BURSA TÜRK OCAĞI VE FAALİYETLERİ (1913 - 1931)

Osmanlı Devleti'nde kültürel sahada ortaya çıkan milliyetçilik düşüncesi, II. Meşrutiyet sonrasında daha örgütlü ve güçlü bir yapıya kavuşmuştur. Türk Derneği ve Türk Yurdu Cemiyeti gibi Türkçü dernekler, sonradan kurulan ve Türk fikir hayatında kalıcı etkiler bırakan Türk Ocaklarının kuruluşuna zemin hazırlamıştır. İlki 1912'de İstanbul'da kurulan Türk Ocağı, azınlıklara nazaran dağınık bir yapıda bulunan Türklere milliyetçi çizgide bir Türk kimliği edindirmeyi hedeflemiştir. Anadolu'da zamanla çoğalan Türk Ocakları, kapatıldıkları 1931'e kadar Türk siyasi ve kültürel hayatında önemli roller oynamıştır. 1913 yılında kurulan Bursa Türk Ocağı, ilk kurulan Ocaklardan olup, çok farklı sahalarda gerçekleştirdiği faaliyetlerle Türklerin eğitilmesinde ve bilinçlenmesinde önemli katkılar sunmuştur. Bursa Türk Ocağı, Meşrutiyet döneminde özellikle kurs, müsamere ve konferans gibi eğitim etkinliklerinde bulunurken; Cumhuriyet döneminde sağlık, ekonomi, spor, musiki ve kültürel faaliyetlerde de bulunmuştur. Ayrıca, Türkiye'de bir çağdaşlaşma hamlesi olarak hayata geçirilen Atatürk inkılaplarının halka indirgenmesinde önemli görevler üstlenmiştir. Ocak, Meşrutiyet ve Cumhuriyet döneminde Bursa'da faaliyet gösteren en önemli kültür derneği konumuna gelmiştir. Bursa Türk Ocağı, Mustafa Kemal Paşa tarafından takdir edilmiş ve Paşa'nın himayesine aldığı tek Türk Ocağı olmuştur. Mustafa Kemal Paşa, zaman zaman yaptığı yurt gezilerinde Bursa Türk Ocağını da ziyaret etmiş ve burada önemli devlet meseleleri hakkında önemli açıklamalar yapmıştır.

Bursa Türk Ocağı And Its Activities (1913 - 1931)

Bursa Türk Ocağı And Its Activities The idea of nationalism emerged in the cultural field of Ottoman Empire, gained a more organized and strong structure after 2nd Constitutionalism. Turkist associations such as Turk Association and Turk Land, paved the establishment of Türk Ocağı which founded later and leaves lasting effects on Turkish idea life. Türk Ocağı that first founded in 1912 in Istanbul, aimed to give the nationalist Turkish identity to Turks who are more sprawl than the minorities. In time, Growing Türk Ocağı played an important role in Turkish political and cultural life until 1931 the date of closure. Bursa Türk Ocağı that founded in 1913 is one of the first Türk Ocağı and with the activities carried out in many different fields has provided significant contributions to the educations to the education and awareness of Turks. Bursa Türk Ocağı had organized educational activities such as conferences and courses in the period of 2nd Constitutionalism; and in the period of Republic, had organized health, economy, sport, music and cultural activities. In addition had assumed an important role in the reduction of Atatürk reforms to the people. Türk Ocağı had been the one of the most important cultural association in cultural life in the periods of 2nd Constitutionalism and Republic. Bursa Turkish Hearth which has been appreciated by Mustafa Kemal Pasha was the only Turkish Hearth taken under the auspices of the Pasha. Mustafa Kemal Pasha sometimes visited Bursa Turkish Hearth during his nation wide tours and he made important statements about state issues in the Hearth.

