Din Hizmetlerindeki İletişim Becerilerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi: Diyanet İşleri Başkanlığı Personeli Örneklemi

Bu çalışmanın amacı, kurum içinde farklı unvan ve statülerde görev yapan Diyanet İşleri Başkanlığı personelinin iletişim becerilerini ölçmektir. Araştırmanın örneklemini, Diyanet İşleri Başkanlığı’nda görev yapan müftü, müftü yardımcısı, daire başkanı, vaiz, murakıp, veri hazırlama kontrol işletmeni, Kur’an kursu öğreticisi, imam-hatip, müezzin, kayyum ve memur gibi çeşitli kadrolardaki kurum çalışanları (n=345) oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak çalışmada, araştırmacı tarafından oluşturulan Kişisel Bilgi Formu ve Ersanlı & Balcı (1998) tarafından geliştirilen İletişim Becerileri Envanteri kullanılmıştır. Sosyal medya kullanan ve çevrimiçi araştırmaya destek olmak isteyen katılımcılar anket formunu çevrim içi platform üzerinden doldurmuştur. Ulaşılan veriler ise SPSS 22 istatistik programıyla analiz edilmiştir. Bağımsız t testi, tek yönlü Anova ve Betimsel Analiz Tekniklerinin kullanıldığı istatistiksel analizler sonucunda ‘medenî durumu, aile gelir durumu, hafızlık durumu, kurumsal kadro türü ve meslekî statü’ gibi bağımsız değişkenlere ilişkin veriler, istatistiksel olarak anlamlı ilişki ve farklılık oluşturmaması nedeniyle istatistiksel değerlendirme dışında bırakılmıştır. Katılımcıların sosyo-demografik özelliklerine ilişkin ‘cinsiyet ve eğitim durumu’ bağımsız değişkenlerine yönelik elde edilen anlamlı veriler İletişim Becerileri Envanteri’yle ilişkilendirilmiştir. Katılımcılara ait ‘yaş, yaşamının büyük çoğunluğunu geçirdiği yer ve meslekî kıdem’ değişkenlerine göre iletişim becerilerinde anlamlı farklılaşma olmaması nedeniyle tabloya aktarılmamıştır. Araştırma sonuçlarına göre; kurum personelinin genel olarak orta seviyenin üzerinde bir iletişim becerisine sahip olduğu sonucuna varılmıştır. Söz konusu değişkenlerden cinsiyet ve eğitim durumu değişkenlerinin dışındaki sosyo-demografik değişkenlerin, araştırmaya katılan kurum personelinin iletişim becerileri üzerinde anlamlı düzeyde farklılaşmaya neden olmadığı görülmüştür. Değişkenlere bağlı anlamlı farklılaşmamanın olmaması, kurum personeli için olumlu bir durumdur. Cinsiyet değişkenine göre erkek personelin iletişim becerileri düzeylerinin, zihinsel ve duygusal ölçek alt boyutları yönünden farklılaşmadığı, ancak davranışsal alt boyutuna göre kadın personelden daha yüksek olduğu görülmüştür. Yine benzer biçimde post-hoc testinden elde edilen iletişim beceri ölçeği toplam puanı sonuçlarına göre lisansüstü eğitim gören kurum personelinin iletişim becerileri düzeylerinin, kurum personelinin büyük çoğunluğunu oluşturan ön lisans ve lisans mezunu kurum çalışanlarına oranla daha yüksek olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Din Psikolojisi, Din Hizmetleri, İletişim Becerileri, Diyanet İşleri Başkanlığı, Personel

Examination of Communication Skills in Religious Services in Terms of Some Variables: Sample of Presidency of Religious Affairs Personnel

