Düşük Sosyoekonomik Durumdaki Öğrenciler Arasında Ağız- Diş Sağlığı Sorunları ve Risk Faktörleri

AMAÇ: Ağız-diş sağlığı okul çağı çocuklar için hala en önemli sağlık sorunudur. Sorunun kontrol altına alınmasında risk faktörlerinin belirlenmesi önemlidir. Sosyoekonomik durumu yüksek ve düşük gruplar arasında risk karşılaştırılması olmasına rağmen, sosyoekonomik durumu düşük grupta, grup içi risk faktörlerinin değerlendirilmesine gereksinim vardır. YÖNTEM: Kesitsel türdeki bu çalışma sosyoekonomik yönden dezavantajlı olan 7-15 yaş arası 151 öğrenciyle yapılmıştır. Veriler ağız-diş sağlığına yönelik sağlık taraması ve olası risk faktörlerini içeren bir anket formu ile toplanmıştır. Veriler sayı ve yüzde olarak özetlenmiş, odds oranı ve güven aralığı analizinden yararlanılmıştır. BULGULAR: Öğrencilere yönelik yapılan ağız-diş sağlığı taramasında öğrencilerin %74,8inin diş çürüğü sorunu, %44,4ünün ağız hijyeninin kötü olduğu belirlenmiştir. Öğrencilerde eksik diş ortalaması 1,12±1,4; lekeli diş ortalaması 1,69±2,1, çürük diş ortalaması ise 3,07±2,8 olarak bulunmuştur. Çürük diş için; yaş, cinsiyet ve anne eğitimi risk faktörü değildir. Baba eğitiminin ortaokul ve altında olması (OR:4,272 Cl:1,893-9,644), diş fırçası sahibi olmama (OR:3,938, Cl:1,526-10,167) ve günlük süt tüketmeme (OR:3,043, Cl:1,395-6,635) diş sağlığını olumsuz etkileyen önemli risk faktörleridir. Kötü ağız hijyeni için risk faktörleri; 10 yaş altında olmak (OR:2,0202 Cl:1,410-4,253), anne eğitimin ilkokul ve altında olması (OR:3,051 Cl:1,471-6,329), baba eğitiminin ortaokul ve altında olması (OR:9,212 Cl:3,056-27,773), diş fırçası sahibi olmama (OR:4,258, Cl:2,096-8,650) ve günlük süt tüketmeme (OR:2,240, Cl:1,661-4,3622)dir. SONUÇ: Sosyoekonomik durumun kötü olması, diş sağlığı için önemli bir risk kabul edilmekle birlikte bu grup içinde anne-baba eğitimin düşük olması, diş fırçasına sahip olmama ve süt tüketme diş sağlığını olumsuz etkileyen risk faktörleridir. Sosyoekonomik düzeyi düşük öğrencilere diş fırçası temin edilmesi ve okula dayalı süt dağıtımı bu grubun diş sağlığı açısından yaşadığı sorunları azaltabilir.

Oral-Dental Health Problems and Related Risk Factors Among Low Socio- Economic Status Students

AIM: Oral health is still the most important health problem for school age-children. It is important to determine the modifiable risk factors for the control and management of dental problems. Although comparison of risk between groups of high and low socioeconomic status, it need to assessed risk factor within the low socioeconomic group. METHOD: This cross-sectional study was held on a sample of 151 students who are disadvantaged soci economic status, between the ages of 7-15. The data were collected with a questionnaire, including oral health screening and possible risk factors. The data were summarized as the number and percentage, analysis of odds ratios and confidence interval were used. RESULTS: According to the results of oral health screening 74.8% of students had dental caries and 44.4% had poor oral hygiene. We found that average of missing teeth 1.12±1.4; stained teeth 1.69±2.1, dental caries 3.07±2.8. Age, gender, mother's education were not risk factors for dental caries. Fathers education level of secondary and below (OR:4.272 Cl:1.893-9,644); not having toothbrush (OR:3.938, Cl:1.526-10.167);and not to consume milk per day (OR:3,043, Cl:1.395-6,635) were important risk facto effected oral health negatively. Risk factors for poor oral hygiene were under the age of 10 (OR:2.0202 Cl:1.410-4,253); mother's education level of primary school and below (OR:3,051 Cl:1,471-6,329); fathers education level of secondary and below (OR:9,212 Cl:3,056-27,773); not having toothbrush (OR 4.258, CI :2,096-8, 650) and not to consume milk per day (OR: 2.240, CI :1,661-4 .3622). CONCLUSIONS: Poor socio-economic situation is considered a major risk for dental health however parents with low education, not having toothbrush and not to consume milk per day were risk factors for dental health negatively affect. Providing toothbrush for students with low socioeconomic status and distribution of milk in school can decrease the problems of in terms of dental health for this group.

