Ulusal Basına Göre Fahri Korutürk’ün İran Gezisine Dair Değerlendirmeler

Tarihsel süreçte Türkiye-İran ilişkileri tek bir çizgide devam etmemişti. Türkiye’de ve İran’da değişen siyasi hayat ve mevcut dünya koşulları neticesinde, iki ülkenin de dış politikasında net bir çizgi yakalanamamıştı. 1960’lı yıllarda başlayıp 1970’lerde had safhaya ulaşan ve 1974’te ise barış harekâtına vesile olan Kıbrıs sorunundan dolayı, ABD’nin Türkiye’ye uygulamış olduğu ambargo politikası çok ciddi sıkıntıların yaşanmasına neden olmuştu. Bu bağlamda, var olan sıkıntıları bertaraf etmek isteyen Türkiye, çözüm olarak İran’ı görüp, dış politikada İran’a yönelik girişimlerde bulunmuştu. Ekonomik koşulları itibariyle yükselişte olan İran’ın karşılıklı menfaatler çerçevesinde Türkiye’ye yardım edebileceği düşünülmüştü. Bu düşünceler ve gelişen koşullar neticesinde, İran Şahı’nın Türkiye devlet başkanını İran’a davet etmesiyle Korutürk’tün İran ziyareti gerçekleşmişti. Türkiye’nin sıkıntılı döneminde alınmış olan bu karar geniş yankı bulmuş, ziyaret ulusal basın tarafından yakından takip edilmişti. 2-11 Haziran arasında 18 gazete Korutürk’ün gidişi, dönüşü, imzalanan antlaşma ve iki ülke arasındaki ilişkiler gibi konularda çok sayıda haberlerde yapılmıştı.

Anahtar Kelimeler:

Basın, Ekonomi, İran, Türkiye

PDF

___

KAYNAKLAR 1. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA)
BCA, 30.01.261.762.14/ 05.12.1932. BCA, 30.18.01.02.334.423/ 26.05.1975 BCA, 30.18.1.2.27.30.2, 27.04.1932
2. Resmi Yayınlar
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi C.9, Devre 4, İçtima.3, 23 Aralık 1933
3. Süreli Yayınlar
Adalet Barış Bugün Cumhuriyet Dünya Günaydın Güneş Hür Anadolu Hürriyet İstanbul Milli Gazete Milliyet Ortadoğu Sabah Son Havadis Tercüman Yeni Ortam Zafer
4. Kütüphane Malzemeleri
Abrahamıan, E. (1976). Modern İran Tarihi, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul 2017 Acar, T. Milliyetçi Cephe Birliği, Karınca Matbaacılık, İzmir
Albayrak D. Ö. (2014) “İran Ekonomisinin Tarihi Gelişimi ve Bugünkü Yapısı” İran: Değişen İç Dinamikler ve Türkiye İran İlişkileri, Gazi Kitabevi, Ankara, ss.131-154.
Armaoğlu, F. (2018). 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi 1914-1995, Kronik Kitap, İstanbul
Akdevelioğlu, A.- Kürkçüoğlu, Ö. (2014). “Ortadoğu İle İlişkiler” Türk Dış Politikası C.1, İletişim Yayınları, İstanbul, ss.357-369. Başgil, A. F. (2014).27 Mayıs İhtilali ve Sebepleri, Kubbealtı Yayınları, İstanbul
Cin, B. (2007). Türkiye-İran Siyasi İlişkileri 1923-1938, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul
Çetinsaya, G. (2001). Türk-İran İlişkileri Türk Dış Politikasının Analizi, Der Yayınları 2. Baskı İstanbul
Gorthwait, G.R. (2018). İran Tarihi, İnkılap Kitapevi, İstanbul
Karpat, K. (2009). Türk Dış Politikası Tarihi, Timaş Yayınları 4. Baskı, İstanbul Koçak, C. (2018). Türkiye’de İki Parti Siyasi Sistemin Kuruluş Yılları(1945-1950) Cilt. 2, İletişim Yayınları, İstanbul
Modirşaheçi, M. (2008). “Globalimizle İki Farklı Şekilde Karşılanan İran ve Türkiye Toplumları” 4.Türkiye-İran İlişkileri Sempozyumu Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara
Muhtari, B. - Munteziri, H. R. “Türkiye İran İlişkilerinde İşbirliği ve Zıt Olguların Araştırılması”, Faslname İlmi ve Tervici Dergisi, Sayı.52-53 ss.169-218
Özdemir, H. (2010). Fahri S. Korutürk, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara
Saray, M. (2006). Türk-İran İlişkileri, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara
Soysal, İ. (2000). Türkiye'nin Siyasal Andlaşmaları (1920-1940) C.1, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara
Soysal, İ. Türkiye'nin Uluslararası Siyasal Bağlantıları 2, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 2000
Tuncer, H. (2017). Türk Dış Politikası C.2, Kaynak Yayınları, Ankara
Türkiye Cumhuriyetinde Ayaklanmalar 1924-1938, (1972). Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı, Ankara
Yeşilbursa, B. K. (2019). (Çev. Nur Nirmen), Bağdat Paktı 1950-1959, Vakıfbank Kültür Yayınları:0032, İstanbul
Yıldırım, E. (2011). Türkiye ve İran İlişkileri 1918 1960, Giza Yayınları, İstanbul