Ağrı İlinde Çalışan Ebelerin Tükenmişlik Düzeylerinin İş Doyumları ve Empatik Eğilimleri Üzerine Etkisi
AMAÇ: Bu araştırma ebelerin tükenmişlik düzeylerinin iş doyumu ve empatik eğilimleri üzerine etkisini belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. YÖNTEM: Araştırmanın evrenini Ağrı Kadın Doğum ve Çocuk Hastanesi, Ağrı Devlet Hastanesi, 1, 2, 3, 4, 6 Nolu Merkez Sağlık Ocakları, AÇS ve AP merkezinde çalışan 100 ebe oluşturmuştur. Örneklem seçimine gidilmeden araştırmaya katılmayı kabul eden 74 ebe örnekleme alınmıştır. Araştırmanın verileri 2010 ŞubatMart ayları içerisinde toplanmıştır. Araştırmada ebelerin sosyo demografik ve mesleğe ait özelliklerine yönelik soru formu ve Maslach Tükenmişlik Ölçeği, Minnesota İş Doyum ölçeği ve Empatik Eğilim Ölçeği kullanılmıştır. Veriler SPSS 14.0 (Statistical Package For Social Science) paket programı kullanılarak değerlendirilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde yüzdelik dağılım, iki ortalama arasındaki farkın önemlilik testi, Man Whitney U Testi, Kruskal-Wallis Testi ve pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. BULGULAR: Ebelerin çoğunluğu 30 yaş ve altı yaş grubunda, %62.1'i sağlık meslek lisesi mezunu, yarısına yakını evli, üçte birinin çocuğunun olduğu tespit edilmiştir. Ebelerin yarısından fazlası 2. Basamakta(hastane) ve sürekli gündüz çalışmakta , %74.2'si sözleşmeli pozisyonda ve çoğunluğu 1-5 yıldır çalışmaktadır. Çalışmaya katılan ebelerin yarısından fazlası mesleği isteyerek tercih ettiğini ve çoğunluğu mesleği ekonomik açıdan tatminkar bulduğunu ifade etmiştir. Ebelerin yaş, eğitim durumu, çalıştığı pozisyon, mesleğin ekonomik tatmini ve takdir belgesi alma durumunun tükenmişliği etkilemediği, medeni durum, çocuk sahibi olma, çalıştığı kurum, çalışma yılı, çalışma saatlerinin tükenmişliği etkilediği belirlenmiştir. Ebelerin tükenmişlik düzeyleri ve iş doyumları arasında anlamlı negatif bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Ebelerin tükenmişlik düzeyi ile empatik eğilim puan ortalamaları arasında da anlamlı negatif bir ilişki saptanmıştır. SONUÇ: Ebelerin tükenmişlik düzeyleri arttıkça, iş doyumlarının ve empatik eğilimlerinin azaldığı saptanmıştır.
[The Effects of the Levels of Burnout Midwives Working in Ağrı on the Job Satisfaction and Empathic Tendencies of Them]
AİM:The this study was carried out descriptively for the purpose of determining the effect level of burnout has on the job satisfaction and empathic tendencies of midwives. METHOD: The findings of the study were obtained using a questionnaire directed at the socio-demographic and occupational characteristics of midwives, the Maslach Burnout Inventory, the Minnesota Job Satisfaction Scale, and the Empathic Tendency Scale.100 midwives working at Ağrı Maternity and Pediatrics Hospital, Ağrı State Hospital, Health Care Centers 1, 2, 3, 4, and 6, Center for Maternal and Infant Health, and Family Planning center established the population of the study. 74 midwives willing to participate in the study constituted the sample group. The data obtained was evaluated using a SPSS 14.0 (Statistical Package for Social Science) software program. Numbers and percentages, a significance test for the difference of two means, the Man Whitney U Test, the Kruskal-Wallis Test, and correlation analysis were used to evaluate the data. RESULTS: The majority of the midwives participating in the study are aged 30 and under, and are medical vocational high school graduates. A third of the married midwives, approximately half of the midwives participating in the study, have children. Just over a half of the midwives are at second base and work full-time during the day, most of them are contract employees, and have been working for 1-5 years. Over half of the midwives participating in the study chose their profession willingly and the majority of them expressed that their profession was satisfying economically. It was determined that the age, education level, and working position of the midwives, together with the economical satisfaction of the job, and obtaining a certificate of merit did not affect burnout, whereas, marital status, having children, the organization they worked for, their years of service, and working hours did affect burnout. A significant inverse relationship was determined between the levels of burnout with job satisfaction and the score means of empathic tendencies. CONCLUSİON: As midwives burnout level increases,studies determines that their job satisfaction and empathic tendencies decrease.
___
- Freudenberger HJ. Staff Burn-Out, Journal of Social Issues, 1974, 30 (1): 159-165
- Maslach C, Jackson SE. The Measurement of Experienced Burnout. Journal of Occupational Behavior, 1981, 2, 99-113.
