Sağlık alanında veri toplama: yakalama-yeniden yakalama yöntemi

Toplumdaki hastalıkların, kazalann ve sağlığı ilgilendiren herhangi bir olayın sıklığı bilmek, sağlıkla ilgili uygulanacak kontrol ve müdahale programlarının temelini oluşturur. Bu durumların sıklığını saptamak için ölçütlere, ölçütleri belirleyebilmek için verilere ihtiyaç vardır. Bir ülkenin veri toplama sistemi, kayıt sistemi çok iyi olsa bile bazı olayların sıklığını saptamada yetersiz kalmaktadır ki zaten birçok ülkenin kayıt sistemi temel veriler olan doğum ve ölüm sayılarını bile doğru belirleyememektedir. Veri toplamak için kullanılan kayıt sistemi, araştırmalar, vb birçok yöntem vardır. Bu yöntemlerden birisi de epidemiyoloji alanında son yıllarda güncelliği artan "yakalama-yeniden yakalama" yöntemidir.

Anahtar Kelimeler:

Konu ile ilgili kayıtlar, Epidemiyolojik metotlar, Veri toplama, Bilgi saklama ve geri alma

Gathering data in health area: capture - recapture method

Knowing about the frequency of diseases, accidents and any condition related with the health constitute the main control and intervention programs that will apply in health. There is a need to determine the measurements for frequency of these conditions and data for determination of measurements. Even if surveillance or registration system of a country is very well, it can be insufficient to collect some other conditions related with health; in fact so many countries can not designate their basic data such as birth and death numbers. There are many methods for collecting health data, such as registration system, surveys, etc. Another method which has been using recently in epidemiology called "capture-recapture method".

Keywords:

Records as Topic, Epidemiologic Methods, Data Collection, Information Storage and Retrieval,

PDF

___

1. Nanan DJ, White F. Capture-Recapture: Reconnaissance of a Demographic Technique in epidemiology. Chronic Diseases in Canada. 1997; 18(4): 144-8
2. Laska EM. The use of capture-recapture methods in public health. Bulletin of the World Health Organization. 2002; 80(11): 845
3. Hastalık Yükü Final Rapor, Ulusal Hastalık Yükü ve Maliyet Etkililik Projesi. http://www.hm.saglik. gov.tr/pdf/nbd/raporlar/hastalikyukuTR.pdf (Erişim tarihi: 03.0İ.2007).
4. Akbulut B. Hacettepe Hastanesi'nden Devlet İstatistik Enstitüsü'ne Gönderilen Ölüm Raporlarında Yazılı Ölüm Nedenlerinin Gerçekliği, T.C. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Biyoistatistik Bilim Uzmanlığı Tezi, Ankara 1987
5. Prof. Dr. Nusret Fişek'in Kitaplaşmamış Yazıları - II, Ana-Çocuk Sağlığı, Nüfus Sorunları ve Aile Planlaması. http://www.ttb.org.tr/n fisek/kitap 2/2 1 .html (Erişim tarihi: 03.01.2007).
6. Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Hakkında Kanun. http://www.saglik.gov.tr/default.asp7Sayfa =mevzuat&cid=1 &sayfano=2&sirala=ad (Erişim tarihi: 03.01.2007).
7. Umumi Hıfzısıhha Kanunu, http://www.saglik.gov .tr/default.asp?Sayfa=mevzuat&cid=1&sayfano=2 &sirala=ad (Erişim tarihi: 03.01.2007).
8. Sağlık Hizmetlerinin Yürütülmesi Hakkında Yönerge, http://www.saglik.gov.tr/sb/extras/mevzu at/y saglik hiz yur yon.pdf (Erişim tarihi: 03.01.2007)
9. Aslan D. Ankara İli Polatlı İlçesi'nde seçilen köylerde aile planlaması yöntemlerinin kullanımının; doğum ve ölüm sayılarının yakalama-yeniden yakalama (capture-recapture) yöntemi ile hesaplanması. T.C. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Uzmanlık Tezi, Ankara 2000
10. Crowcroft N. Capture recapture analysis. http://www.epiet.org/course/Presentations/2004/28 -Capture recapture/29- Capture recapture analysis.ppt (Erişim tarihi: 03.01.2007).
11. Greeff SC, Spanjaard L, Dankert J, Hoebe CJPA, Nagelkerke N, Melker HE. Underreporting of meningococcal disease incidence in the Netherlands: Results from capture-recapture analysis based on three registration sources with correction for false positive diagnoses. European Journal of Epidemiology. 2006; 21(4): 315-21
12. Gemmell I, Millar T, Hay G. Capture - recapture estimates of problem drug use and the use of simulation based confidence intervals in a stratified analysis. Journal of Epidemiology and Community Health. 2004; 58: 758-65
13. Razzak JA, Luby SP. Estimating deaths and injuries due to road traffic accidents in Karachi, Pakistan, through the capture-recapture method. International Journal of Epidemiology. 1998; 27: 866-870
14. Hope VD, Hickman M, Tilling K. Capturing crack cocaine use: estimating the prevalence of crack cocaine use in London using capture-recapture with covariates. Addiction. 2005; 100(11): 1701-8
15. McClish D, Penberthy L. Using Medicare Data to estimate the number of cases missed by a cancer registry. A 3-source capture-recapture model. Medical Care. 2004; 42(11): 1111-16
16. Morse T, Dillon C, Kenta-Bibi E, Weber J, Diva U, Warren N, Grey M. Trends in work-related musculoskeletal disorder reports by year, type, and industrial sector: a capture-recapture analysis. American Journal of Industrial Medicine. 2005; 48(1): 40-9
17. Yerleşim yeri ve iller arası göç eden nüfus 1975- 2000. http://www.tuik.gov.tr/PrelstatistikTablo.do7i stab id=182 (Erişim tarihi: 03.01.2007).
18. Trotter C, Samuelsson S, Perrocheau A, Greeff S, Melker H, Heuberger S, Ramsay M. Ascertainment of meningococcal disease in Europe. Eurosurveillance. 2005; 10(10-12): 247-50
19.Seber GAF, Huakau JT, Simmons D. Capturerecapture, epidemiology and list mismatches:Two lists. Biometrics. 2000; 56(4): 1227-32
20. Bulaşıcı Hastalıkların ihbarı ve Bildirim Sistemi Standart Tanı, Sürveyans ve Laboratuar Rehberi. T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara, 2004
21. Tilling K. Capture-recapture methods-useful or misleading? International Journal of Epidemiology. 2001;30:12-14.