Elida ÖZTÜRK, Mualla Murat NUHOĞLU

TÜRK DİLİNDE KAPI KAVRAMININ ALGILANIŞI

Dil, edebi türlerin ana malzemesidir. Eserlerde dil oyunları, sözcük zenginliği, anlam yoğunluğu, ses güzelliği dilin temel yapı taşı olan sözcüklerle sağlanır. Sözcükler milletlerin sesi ve söyleyişiyle birleşerek, yeni kelime grupları ve anlamlar oluşturarak o dilin zenginliğine zenginlik katarlar. Milletlerin yaşayışları, sözcüklere farklı anlamlar yüklenilmesini ve sözcüklerin farklı algılanmasını sağlamıştır. Hangi türden olursa olsun edebî metinlerde dilin pek çok imkânından yararlanmak, anlambilim açısından kaçınılmaz bir ihtiyaçtır. Eser odaklı çözümleme yöntemiyle gerçekleştirilen bu çalışmada, Türk edebiyatının değerli eserleri kullanılarak, Türk dilindeki anlam zenginliği gösterilmeye çalışılmıştır. Kapı sözcüğü eserlerde anlambilimsel/göstergebilimsel bir bakış açısıyla çözümlenmeye çalışılmıştır.

Perception Of The Door Concepts In Turkish Language

Language is the major material of literary genres. In literary works, language-games, vocabulary richness, the intensity of meaning, and the beauty of phonics are supplied with words, the main tenets of language. Integrating with phones and phonetic styles of nations and creating new word classes and denotations, lexical items add richness to language. Nations' different ways of life, the characteristics of their countries and what they have gained through interaction lead to words' being attributed different meanings, and so perceived differently. Whatever genre it is in, in literary texts, benefitting from the advantage of language is an inevitable need in semantics. This study based on textual analysis aims to show the richness of meaning in Turkish by referring to the valuable works of Turkish literature. The word "door" has been analysed using a semantic and semiotic perspective.

PDF

___

Ahmet Mithat Efendi: Eflatun Bey ile Rakım Efendi, Karakteristik Ya- yınları, İstanbul, 2014.
AKSAN, Doğan: Anlambilim (Anlambilim Konuları ve Türkçenin Anlam- bilimi), Engin Yayınları, Ankara, 1998.
AKSAN, Doğan: Her Yönüyle Dil, Ana Çizgileriyle Dilbilim, TDK Yayın- ları, Ankara, 2007.
AKSAN, Doğan: Şiir Dili ve Türk Şiir Dili, Beta Basım Yayım, İstanbul, 1993.
ALTINÖRS, Atakan: "Dile Davranışçı Yaklaşımlara Chomsky'nin İtira- zı Üzerine", Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 14, Haziran, 2012.
AVŞAR, Muhammed: Tokat'ta Âşıklık Geleneği ve Âşık Selmani, Kö- men Yayınları, İstanbul, 2012.
AYAŞLI, Münevver: Rumeli ve Muhteşem İstanbul, Timaş Yayınları Ha- tıra Dizisi, İstanbul, 2005.
AYTMATOV, Cengiz: Gün Olur Asra Bedel, Ötüken Neşriyat, İstanbul, 2010.
BANARLI, Nihat Sami: Türkçenin Sırları, Kubbealtı Yayınları, Baskı: 43, İstanbul, 2013.
ERENOĞLU, Dilek: "Mehmet Kaplan'ın Dil Üzerine Görüşleri", Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı: 36, Erzurum, 2008.
EYÜBOĞLU, İsmet Zeki: Alevi Bektaşi Edebiyatı, İstanbul, 1992.
İŞERİ, Kamil - DEMİRGÜNEŞ, Sercan: "Sessiz Gemi Şiirinin Anlambi- limsel, Göstergebilimsel İncelemesi", Turkish Studies, Cilt: 3, Sayı: 4, An- kara, 2008.
KAPLAN, Mehmet: Dil ve Kültür, Dergah Yayınları, İstanbul, 2013.
KAPLAN, Mehmet: Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar II, Dergah Ya- yınları, İstanbul, 2010.
KISAKÜREK, Necip Fazıl: Çile, Büyük Doğu Yayınları, İstanbul, 1972.
MEVLANA: Mesnevi, Cilt: I-II-III-IV, (Çev. Veled İzbudak, Gözden Geçi- ren: Abdülbaki Gölpınarlı), MEGSB Yayınları, İstanbul, 1998.
NERMİ, Uygur: Kültür Kuramı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2013.
ÖZCAN, Hüseyin: "Bektaşilikte Dört Kapı, Kırk Makam", Türkoloji Der- gisi, İnternet Kaynağı:
http://turkoloji.cu.edu.tr/HALKBILIM/huseyin_ozcan_bektasilik_dort_ kapi_kirk_makam.pdf, bakılma tarihi: 01.02.2015.
SAMİ, Şemsettin: Taaşşuk-ı Tal'at İle Fitnat, Kapı Yayınları, İstanbul, 2012.
TARANCI, Cahit Sıtkı: Otuzbeş Yaş Bütün Şiirleri, Can Yayınları, MEB Dizisi, İstanbul, 2014.
TATÇI, Mustafa: Yunus Emre Divanı, Akçağ Yayınları, Ankara, 1991.
Türk Dil Kurumu, Türkçe Sözlük, Türk Tarih Kurumu Basımevi, An- kara, 1983.
WITTGENSTEIN, Ludwig: Philosophical Investigations, Çev: G.E.M. Anscombe, Basıl Blackwell, 1958.