RAŞİD DİVANI'NDA TOPLUM VE KÜLTÜR

Çok geniş bir coğrafyada yüzyıllar boyunca varlığını sürdüren divan edebiyatının özelliklerinin başında dünyanın en zengin kültür kaynaklarından beslenmiş olması gelir. Din ve tasavvuf, sosyal hayat, çeşitli ilimler, mitoloji, tarihî ve efsanevî kahramanlar, gelenek- görenek ve halk inançları.. onun kaynakları arasındadır. Divan şiirinin sosyal hayatla olan bağı çoğu zaman görmezden gelinmiş, gerçeklikten uzak olduğu iddiası sürekli tartışılmıştır. Son yıllarda divan edebiyatı kültürüne ait ürünlerin dikkatle incelenmesiyle elde edilen bilgiler konuya açıklık getirmekte, divan şiirinin Osmanlı hayatı ve tarihi ile olan sıkı bağlarını gözler önüne sermektedir. Bu çalışma XVIII. yy. şairlerinden Tarihçi Raşid Divanında yer alan insan, toplum, kültür, zaman, mekân gibi yalnızca toplumun bir kesimine ait değil, tümüne has olayların, kullanılan eşyaların, o dönemde yaşayan insanların bir divanda nasıl yer aldığını gösterme çabasının ürünüdür. Türk edebiyatı tarihinden bir bölümü içeren bu çalışmadaki amaç, Türk milletinin yüzyıllardan beri süregelen kültür birikiminden bir sayfayı daha aralamak, ortaya çıkarmaktır. Görülecektir ki yıllardır toplumdan uzak, yabancı olarak nitelenen divan şiiri, milletimizin öz değerleriyle dolu nice zenginliği taşımaktadır. Bu tür çalışmalarda şiir dizelerinde yer alan tarihi şahsiyetler ve olaylar hakkında bilgilere de ulaşılabilmektedir.

SOCIETY AND CULTURE IN RAŞID S DIVAN

An important property of the Divan literature, existed for centuries in a wide geography, is to be fed from the world s richest cultural resources. Religion, mysticism, social life, various sciences mythology, historical and legendary heroes, traditions-customs, folk beliefs are among its sources. Relationships with social life of the Divan poetry has come to ignore, and constantly discussed claimed to be far from reality. Information obtained by careful examination of the products of the culture of the Ottoman literature in recent years has clarified the issue, this information is the life and history of the Ottoman Divan poetry, which reveals the intimate bond. In this study, the 8th century poet historian Raşid Divan located in the human, social, cultural, time, not of a part of the only of the society, such as space, all peculiar to the the events, used merchandise, the people living in that era show that how to get in a divan is the product of effort. The purpose of this study, which is a part of Turkey since Literature, the ongoing cultural heritage of the Turkish nation for centuries, is to reveal a more rectum page. It will be seen for years away from society and treated as foreign Divan poetry carries the core values of our nation filled with nice richness. Information about these types of historic figures and events of the string in the study can be reached.

PDF

___

Ahmet Refik (900-1200), Âlimler ve Sanatkârlar, Ahmet Hilmi, Kitabhâne-i Hilmî, İstanbul 1924.
_______ , Hicrî 12. Asırda İstanbul Hayatı, Devlet Matbaası, Türk Tarih Encümeni Külliyatı, nr. 7., İstanbul 1930.
_______ , Lâle Devri, Dursun Gürlek, Timaş Yayınları, 409., İstanbul 1997.
Babinger, Franz: Osmanlı Tarih Yazarları ve Eserleri, Çev.: Prof Dr. Coşkun Üçok, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayını, Ankara 1982.
Banarlı, Nihat Sami, Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, Cilt II, İstanbul 1987.
Bilkan, Ali Fuat, Nâbî Dîvânı, Milli Eğitim Bakanlığı Yayını, Cilt: I-II, İstanbul 1997.
Dilçin, Cem, Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, Türk Dil Kurumu Yayını, Ankara 1983.
Günay, Fatih, İSAM İslam Ansiklopedisi Raşid Mehmed Efendi Maddesi, C. 34. İstanbul 2007.
_______, Râşid (Vakanüvis) Hayatı, Edebî Kişiliği, Divanının Tenkitli Metni Ve İncelemesi, Basılmamış Doktora Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne 2001.
Kutluer, İlhan, İslâm Ansiklopedisi-Hikmet Maddesi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayını, Cilt: 18, Ankara 2000.
Levend, Agâh Sırrı, Türk Edebiyatı Tarihi, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1984.
Mengi, Mine, Divan Şiirinde Hikemî Tarzın Büyük Temsilcisi Nâbî, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Kültür Merkezi Yayını. sy. 5, Ankara 1991.
Öztuna, Yılmaz, Osmanlı Devleti Tarihi, Cilt: I, Kültür Bakanlığı Yayınları, s.433., Ankara 1998.
Râşid, Târih, Cilt: III-IV, Matbaa-yı Amire, İstanbul 1865.
Safâyî, Tezkiretüş-Şuarâ, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, nr. T.Y. 3215, İstanbul.
Türk Ansiklopedisi, Râşid Maddesi, Cilt: 27, Milli Eğitim Bakanlığı Yayını. Ankara 1978.
Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, Râşid Maddesi, Cilt: 7, Dergâh Yayınları, İstanbul 1990.