The aim of this study is to measure the communication skills of the Presidency of Religious Affairs personnel working in different positions assuming different titles within the institution. The sample of the research was carried out with employees (n=345) of various positions such as mufti, deputy mufti, head of department, preacher, inspector, data control operator, Qur'an course instructor, imam, muadhdhin and officer working in the Presidency of Religious Affairs. In this empirical study, the communication skills inventory developed by Ersanlı & Balcı (1998) was used as a tool to measure the communication skills of the personnel of various titles. Participants who use social media and want to support on-line research completed the questionnaire through an on-line platform. The obtained data were analyzed with SPSS 22 statistical program. As a result of statistical analyzes using Independent t-test, one-way Anova and descriptive analysis, data on independent variables such as 'marital status, family income, hafiz status, personnel cadre type in the organization and occupational status' were excluded from the evaluation because there wasn’t statistically significant relationship and difference. The meaningful data obtained for the independent variables of 'gender and educational status' regarding the socio-demographic characteristics of the participants were associated with the Communication Skills Inventory. The age of the participants, the place where they spent most of their life, and the 'professional seniority' variables weren’t included in the table because there wasn’t any significant difference in their communication skills. According to the results; it was concluded that the personnel of the institution generally have medium level for communication skills. It was observed that socio-demographic variables other than gender and educational status, among the variables in question, did not cause a significant difference in communication skills of the personnel of the institution participating in the research. The absence of significant differentiation depending on the variables is a positive situation for the personnel of the institution. According to the gender variable, it was observed that the communication skill levels for the male personnel did not differ in terms of mental and emotional scale sub-dimensions, but higher than the female personnel according to the behavioral sub-dimension. Similarly, according to the results of the communication skill scale total score obtained from the post-hoc test, it was found that the communication skill levels for the institution personnel who received postgraduate education were higher than those of the associate and undergraduate who constitute the majority of the institution personnel.

Keywords:

Spiritual counseling and care, Religious services, Communication skills, Presidency of Religious Affairs, Personnel,

