Canan DEMİR, ZEYNEP ŞİMŞEK

Hekimlerin sigara bıraktırma davranışları ve ilişkili faktörler

AMAÇ: Bu çalışmada, hekimlerin sigara bıraktırma davranışlarını ve ilişkili faktörleri saptamak amaçlanmıştır. YÖNTEM: Kesitsel tipteki bu çalışmada 2011 yılı Eylül-Ekim aylarında Şanlıurfa il merkezinde görev yapan 711 hekimden, sigara bıraktırma davranışı sıklığı %50 kabul edilip, %4 standart sapma ve %95 güven aralığı düzeyinde uygun örnek büyüklüğü 326 hekim olarak planlanmıştır. Tabakalı rastgele örnekleme yöntemi kullanılarak 263 hekime ulaşılmış olup, yanıtlama hızı %81’dir. Hekimlerin seçimi rastgele sayılar tablosu kullanılarak yapılmıştır. Çalışmada anket yöntemi kullanılmış ve anket formunda hekimlerin tanımlayıcı özellikleri, sigara içme durumları, hastalarına sigara bıraktırma davranışları ve hekimlerin hastaların sigara bırakmaları konusundaki görüşlerine yönelik sorular yer almıştır. Analizlerde tanımlayıcı istatistikler, ki-kare ve pearson korelasyon analizi kullanılmış olup, anlamlılık düzeyi p0.05). Yaş ilerledikçe ‘yardımcı olma’ ve ‘izlem’ davranışı anlamlı olarak yükselmektedir (p

Physicians' smoking cessation behavior and related factors

AIM: In this study, it was aimed to determine physicians' smoking cessation behaviors, and related factors. METHOD: This cross-sectional study was conducted between September-October of 2011. During this period 711 physicians has been working in provincial center, we planned to reach 326 physicians using 50% prevalance of cessation behaviour, , standard deviation of 5% and %95 confidence level by stratified random sampling method. We reached 263 physicians (response rate was 81%). In this study was used a questionnaire includes descriptive characteristics of physicians, smoking status of them, approaches to smoking cessation in patients, opinions about patients' smoking cessation. In this study, descriptive statistics, chi-square and pearson correlation were used, and significancy level was accepted as p<0.05. RESULTS: It was found that 25,4% were current smokers, 5.1% intermediate-range smokers, 51.6% had never smoked, 18 % were ex-smokers. Physicians' behavior on smoking cessation in their patients reported that 56.7 % often or always 'asked they smoke', 71.5 % has advised to give up, 44.9 % were ‘to help’, 12.5 % were ‘to follow’. It was found no correlation between gender and physicians’ smoking cessation behaviors (p>0.05). Older age physicians were significantly more 'helped' and 'fallowed up’ than younger ages (p<0.05). It was found a relationship between physician's smoking cessation behavior and smoking status, and their opinion on patients’ smoking stop significantly (p<0.05). CONCLUSION: It should be useful to spread smoking cessation behaviour of physicians by regulation of smoking cessation programs for physicians, skill development program for physicians' counseling based on their opinion, and developing health behavior surveillance system in family physcian system ‘whether the patient is smoking’.

