İnfodemi ve Dijital Kamusal Alan: Afet Dönemi Özelinde Bir Araştırma

Dijitalleşmenin olanak sağladığı çevrimiçi platformların yeni bir kamusal alan oluşturup oluşturmadığı iddiası son yılların aktüel tartışmalarından biridir. En yalın hali ile kamusal alan; toplumun ortak çıkarlarını hedefe alarak gerçekleştirilen söylem ve eylemlerin bütününü kapsamaktadır. Bu kapsamda kolektif bir katılım söz konusudur. Fakat dijitalleşme ile gerek sosyal paylaşım platformları gerekse çevrimdışı mecralarda kamusal alan kavramının “ortak yarar” işlevini yerine getiremediği iddiası hala güncelliğini korumaktadır. Özellikle kullanıcının etken bir konumda olduğu sosyal medyanın kamusal alan eksenindeki fonksiyonunu anlamak adına önem arz etmektedir. Sosyal medyanın enformasyon akış ve yayılımındaki gücü infodemi riskini meydana getirmektedir. Bu kapsamda çalışmanın amacı 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremin ardından afet döneminde oluşan infodemide sosyal medyanın rolünü dijital kamusal alan kavramı ekseninde incelemektir. Çalışma niceliksel olarak desenlenmiş olup, Ölçüt Örneklem yöntemi ile seçilen Teyit ve Doğruluk Payı platformlarının teyide ihtiyaç duyduğu afet ile ilgili haberler İçerik Analizi tekniği ile analiz edilmiştir. Çalışmanın sonucunda, afet döneminde dolaşıma giren enformasyonun teyit ihtiyacını arttırdığı, hatalı ilişkilendirilen ve çarpıtma haberlerin yoğunlaştığı ve dijital kamusal alanın afet dönemlerinde toplumsal ortak yarar işlevini tam olarak yerine getiremediği ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Dijital İletişim, Sosyal Medya, İnfodemi, Afet, İletişim Araştırmaları

Infodemic and the Digital Public Sphere: A Research in the Disaster Period

The suggestion of whether online platforms enabled by digitalization create a new public sphere has been one of the most topical discussions in recent years. In its simplest form, the public sphere encompasses the totality of discourse and actions carried out with the common interests of society in mind, with collective participation being a crucial component. However, the notion that the concept of the public sphere, both online and offline, has failed to serve its "common good" function with digitalization remains relevant. It is particularly important to understand the function of social media within the public sphere, where the user is in an active position. The power of social media in information flow and dissemination creates the risk of infodemics. Within this scope, the aim of this study is to examine the role of social media in the infodemic during the post-disaster period in Kahramanmaraş, which occurred on February 6th, 2023, within the framework of the concept of digital public sphere. The study was designed quantitatively and analyzed the news about the disaster that the Teyit Org and Doğruluk Payı platforms needed to verify through Content Analysis, which was selected through the Criterion Sampling method. As a result of the study, it was revealed that the information circulating during the disaster period increased the need for confirmation, the falsely associated and distorted news intensified, and the digital public sphere could not fully fulfill the social common benefit function during the disaster periods.

Keywords:

Digital Communication, Social media, Infodemic, Disaster, Communication Studies.,