PDF

___

Akyol, P. (2019). Farklı fakültelerdeki öğrencilerin iletişim becerilerinin karşılaştırılması. Spor Eğitim Dergisi, 3 (3), 71- 77.
Atalay, A. (2018). Doğu Anadolu Bölgesinde çalışan Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürlüğü personelinin iletişim becerileri. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7 (1), 494-513.
Başer, D. & Kırlıoğlu, M. & Kalaycı Kırlıoğlu, H. (2014). Sosyal hizmet öğrencilerinin iletişim becerilerinin incelenmesi: Selçuk Üniversitesi örneği. Munzur Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (5), 105-120.
Boz, C. & Biçer, T. & Serter, K. & Kara, K. E. & Şentuna, M. (2021). Spor yöneticilerinin iletişim beceri düzeylerinin işgörenlerin motivasyonu üzerine etkisi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10 (1), 492-502.
Budak, S. (2009). Psikoloji sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Çelik, M. (2013). İstanbul ili Arnavutköy ilçesindeki ortaöğretim kurumlarında görev yapan yöneticilerin iletişim becerilerinin öğretmen motivasyonları ve akademik tükenmişlikleri üzerine etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çetinkaya, Z. (2011). Türkçe öğretmen adaylarının iletişim becerilerine ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19 (2), 567-576.
Dilber, F. & Akhan, O. (2019). Öğretmen adaylarının iletişim beceri düzeylerinin incelenmesi. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7 (17), 473-493.
Dilekmen, M. & Başçı, Z. & Bektaş, F. (2008). Eğitim fakültesi öğrencilerinin iletişim becerisi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12 (2), 223-231.
Doğan, A. (2017). İletişim kavramı ve süreci. [içinde] İletişime giriş. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Yayınları, 4-22.
Dökmen, Ü. (1994). İletişim çatışmaları ve empati. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
Erigüç, G. & Şener, T. & Eriş, H. (2013). İletişim becerilerinin değerlendirilmesi: Bir meslek yüksekokulu öğrencileri örneği. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 16 (1), 45-65.
Ersanlı, K. & Balcı, S. (1998). İletişim becerileri envanterinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2 (10), 7-12.
Gülüm, R. (2019). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin iletişim becerileri ile meslek tutum düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Erzurum: Atatürk Üniversitesi Kış Sporları ve Spor Bilimleri Enstitüsü.
Gümrükçüoğlu, S. (2014). Kur’an’da iletişim dili. İstanbul: Etkileşim Yayınları.
Güngör, N. (2020). İletişim kuramlar yaklaşımlar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
Gürüz, D. & Eğinli, A. T. (2020). İletişim becerileri. Ankara: Nobel Yayınları.
Hakverdi, Ö. A. (2022). Aile hekimlerinin iletişim becerileriyle hastaya yaklaşımları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Türk Aile Hekimliği Dergisi, 26 (1): 17-24.
Karaçor, S. & Şahin, A. (2004). Örgütsel iletişim kurma yöntemleri ve karşılaşılan iletişim engellerine yönelik bir araştırma. Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 8, 97-117.
Kaya, B. (2003). Yönetsel ve İş İletişimi. Ankara: Siyasal Kitabevi.
Kayabaşı, C. & Akcengiz S. A. (2014). Eğitim fakültesinde okuyan öğretmen adaylarının iletişim becerilerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 86-104.
Korkut, F. (2005). Yetişkinlere yönelik iletişim becerileri eğitimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 143-149.
Köknel, Ö. (1997). İnsanı anlamak. İstanbul: Altın Kitaplar.
Kumcağız, H. & Yılmaz, M. & Çelik, S. B. & Avcı, İ. A. (2011). Hemşirelerin iletişim becerileri: Samsun ili örneği. Dicle Tıp Dergisi, 3 (1), 49-56.
Mutlu, E. (1998). İletişim sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Oskay, Ü. (2005). İletişimin ABC’si. İstanbul: Der Yayınları.
Örücü, E. & Kıvrak, O. (2013). Telekomünikasyon sektöründe çalışan personelin iletişim becerileri düzeylerinin incelenmesi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20 (1), 15-29.
Öz, A. (2017). Kaynak ve alıcı yönünden etkili iletişimin odak noktaları ve bunların dinî iletişime etkileri. Bilimname, 33, 119-139.
Özdayı, N. (2011). Futbol hakemlerinin duygusal zekâ ve iletişim beceri düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
Rigel, N. (2000). İleti tasarımında haber. İstanbul: Der Yayınları.
Sabuncuoğlu, Z. & Gümüş, M. (2008). Örgütlerde iletişim. İstanbul: Arıkan Yayınları.
Sert, A. (2018). Kamu ve özel okul öncesi eğitim kurumu yöneticilerinin iletişim becerilerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Marmara ve İstanbul Sabahattin Zaim Üniversiteleri Eğitim Yönetimi ve Denetimi Ortak Yüksek Lisans Programı.
Serttaş, A. & Tanyıldızı, N. İ. (2019). Kamu iç denetçilerinin iletişim becerilerinin incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18 (3), 966-989.
Sezer, N. (2010). Etkili iletişim becerileri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi Yayınları.
Toluç, G. (2020). Üniversite öğrencilerinin sosyal kaygı düzeyleri ve iletişim becerileri arasındaki ilişkilerin cinsiyetlere göre incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
Türkmen, İ. (2000). Yöneticiler için etkin iletişim modeli. Ankara: Milli Prodüktivite Merkezi.
Yiğiter, K. & Engin, A. O. & Yağız, O. (2007). Öğrenme sürecinde bireyler arası iletişim ve etkileşim. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 123-157.
Yüksel, A. H. (2011). İletişimin tanımı ve temel bileşenleri. [içinde] Etkili iletişim. (ed. U. Demiray). Ankara: Pegem Yayınları.
Zıllıoğlu, M. (2003). İletişim nedir? İstanbul: Cem Yayınevi.