PDF

___

1. Gökalp S, Güçiz-Doğan B, Tekçiçek M, Berberoğlu A, Ünlüer Ş. The oral health profile of adults and elderly, Turkey-2004. Hacettepe Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi. 2007; 31(4):11- 18.
2. Gökalp S, Güçiz - Doğan B, Tekçiçek M, Berberoğlu A, Ünlüer Ş. Beş, on iki ve on beş yaş çocukların ağız diş sağlığı profili, Türkiye- 2004. Hacettepe Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi. 2007; 31(4):3-10.
3. Wong D, Hockenberry-Eaton M, Wilson D, Sinkelstein M, Schwartz P. Health Promotion Of The School-Age Child And Family In: Hockenberry MJ, Wilson D, ed. Wongs essentials of pediatric nursing. 6th ed. Mosby; 2001. p.119-138
4. Altun C, Güven G, Başak F, Akbulut E. Altı- onbir yaş grubu çocukların ağız-diş sağlığı yönünden değerlendirilmesi. Gülhane Tıp Dergisi 2005; 47: 114-118.
5. Ceylan SS, Turan T. Bir ilköğretim okulunda okul sağlığı hemşireliği uygulama sonuçlarının değerlendirilmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi. 2009; 4(2):35-46.
6. Kalyoncu C, Metintaş S, Balız S, Arıkan İ. Eğitim araştırma bölgesinde ilköğretim öğrencilerinde sağlık düzeyleri ve okul tarama muayeneleri sonuçlarının değerlendirilmesi. TAF Preventine Medicine Bulletin. 2011; 10(5): 511- 518.
7. Doğan D, Türksel-Dülgergil Ç,Yıldırım I, Çolak H, Hamidi MM, Ercan E. İki farklı il merkezinde yaşayan okul öncesi çocuklarda çürük prevalansının belirlenmesi: bir ekonomik analiz ve bir projeksiyon. ADO Klinik Bilimler Dergisi 2011; 5(2):849-858.
8. Gücük S, Dudak AH. İlköğretim birinci sınıf öğrencilerinin sağlık taramalarının değerlendirilmesi: Bolu ili örneği. TAF Preventine Medicine Bulletin. 2012; 11(5): 565- 570.
9. Çalışkan D, Işık A, Yaşar F, Yıldırım N, Elhan A. Park Sağlık Ocağı bölgesindeki bir ilkokulda diş çürükleri ve etkili faktörler. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası 1999;52(2).
10. Ayrancı Ü. Bir grup ilkokul öğrencisinde diş çürüğü saptama araştırması. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 2005; 14(3):50-54.
11. Tezcan S. Temel Epidemiyoloji. Ankara: Hacettepe Vakfı Yayınları, 1996. p.8-10.
12. Koçoğlu D, Emiroğlu ON, Okul hemşiresinin okul sağlık tarama programlarındaki rolünün değerlendirilmesi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2011; 13: 5-9.
13. Güler G, Kubilay G. Bir ilköğretim okulu öğrencilerinin fiziksel bakım sorunlarının belirlenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2004;26(2): 60-65.
14. Yurdasal B, Bozkurt Aİ, Öz İ, Tanrıverdi S, Taş E, Nalbant M. Denizli ağız diş sağlığını geliştirme projesi; 3. yıl sonuçları. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi. 2012;10(1):44-52.
15. Özgün-Başıbüyük G, Hubbezoğlu İ.Sivas il merkezinde bulunan ilköğretim çağındaki çocukların ağız diş sağlığı yönünden değerlendirilmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi. 2008; 11(2):108- 113.
16. Köse S, Güven D, Mert E, Eraslan E, Esen S. 12-13 yaş grubu çocuklarda oral hijyen eğitiminin etkinliği. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2010; 13: 4.
17. Çokluk Ç. Lojistik regresyon analizi: kavram ve uygulama. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 2010;10 (3): 1357-1407.
18. Özcebe H, Ulukol B, Mollahaliloğlu S, Yardım N, Karama F. Sağlık Hizmetlerinde Okul Sağlığı Kitabı. Ankara: Yücel Ofset Matbaacılık; 2008.
19. Fluori, E, Buchanan A. What predicts a fathers involvement with their children? A prospective study of intact families. British Journal of Developmental Psychology 2003;21:81-97.
21. Shemilt I, Harvey L, Shepstone L, Swift R, Reading M, Mugford P, Belderson N,Norris J, Thoburn J, Robinson A .National evaluation of school breakfast clubs: evidence from a cluster randomized controlled trial and an observational analysis child: Care, Health And Development 2004; 30(5): 413427.
22. Mhurchu CN, Turley M, Gorton D, Jiang Y, Michiel J, Maddison R, Hattie J. Effects of a free school breakfast programme on school attendance, achievement, psychosocial function, and nutrition: a stepped wedge cluster randomised trial. BMC Public Health.2010;10:738-49.