PDF

___

1. Küresel Yetişkin Tütün Araştırması 2010 Türkiye Raporu, Sağlık Bakanlığı, 2010.
2. World Health Organization, WHO Tobacco. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs339/e n/index.html (Erişim tarihi: 08.06.2012)
3. World Health Organization, WHO Global Status Report on Noncommunicable Diseases,2010.
4. Osborne M, Boyle P, Lipkin M. Cancer Prevention. Lancet 1997; 349 (supp II):27-30.
5. Uzaslan E. Sigarayı Bırakma Yöntemleri, Sted. 2003; 12: 5: 166.
6. Yorgancıoğlu A, Esen A. Sigara Bağımlılığı ve Hekimler Toraks Dergisi. 2000; 1 :90-95.
7. Aslan D, Bilir N, Özcebe H, Ergüder T. Türkiye’de Sağlık Çalışanlarının Sigara İçme Durumları ve Etkileyen Faktörler. Sağlık Bakanlığı 2007. Dünya Sağlık Örgütü Türkiye Ofisi, Ankara; 2008; 5-61.
8. Rennard SI, Daughton DM. Smoking Cessation. Chest 2000; 117: 360-364.
9. Chapman S. Tobacco Control. BMJ 1996; 313: 97- 100.
10. Schwartz JL. Methods of Smoking Cessation. Med. Clin. North America 1992; 76: 451 475.
11. Mackay J, Eriksen M. The Tobacco Atlas. World Health Organization 2002, Geneva.
12. Tezcan S, Yardım N. Türkiye’de Çeşitli Sağlık Kurumlarında Doktor, Hemşire ve Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Sigara İçme Boyutu Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2003; 51(4): 390-397 .
13. Baltaci D, Bahcebasi T, Aydin LY, Ozturk S, Set T, Eroz R, Celer A, Kara IH. Evaluation of Smoking Habits Among Turkish Family Physicians.. Toxicol Ind Health. 2012 May 24.
14. Çetinkaya F, Biricik SS, Naçar M. Kayseri İl Merkezindeki Hekimlerin ve Tıp Öğrencilerinin Sigara İçme Durumları ve Sigara Konusundaki Tutumları Erciyes Tıp Dergisi (Erciyes Medical Journal) 28 (4) 163-171, 2006.
15. Kosku N, Kosku M, Çıkrıkçıoğlu U, Tümer ZÖ. Toraks Derneği Üyelerinin Sigara Konusunda Bilgi, Tutum ve Davranışları. Toraks Dergisi, 2003;4(3):223-230.
16. Eckert T, Junker C. Motivation for smoking cessation: What role do doctors play? Swiss Med Wkly 2001;131:521-6.
17. Mevsim V, Dontlu Ç, Yeniçeri N, Özçakar N, Güldal D. Birinci Basamak Sağlık Hizmeti Çalışanları Sigara ve Kanser Riski Konusunda Ne Biliyor ve Ne Yapıyor? Bağımlılık Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 2, 2005.
18. Schwartz JL. Methods of Smoking Cessation. Med Clin North Am 1992; 76:451-76.
19. Taggart J, Williams A, Dennis S, Newall A, Shortus T, Zwar N, Denney-Wilson E, Harris MF. A Systematic Review of Interventions in Primary Care to Improve Health Literacy for Chronic Disease Behavioral Risk Factors. BMC Fam Pract. 2012 Jun 1;13(1):49.
20. Öztuna F, Aytemur Solak Z, Özkan M, Örsel O, Karlıkaya C. Tütün Kontrolü Derleme.Toraks Dergisi 2006;7(1):51-64.
21. Goldstein MG, DePue JD, Monroe AD. A Population-Based Survey of Physician Smoking Cessation Counseling Practices. Am J Prev Med 1998; 27:720-729.
22. Talay F, Altın S, Çetinkaya E. İstanbul’un Gaziosmanpaşa ve Eyüp İlçelerindeki Sağlık Çalışanlarının Sigara İçme Alışkanlıkları ve Sigara İçmeye Yaklaşımları. Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2007; 55(1): 43-50.
23. Uysal MA, Dilmen N, Karasulu L, Demir T Smoking Habits Among Physicians in Istanbul and Their Attitudes Regarding Anti-smoking Legislation Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2007; 55(4): 350- 355.
24. Health Behavior and Health Education; Theory, Research and Practice.In.Clark NM, Glanz K, Rimer BK, Lewis FM, editors,3rd ed. San Francisco: Jossey Bass A Willey Imprint: 2002.
25. West R, McNeill A, Raw M. Smoking Cessation Guidelines for Health Professionals: an Update. Thorax 2000;55:987-999.