- Kaya M,Üner S, Karanfil E, Uluyol R,Yüksel F,Yüksel M, Birinci Basamak Sağlık Çalışanlarının Tükenmişlik Durumları, TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2007; 6 (5): 357-363
- Basım N, Şeşen H. Mesleki Tükenmişlikte Bazı Demografik Değişkenlerin Etkisi: Kamu'da bir araştırma. Ege Akademik Bakış Dergisi. 2006; 6(2);15-22.
- Akgün Çıtak E. Çatışma Eğitiminin Hemşirelerin Çatışma Çözüm Becerisi Yöntemi ve Tükenmişlik Düzeyine Etkisinin İncelenmesi. Doktora Tezi. Ege Üniversitesi: İzmir. 2006.
- Demir, A. Hemşirelikte Tükenmişliğe Bir Bakış. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2004;7(1).
- Sönmez Z. Acil Servislerde Çalışan Hemşirelerin Tükenmişlik Düzeylerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi: Ankara. 2006.
- Aslan S.H, Aslan R.O, Kesepara C, Alparslan N, Ünal M. Kocaeli'nde Bir Grup Sağlık Çalışanında İşe Bağlı Gerginlik, Tükenme ve İş Doyumu, Toplum ve Hekim.1997;12 (82): 24-29.
- Çam M.O. Tükenmişlik, 1995, Saray Medikal Yayıncılık. İzmir.
- Karlıdağ R, Ünal S, Yoloğlu S. Hekimlerde iş doyumu ve Tükenmişlik Düzeyi, Türk Psikiyatri Dergisi. 2000; 11(1): 49-57.
- Koustelios A. D. "Personal Characteristics And Job Satisfaction Of Grek Teachers", The International Journal Of Educational Management, 2001,15/7, p. 354.
- Silah, M. Çalışma Psikolojisi, 2001, Selim Kitabevi. Ankara.
- Sürgevil O. Çalışma Hayatında Tükenmişlik Sendromu Tükenmişlikle Mücadele Teknikleri, 2006, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
- Akkoyun F. Empatik Anlayış Üzerine, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 1982; 15(1): 63-69.
- Akkoyun F. Empatik Eğilim ve Ahlaki Yargı,Psikoloji Dergisi.1987; 6 (21): 91-92.
- Dökmen Ü. İletişim Çatışmaları ve Empati, 34.Baskı, Sistem Yayıncılık, 2005, İstanbul.
- Cambaz S. Manisa Kent Merkezinde Çalışan Ebelerin İş Doyumu ve Hizmete Yansıması. Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi: Manisa. 2005.
- Ergin C. Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Uyarlanması. VVII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları. Türk Psikologlar Derneği Yayını, Ankara, Sayfa 143-154.
- Maslach C, Jackson SE. Maslach Burnout Inventory. 1996, Psychologists Press, Consulting Palo Alto, CA.
- Çam O, Akgün E, Gümüş Babacan A, Bilge A, Keskin Ünal G. Bir Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hastanesinde Çalışan Hekim ve Hemşirelerin Klinik Ortamlarını Değerlendirmeleri İle İş Doyumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. 2005; Anadolu Psikiyatri Dergisi, 6,213-220.
- Sevimli F, İşcan ÖF. "Bireysel ve İş Ortamına İlişkin Faktörler Açısından İş doyumu" Ege Akademik Bakış Dergisi. 2005;5 (1-2),55-64.
- Tözün M, Çulhacı A, Ünsal A. Aile Hekimliği Sisteminde Birinci Basamak Sağlık Kurumlarında Çalışan Hekimlerin İş Doyumu. TAF Preventive Medicine Bulletin. 2008: 7(5): 377-384.
- Aktuğ İY, Susur A, Keskin S, Balcı Y, Seber G. Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde Çalışan Hekimlerde Tükenmişlik Düzeyleri. Osmangazi Tıp Dergisi. 2006; 28(2): 91-101.
- Aras Z. Birinci Basamak Sağlık Kurumlarında Çalışan Hemşire ve Ebelerin Tükenmişlik Durumları. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi: İstanbul.2006.
- Alparslan Ö, Doğaner G. Relationship Between Levels of Burnout of Midwives who Work in Sivas, Turkey Province Center and İdentified Socio-Demographic Characteristics. International Journal of Nursing Midwifery. 2009; 1(2):19-28.
- Taycan O, Kutlu L, Çimen S, Aydın N. Bir Üniversite Hastanesinde Çalışan Hemşirelerde Depresyon ve Tükenmişlik Düzeyinin Sosyodemografik Özelliklerle İlişkisi. Anotolian Journal of Psychiatry. 2006; 7:100-108.
- Erci B, Aydın İ, Tortumluoğlu G. Koruyucu Sağlık Hizmetlerinde Görev Yapan Hemşire ve Ebelerin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve Tükenmişlik Düzeyleri. Yüksekokulu Dergisi. 2000; 3(1):10-15.
- Ergin D, Celasin N, Akış Ş, Altan Ö, Bakırlıoğlu Ö, Bozkurt S. Dahili Kliniklerde Görev Yapan Hemşirelerin Tükenme ve Empatik Beceri Düzeyleri ve Bunları Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi. 2009; 4(11):49-64.
