me'cûc", DİA, Cilt: 43.
DEMİRKENT, Işın: "İstanbul", DİA, Cilt: 23.
EBU DÜLEF, Mis'ar b. Mühelhil Hazrecî Yenbuî: Sefernâme-i Ebu Dülef der İran, Tah: V. Minorsky, Farsçaya Çev. E.A. Tabatabai, Tahran, 1342-1963-64.
EBÜ'L-FİDÂ, İmâdüddîn İsmâîl b. Muhammed b. Ömer: Takvîmü'l-Buldân, Beyrut, 1840.
EKİNCİ, Abdullah: "Tolunoğullarının Heterodoks Hareketlerle (İsmâilî-Karma- tî) Mücadelesi", Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, Yıl: 32, Cilt: 95, Sayı: 189.
EMECEN, Feridun: "Akka", DİA, Cilt: 2.
GÖYÜNÇ, Nejat: "Diyarbakır", DİA, Cilt: 9.
GÜRBÜZ, Meryem: "Tekiş Alâeddin", DİA, Cilt: 40.
HARMAN, Ömer Faruk: "Nuh", DİA, Cilt: 33.
HEMDÂNÎ, Ebû Muhammed Hasan b. Ahmed b. Ya'kûb: Sıfatu Cezireti'l-Arab, Tah: M.A. Havalî, Riyad, 1984.
İBN FAZLAN: Seyahatnâme, Çev. R. Şeşen, Bedir Yayınları, İstanbul, 1995.
İBN HAVKÂL, Ebi'l-Kâsım: Kitâbu Sûretü'l-Ard, Neşr: F. Sezgin, Leiden, 1938 (Frankfurt, 1992).
İBN HURDAZBİH: Yollar ve Ülkeler Kitabı, Çev. M. Ağarı, Kitabevi Yayınları, İs- tanbul, 2008.
İBN HURDÂZBİH: Ebü'l-Kâsım Ubeydullâh b. Abdullâh, el-Mesâlik ve'l-Memâ- lik, Tah. M. Mahzum, Beyrut, 1988.
İbnü'l-Fakîh, Ebî Bekr Ahmed b. Muhammed el-Hemedânî, Muhtasar Kitâbü'l- Buldân, Neşr: M. J. De Goeje Leiden, 1885, (Frankfurt, 1992).
İSTAHRÎ, Ebî İshak İbrahim b. Muhammed el-Fârisî: Mesâlikü'l-Memâlik, Brill, 1927.
KAFESOĞLU, İbrahim: "Selçuklular", İA, Cilt: 10.
KAFESOĞLU, İbrahim: "Türkler", İA, 12/2.
KAZVİNÎ, Zekeriya b. Muhammed: Âsâru'l-Bilâd ve Ahbâru'l-İbâd, Tah: F. Sez- gin, Göttingen, 1848.
KONUKÇU, Enver: "Halaç", DİA, Cilt: 15.
KÖSE, Saffet: "Ebû Burde", DİA, Cilt: 11.
KURAT, Akdes Nimet: "Peçenekler", İA, Cilt: 9.
KURTULUŞ, Rıza: "Tus", DİA, Cilt: 42.
MEHMEDOĞLU, Aliev Saleh: "Derbend", DİA, Cilt: 9.
MERÇİL, Erdoğan: "Gazneliler", DİA, Cilt: 13.
MERÇİL, Erdoğan: "Sebük Tegin", DİA, Cilt: 36.
MERÇİL, Erdoğan: "Mahmûd-ı Gaznevî", DİA, Cilt: 27.
MES'ÛDÎ, Ebü'l-Hasan Ali b. Hüseyin b. Ali: Mürûcü'z-Zeheb ve Me'âdinü'l- Cevher, Tah: K. eş-Şemmâ'î er-Rufâ'î, Beyrut, 1989.
MES'ÛDÎ, Ebü'l-Hasan Ali b. Hüseyin b. Ali: et-Tenbîh ve'l-İşrâf, Neşr: M. J. de Goeje, Beyrut, 1981.
MUHAMMEDCANOV, Abdullah: "Taşkent", DİA, Cilt: 40.
ÖZ, Mustafa - Muhammed eş-Şek'a: "İsmâiliyye", DİA, Cilt: 23.
ÖZAYDIN, Abdülkerim: "Karahanlılar", DİA, Cilt: 24.
ÖZAYDIN, Abdülkerim: "Kündürî", DİA, Cilt: 26.
ÖZAYDIN, Abdülkerim: "Melikşah", DİA, Cilt: 29.
ÖZAYDIN, Abdülkerim: "Müktefi-Liemrillah", DİA, Cilt: 31.
ÖZAYDIN, Abdülkerim: "Nizâmülmülk", DİA, Cilt: 33.
ÖZGÜDENLİ, Osman Gazi: "Mâverâünnehir", DİA, Cilt: 28.
ÖZKUYUMCU, Nadir: "Tolunoğulları", DİA, Cilt: 42.
PAZARBAŞI, Erdoğan: "Vâni Mehmed Efendi'nin Tevbe Sûresi 39. Âyetini Türklerle İlgi Kurarak Yorumlaması", Vâni Mehmed Efendi, Kayseri, 1998.
SALMAN, Hüseyin: "Karluklar", DİA, Cilt: 24.
SARAY, Mehmet: "Başkırt", DİA, 5.
SARAY, Mehmet: "Kırgızistan", DİA, Cilt: 25.
ES-SEYYİD, Eymen Fuâd: "Kâhire", DİA, Cilt: 24.
SOBERNHEİM: "Salahaddîn Eyyûbî", İA, Cilt: 10.
SÜMER, Faruk: "Dokuz Oğuzlar", DİA, Cilt: 9.
SÜMER, Faruk: "Kîmekler", DİA, Cilt: 26.
SÜMER, Faruk: "Mes'ûd b. Muhammed Tapar", DİA, Cilt: 29.
SÜMER, Faruk, "Oğuzlar", DİA, Cilt: 33.
SÜMER, Faruk: "Tatarlar", DİA, Cilt: 40.
SÜMER, Faruk: "Tuğrul Bey", DİA, Cilt: 41.
ŞEŞEN, Ramazan: "Buhara", DİA, Cilt: 6.
TANERİ, Aydın: "Celâleddîn Hârizmşah", DİA, Cilt: 7.
TANERİ, Aydın: "Hârizmşahlar", DİA, Cilt: 16.
TAŞAĞIL, Ahmet: "Hazarlar", DİA, Cilt: 17.
TAŞAĞIL, Ahmet: "Sakâlibe", DİA, Cilt: 36.
TAŞAĞIL, Ahmet: "Soğd", DİA, Cilt: 37.
TAŞAĞIL, Ahmet: "Türkistan", DİA, Cilt: 41.
TURAN, Osman: "İktâ", İA, Cilt: 5/2.
YA'KUBÎ, Ahmed b. Ebî Ya'kûb İbn Vâdıh el-Kâtib: Kitâbü'l-Buldan, 2. Baskı, Leiden, 1892.
YA'KUBÎ, Ülkeler Kitabı, Çev. M. Ağarı, Ayışığı Kitapları, İstanbul, 2002.
YÂKUT EL-HAMEVÎ, Şihâbüddîn Ebû Abdullâh, Mu'cemu'l-Buldân, Beyrut, 1995.
YAZICI, Tahsin: "Fergana", DİA, Cilt: 12.
YILDIZ, Hakkı Dursun: "Ahmed b. Tolun ", DİA, Cilt: 1.