PDF

___

Arşiv Belgeleri
Başbakanlık Osmanlı Arşivi
HR. İM 71/23 1923 04 09; TOK, 920.10/6.28.5; HR.İM 134/26.
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Dosya No: 71, Fihrist No: 43, Belge No: 43.
Bursa Kent Arşivi
Kent Arşivi (KA), Belediye (Beld), F/74, 1090; K.A., Beld, F/74, 1163, Nakleden: Kaplanoğlu, s. 274; K.A., Beld., E/73, 1583, 1667; K.A., Beld., F/74, 1171, 1164, 1248, 1249; K.A., Beld., F/74, 1244; K.A., Beld., E/73, 1814; K.A., Beld., E/73, 1500.
Kitaplar
AKÇİÇEK, Eren - KARAYAMAN, Mehmet: Atatürk'ün Türk Ocakları'nı Ziyaretleri ve Yaptığı Konuşmalar, Türk Ocakları Ankara Şubesi Yayınları, Ankara, 2008.
AKKILIÇ, Yılmaz: Atatürk ve Bursa, Bursa, 1988.
AKÇURA, Yusuf: Türkçülük: Türkçülüğün Tarihi Gelişimi, Türk Kültür Yayınları, İst., 1978.
AKÇUROĞLU, Yusuf: Siyaset ve İktisat Hakkında Birkaç Hitabe ve Makale, İst., 1924.
BABOĞLU, Mehmet Uzun: Bursa Türk Ocağı'nın Kuruluşu ve Faaliyetleri (12 Kasım 1913 - 25 Mart 2011), Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayını, İstanbul, 2012.
BAYDAR, Mustafa: Hamdullah Suphi Tanrıöver ve Anıları, Menteş Yayınevi, İst., 1968.
Bursa Türk Ocağı Esas ve Dahili Nizamnameleri, Bursa Muini Hilal Matbaası, 1329-1332.
Bursa Türk Ocağı Nizamnamesi, Muin-i Hilal Matbaası, 1331.
GAZİMİHAL, Mahmut R.: Bursa'da Musiki, Bursa Yeni Basımevi, 1943.
HİKMET, Arif: Bursa Seyahati, (Osmanlıcadan Çeviren: Nezaket Özdemir), Sentez Yayıncılık, İstanbul, 2008.
KAPLANOĞLU, Raif: Meşrutiyet'ten Cumhuriyete Bursa (1876-1926), Avrasya Et- nografya Yayınları, İstanbul, 2006.
KARAER, İbrahim: Türk Ocakları, Türk Yurdu Neşriyatı, Ankara, 1992.
KILIÇ, Nermin: Türk Ocakları ve Atatürk, Türk Ocakları Ankara Şubesi, Ankara, 2012.
SARINAY, Yusuf: Türk Milliyetçiliğinin Tarihi Gelişimi ve Türk Ocakları (1912-1931), Ötüken, İstanbul, 1994.
TUNAYA, Tarık Zafer: Türkiye'de Siyasi Partiler, İkinci Meşrutiyet Dönemi, İletişim Yayınları, İstanbul, 1998.
Türk Ocakları Yasası, Ankara, 23 Nisan 1341 (1925).
Türk Ocakları Mesai Programı, Osmaniye Matbaası, İstanbul, 1926.
ÜSTEL, Füsun: İmparatorluktan Ulus-Devlete Türk Milliyetçiliği: Türk Ocakları (1912-1931), İletişim Yayınları, İstanbul, 1997.
Senesi Türk Ocakları Kurultayına Arzedilen Merkez, Hars ve Murakabe Heyeti Raporları, Türk Ocakları Merkez Heyeti Matbaası, Ankara, 1928.
Türk Ocakları 1930 Kurultayına Arzedilen Merkez, Murakabe, İlim ve San'at Heyeti Raporları, Türk Ocakları Matbaası, Ankara, 1930. Makaleler
ERDEN, Fethi: "Türk Ocakları Nasıl Kurtuldu, İngilizler Tarafından Nasıl Kapatıldı, Geçirdiği Buhranlar ve Ocakla İlgili Hatıralar", Türk Yurdu, 3. Cilt, Sayı: 301, Aralık, 1963.
TANRIÖVER, Hamdullah Suphi: "Türk Ocaklarının Tarihi", Türk Yurdu, Cilt: 4, Şu- bat, 1965.
SEFERCİOĞLU, Necmeddin: "Türk Ocaklarının Tarihçesi", http://www.turkocagi.org.tr/index.php/tarih/tuerk-oca-tarihi/3091-tuerk-ocaklarnn-ksa-tarihcesi
Süreli Yayınlar Dergiler
Ayın Tarihi, Bursa Mecmuası, Yeni Mecmua, Türk Yurdu. Gazeteler
Açık Söz, Arkadaş, Bursa Hâkimiyet, Cumhuriyet, Ertuğrul, Hüdavendigar, Hâkimi- yet-i Milliye, Tevhid-i Efkar, Yevmi Hüdavendigar. Web Siteleri
http://www.turkocagi.org.tr/index.php/tarih/tuerk-oca-tarihi/3091-tuerk- ocaklarnn-ksa-tarihcesi.