- Kaya B. Ebelerin İş Doyumu ve Tükenmişlik Durumlarını Etkileyen Faktörler, Yüksek Lisans Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi: Aydın. 2009.
- Şahin D, Turan F.N, Alparslan N, Şahin İ, Faikoğlu R, Görgülü A. Devlet Hastanesinde Çalışan Sağlık Personelinin Tükenmişlik Düzeyleri. Nöropsikiyatri Arşivi. 2008; 45:116-121.
- Türkiye'de Çalışan Hemşirelerin Çalışma Koşulları, Türk Hemşireler Derneği. Odak Ofset Matbaacılık. Ankara, 2008.
- Oğuzberk M, Aydın A. Ruh Sağlığı Çalışanlarında Tükenmişlik, Klinik Psikiyatri. 2008; 11:167-179.
- Altuntaş E. Stres Yönetimi. Alfa Basım Yayım Dağıtım Ltd Şti.2003. İstanbul.
- Maslach C, Schaufeli W.B, Leiter M.P. "Job Burnout".Annual Review Psychology. 2001; 52: 397-422.
- Maslach C, Jackson SE. The Role of Sex and Family Variablez in Burnout.Sex Roles. 1985;12 (7/8): 837-851.
- Verim E.S, Serbaş G. Kadın Hastalıkları ve Doğum Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Tükenmişlik Düzeylerini Etkileyen Sosyodemografik Faktörler. 1. Ulusal Sağlığı Geliştirme ve Eğitimi Kongresi Özet Kitabı. Muğla Üniversitesi. 9-12 Kasım, 2006, Muğla.
- Yaman H. Aile Hekimliği Asistanlarında Tükenmişlik. Sendromu. 2002; 2: 51-58.
- Köksal H. Hemşirelerin Empatik eğilim ve Tükenmişlik Düzeyleri arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi: İzmir. 2009.
- Ateş Y, Sarı M, Güner T. Ebelerde İş Yükünün ve Niteliğinin Değerlendirilmesi. 1. Ulusal Ebelik Kongresi, 20-22 Haziran. 2007; İstanbul.
- Uçan S. Sağlık Ocaklarında Çalışan Ebelerde Çalışma Yaşantısı ve İş Doyumunun Değerlendirilmesi. 1.Ulusal Ebelik Sempozyumu, 2-4 Mayıs 2007; İzmir.
- Sinat Ö, Kutlu Y. Psikiyatri Kliniklerinde Çalışan Hemşirelerde Tükenmişlik. İ.Ü.F.N. Hem.Derg. 2009; 17(3): 174-183.
- Altay B, Gönener D, Demirkıran C. Bir üniversite Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Tükenmişlik Düzeyleri ve Aile Desteğinin Etkisi, Fırat Tıp Dergisi. 2010; 15(1):10-16.
- Mollaoğlu M, Fertelli KT, Tuncay ÖF. Hemşirelerde Tükenme ve Otonomi Düzeylerinin İncelenmesi. Toplum ve Hekim. 2005; 20(4): 259-266.
- Barutcu E, Serinkan C. Günümüzün Önemli Sorunlarından Biri Olarak Tükenmişlik Sendromu ve Denizlide Yapılan Bir Araştırma, Ege Akademik Bakış Dergisi. 2008; 8(2):541-561.
- Kavlu İ, Pınar R. Acil Servislerde Çalışan Hemşirelerin Tükenmişlik ve İş Doyumlarının Yaşam Kalitesine Etkisi. Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri Dergisi, 2009; 29(6).
- Dolan N. The Relationship Between Burnout and Job Satisfaction in Nurses,Journal of Advanced Nursing. 1987; 12(3):3-12.
- Kalliath T, Morris R. Job Satisfaction among Nurses: A Predictor of Burnout Levels. Journal of Nursing Administration. 2002; 23, 648-654.
- Canbaz S, Sünter T, Dabak Ş, Öz H, Peşken Y. Hemşirelerde Tükenmişlik sendromu. İş Doyumu ve İşe Bağlı Gerginlik. Hemşirelik Formu Dergisi, Temmuz-Ağustos. 2005; 30-34.
- Özyurt A, Hayran O, Sur H. Predictors of Burnout and Job Satisfaction among Turkish Pshysicians, QJ Med . 2006; 99:161-169.
- Omdahl B.L, O'Donnell C. Emotional Contagion, Empathic Concern and Communicative Responiveness as Variables Affecting Nurses Stres and Occupational Commitment, Journal Of Advanced Nursing. 1999; 29(6):1351-1359.
- Duru E. Öğretmen Adaylarında Empatik Eğilim Düzeyinin Bazı Psikososyal Değişkenler Açısından İncelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2002; 2(12): 21-35.
- İkiz E.F. Danışma Becerileri Eğitiminin Danışmanların Empatik Eğilim, empatik Beceri ve Tükenmişlik Düzeyleri Üzerindeki Etkisi, Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi: İzmir. 2006.
- Dökmen, Ü. (1989). Empatinin Yeni Bir Modele Dayanılarak Ölçülmesi ve Psikodrama ile Geliştirilmesi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 21(1-2)155-190