PDF

___

Abdulalem, M. ve Alberto, F. (2021). Factors Influencing User Participation in Social Media: Evidence From Twitter Usage During COVID-19 Pandemic in Saudi Arabia, Technology in Society, Vol:66.
Arendt, H. (2021). İnsanlık Durumu, Çev.: Bahadır Sina Şener, İletişim Yayınları, İstanbul.
Avcil, C. (2021). Kamusal Alanı Dijitalleşme Çerçevesinde Yeniden Okumak . Liberal Düşünce Dergisi , 26 (103) , s. 81-100 . DOI: 10.36484/liberal.954382
Biçer Olgun, H. (2017). Jürgen Habermas, Hannah Arendt ve Richard Sennett’in Kamusal Alan Yaklaşımları, Sosyolojik Düşün, 2(1), s. 45-54,
Bozkurt, F. (2021). “Covıd-19 Pandemi Sürecindeki Sahte ve Yalan Haberlerin Bir Getirisi: İnfodeminin Türkiye Bağlamında İncelenmesi”, Uluslararası Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, S.7, s. 135-151.
Datareportal (2023). Social Media Use in Turkey. Erişim tarihi:26.03.2023).https://datareportal.com/essentialtwitterstatsutm_source=DataReportal&utm_medium=Country_Article_Hyperlink&utm_campaign=Digital_2022&utm_term=Turkey&utm_content=Facebook_Stats_Link
Dean, J. (2002). Publicity’s Secret, How Technoculture Capitalizes on Democracy, Cornell University Press, Ithaca & London.
Dean, J. (2003). Why The Net is Not a Public Sphere, Constellations, An International Journal of Critical and Democratic Theory, Volume 10, Issue 1, March, pp. 95-112.
Dean, J. (2009). Democracy and Other Neoliberal Fantasies, Duke University Press, https://www.perlego.com/book/1457909/democracy-and-other-neoliberal-fantasies-communicative-capitalism-and-left-politics-pdf Erişim Tarihi: 10.03.2023
Demircioğlu, Z. (2017). İnternet Kullanımının Toplumsal İlişkilerin Dönüşümü Üzerine Etkileri, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 10, Sayı 52, Ekim, ss., 621-627.
Fraser, N. (1990). Rethinking the Public Sphere: A Contribution to the Critique of Actually Existing Democracy. Social Text, 25/26, pp. 56–80. https://doi.org/10.2307/466240
Gisondi MA, Barber R, Faust JS, Raja A, Strehlow MC, Westafer LM, Gottlieb M. (2022). A Deadly Infodemic: Social Media and the Power of COVID-19 Misinformation. J Med Internet Res., Feb 1;24(2), pp. 1-7 doi: 10.2196/35552. PMID: 35007204; PMCID: PMC8812140.
Gölbaşı, S. D. ve Metintaş, S. (2020). COVID-19 Pandemisi ve İnfodemi, ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 5, COVID-19 Özel Sayısı, ss. 126-137.
Gupta, A., Lamba, H., Kumaraguru, P., ve Joshi, A. (2013). Faking sandy: characterizing and identifying fake images on twitter during hurricane sandy. Proceedings of the 22nd international conference on World Wide Web, pp. 729-736.
Habermas, J. (1991). The Structural Transformation of the Public Sphere: An Inquiry Into a Category of Bourgeois Society, 5th Edition, The MIT Press, Cambridge.
Habermas, J. (2015). Kamusallığın Yapısal Dönüşümü, Çev.: T. Bora, M. Sancar, İletişim Yayınları, İstanbul.
Krippendorff, K. (2019). Content Analysis: An Introduction to Its Methodology. 4. Baskı: Sage Publications.
Kuş, O., Öztürk, İ. D. (2022). COVID-19 Misinformation and Communication Studies: A systematic Review of the Infodemic. Connectist: Istanbul University Journal of Communication Sciences, 62, ss. 67-90.
Lledo, S., V. ve Galvez, A. J. (2021) Prevalence of Health Misinformation on Social Media: Systematic Review Journal of Medical Internet Research, Vol: 23(1), pp. 171-187.
Mourad, A., Srour, A., Harmanani, H., Jenainati, C., ve Arafeh, M. (2020). Critical Impact of Social Networks Infodemic on Defeating Coronavirus COVID-19 Pandemic: Twitter-Based Study and Research Directions," in IEEE Transactions on Network and Service Management, Vol. 17, No. 4, pp. 2145-2155, Dec., doi: 10.1109/TNSM.2020.3031034.
