İŞGAL KARANLIĞINDA BİR İSYAN ALEVİ: SÜLEYMAN NAZİF'İN PİERRE LOTİ HİTABESİ

Döneminin en büyük hatiplerinden, en sert ve âteşîn yazarlarından birisi olan Süleyman Nazif, Mütareke dönemi İstanbul’unda Türk milletinin hukukunu savunan cesur yazılara imza atmıştır. İşgal sonrasında yayımladığı “Kara Bir Gün” isimli yazısıyla, işgal ordularını kızdırdığı kadar okuyucularını coşturmuş olan Nazif, 23 Ocak 1920 Cuma günü verdiği meşhur Pierre Loti Konferansı’yla da dönemin fikir ve his hayatında unutulmaz bir etki yaratmıştır. Bu çalışmada, Pierre Loti Cemiyeti’nin teşekkülü ve tertip edilen Pierre Loti Günü’nün ayrıntıları verilmiş, daha önce tam metni yeni harflerle yayımlanmamış olan ve Hitâbe ismini taşıyan konferans, matbuattaki akisleriyle beraber, tam metin olarak yeni harflere aktarılmış, ayrıca bu konuşma dolayısıyla gerçekleşen Süleyman Nazif-Pierre Loti mektuplaşması söz konusu edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Süleyman Nazif, Pierre Loti, Pierre Loti Society, Pierre Loti Günü, konferans

PDF

___

Anderson, Matthew Smith, (2001), Doğu Sorunu 1774-1923: Uluslararası İlişkiler Üzerine Bir İnceleme, (Çev. Idil Eser), İstanbul, Yapı Kredi Yay.
Beyatlı, Yahya Kemal, (2002), Eğil Dağlar, İstanbul, İstanbul Fetih Cemiyeti - Yapı Kredi Yay.
Beysanoğlu, Şevket, (1970) Doğumunun 100. Yılında Süleyman Nazif (Hayatı-Sanatı- Eserleri- Eserlerinden Seçmeler), Ankara, Diyarbakır’ı Tanıtma ve Turizm Derneği Yay.
Criss, Bilge, (1994), İşgal Altında İstanbul (1918-1923), II. Baskı, İstanbul, İletişim Yay.
Ertürk, Hüseyin, (1996), İki Devrin Perde Arkası, İstanbul, Sebil Yay.
(Gövsa), İbrahim Alâattin, (1933), Süleyman Nazif (Hayatı, Mektupları, Fıkra ve
Nükteleri), İstanbul, Semih Lütfi: Sühûlet Kütüphanesi.
Gür, Muhammet, (1992) “Makale ve Mektuplarına Göre Süleyman Nazif”, Marmara
Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Yeni Türk Edebiyatı Anabilim Dalı, (Basılmamış Doktora Tezi), İstanbul.
Hisar, Abdülhâk Şinasi, (2005), İstanbul ve Pierre Loti, İstanbul, Yapı Kredi Yay.
Karakaş, Dr. Şuayb, (1988), Süleyman Nazif, Ankara, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay.
Kemalettin Şükrü, (1930), Mütareke Acıları, İstanbul, Selâmet Matbaası
Kerman, Zeynep, (2000), “Doğumunun 150. Yılı Münasebetiyle Türkçede Pierre Loti
Tercümeleri ve Hakkında Yazılan Yazılar Bibliyografyası”, Türk Dili, nr. 580, Nisan 2000, s. 338.
Loti, Pierre, (2009), Doğu Düşleri Sona Ererken, (Önsöz ve çeviri: Faruk Ersöz),
İstanbul, Kitap Yayınevi.
Loti, Pierre, 82002), Sevgili Fransa’mızın Doğu’daki Ölümü, (Çev: Tuğrul Baykent), Ankara, T. C. Kültür Bakanlığı Yay.
“Loti, Pierre”, (2003), md., Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, c. 27, Ankara, Türkiye Diyanet Başkanlığı Yay.
Mennan, Zeynep, “Türkiye’de Olumsuz Pierre Loti Eleştirileri”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, C. 20, nr. 2, s. 31-40.
Pertusi, Prof. Agostino, (2006), İstanbul’un Fethi C.2: Dünyadaki Yankısı, (Çev: Prof. Dr. Mahmut H. Şakiroğlu), İstanbul, İstanbul Fetih Cemiyeti Yay.
Safa, Peyami, (1941), “Süleyman Nazif Merhum”, Tasvir-i Efkâr, nr. 4586-230, 5 Ocak1941, s.1.
(Sevük), İsmail Habip, (1931), Edebî Yeniliğimiz I-II (İkinci Kısım), İstanbul, Devlet Matbaası.
Süleyman Nazif, (1339), Çal Çoban Çal, İstanbul, İnci Mecmuası İdarehanesi.
Süleyman Nazif, (t.y.), Disocurs prononce par Suleiman Nazif Bey a la conference organisee en l’honneur de Pierre Loti: a l’Universite de Stamboul le 23 Janvier 1920, İstanbul, Imprimerie Ahmed İhsan & Ci.
Süleyman Nazif, (1336), Hitâbe, İstanbul, Ahmed İhsan ve Şürekâsı.
Vardar, Devrim, (2007), “İstanbul’un İşgali: İstanbul’un 1918-1923 Yılları Arası İtilaf Kuvvetlerince İşgalinin Sosyolojik Açıdan Türkiye’nin Yakın Tarihindeki Yeri Ve Önemi”, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
Elektronik Kaynaklar
Enginün, İnci, “Loti’nin Türklere Bakışı ve Edebiyatçılarımızın Yorumu”,
http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-35141/inci-engunu.html
Tınç, Lütfü, “Türkçedeki Pierre Loti”, 21. Yüzyıla Girerken Pierre Loti, Türkiye ve
Avrupa: Pierre Loti’nin 150. Doğum Yıldönümünde Türkiye ve Avrupa’nın Siyasal ve
Edebi İlişkileri Kolokyumu, 5 Mayıs 2000. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1
/lutfi-tinc.html?vurgu=Loti
Türkmen, Zekeriya, “İstanbul’un İşgali ve İşgal Dönemindeki Uygulamalar”, (13 Kasım
16 Mart 1920), Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, nr. 53, c. : XVIII, Temmuz
http://www.atam.gov.tr/index.php? Page= DergiIcerik&IcerikNo=234 Süreli Yayınlar
İleri, nr. 734, 23 Kânunusani, 1336 (1920), s. 1.
İleri, nr. 735, 24 Kânunusani 1336 (1920), s. 1.
Servet-i Fünun, (Pierre Loti Nüshası), nr. 1447, 26 Şubat 1336.
Tavir-i Efkâr, nr. 2967, 23 Kânunusani 1336 (1920), s. 1.
Tasvir-i Efkâr, nr. 2968, 24 Kânunusani 1336 (1920), s. 1.
Vakit, nr. 796, 25 Kânunusani 1336 81920), s. 1.

ISSN: 1015-2091
Başlangıç: 1946
Yayıncı: İstanbul Üniversitesi

Arşiv