Raj, C. ve Meel, P. (2022). People Lie, Actions Don’t! Modeling Infodemic Proliferation Predictors Among Social Media Users. Technology in Society, Vol:68., pp. 1-14.
Rothkopf, D.J. (2003). When the Buzz Bites Back. The Washington Post. https://www.washingtonpost.com/archive/opinions/2003/05/11/when-the-buzz-bites-back/bc8cd84f-cab6-4648-bf58-0277261af6cd/ Erişim tarihi: 20.03.2023.
Schafer, M. S. (2015). Digital Public Sphere, The International Encyclopedia of Political Communication, Ed.: Gianpietro Mazzoleni, December, Willey-Blackwell, London.
Sharma, K. Qian, F., Jiang, H., Ruchansky, N., Zhang,M., ve Liu, Y. (2018). Combating Fake News: A Survey on Identification and Mitigation Techniques. ACM Trans. Intell. Syst. Technol. Vol (37):4, pp. 1-41, https://doi. org/10.1145/1122445.1122456
Sennet, R. (2013). Kamusal İnsanın Çöküşü, Çev.: Serpil Durak, Abdullah Yılmaz, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Silsüpür, S. (2018). Bilgi Bozukluğunu Anlamak İçin Kavramlar. https://teyit.org/bilgi-bozuklugunu-anlamak-icin-kavramlar. Erişim Tarihi: 01.04.2023
Şen, A. F. ve Taş, H. (2021). Gençlerin Dijital Kamusal Alan Pratikleri: “Gri Bölge” Gençlik İnisiyatifi Örneği, Global Media Journal, TR Edition, 12 (23) Güz, ss. 58-88
Teyit, (2023). Bilgi Bozukluğunu Anlamak İçin Kavramlar. https://teyit.org/metodoloji Erişim Tarihi: 01.04.2023
Torun, T. (2020). Jürgen Habermas’ın Kamusal Alan Kavrayışı: Rasyonel Politik İrade Oluşumu . Kaygı. Bursa Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, 19 (1), 220-238 . DOI: 10.20981/kaygi.619184
Tuncer, S., ve Tam, M.S. (2022). The COVID-19 Infodemic: Misinformation About Health on social media in Istanbul. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi, ss.340-358.
Vicario, M.D., Vivaldo, G., Bessi, A., Zollo, F., Scala, A., Caldarelli, G., ve Quattrociocchi, W. (2016). Echo Chambers: Emotional Contagion and Group Polarization on Facebook. Scientific Reports, 6., pp. 1-12.
Vosoughi, S., Roy, D., ve Aral, S. (2018). The spread of true and false news online. Science 359, ss. 1146–1151.
Wardle, C., ve Derakhshan, H. (2017). With Research Support From Anne Burns and Nic Dias, “Information Disorder: Toward an Interdisciplinary Framework for Research and Policy Making” Council of Europe, https://edoc.coe.int/en/media/7495-information-disorder-toward-an-interdisciplinary-framework-for-research-and-policy-making.html. Erişim tarihi: 15.03.2023.
World Health Organization (2021). URL: https://www.who.int/health-topics/infodemic, Erişim tarihi: 27.03.2023
World Health Organization (2020). 1st WHO Infodemiology Conference. https://www.who.int/news-room/events/detail/2020/06/30/default-calendar/1st-who-infodemiology-conference. Erişim Tarihi: 30.03.2023
Yıldırım, B. Ve Kebelek, E. (2021). Covid-19 Pandemisinde Karantina Sürecine Girmiş Kişilerin İnternet Haber Siteleri ve Sosyal Medyadaki İnfodemiye İlişkin Görüşleri. Atatürk İletişim Dergisi. 22, ss. 33-64.
Yılmaz Altuntaş, E.; Altıparmak, İ.; Sünger, B.; Tünel, C. (2022). Covid-19 Pandemisi Sürecinde Bilgi ve Haber Kaynaklarına Ulaşmada Yeni Bir Risk Olan “İnfodemi” Yönetiminde Kullanılan İletişim Stratejileri, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (29): ss. 15-27.
Yumrutaş, M. (2022). Covid-19 Pandemi Sürecinde Aşı Haberleri ve Haber Doğrulama Platformları: “Doğruluk Payı” ve “Teyit” Örnekleri. Etkileşim, 9, ss. 194-222 doi: 10.32739/etkilesim.2022.5.9.161