Bilim Merkezlerinde Bilimin Doğası Öğretimi

Bu çalışmanın amacı, bilim merkezlerindeki rehberlerin bilimin doğasına ilişkin görüşlerini ve bilim merkezlerindeki etkinliklerde bilimin doğası öğretiminin nasıl gerçekleştiğini tespit etmektir. Araştırma, Ankara’da bulunan bir bilim merkezindeki üç rehber ile birlikte gerçekleştirilmiştir. Rehberlerin bilimin doğasına yönelik görüşlerine ilişkin veri toplanması için açık uçlu sorulardan oluşan Bilimin Doğasına Yönelik Görüşler anketi ve birebir görüşme yolu kullanılmıştır. Bilim merkezlerinde bilimin doğası öğretimine ilişkin veri toplanması için ise rehberlerin ziyaretçilerle gerçekleştirdiği etkinlikler gözlenerek gözlem notları ve ses kayıtları alınmıştır. Veri analizi katılımcı rehberlerin bilimin doğasına ilişkin görüşlerinin yetersiz olduğunu, bilim merkezinde gerçekleştirilen etkinliklerde bilimin doğasının yeterince vurgulanmadığını ve rehberlerin etkinlikler esnasında bilimin doğasına ilişkin ziyaretçilerde kavram yanılgısı oluşturabilecek ifadeler kullandığını göstermiştir. Sonuçlardan yola çıkılarak; bilim merkezlerinde çalışan rehberlerin bilimin doğasına yönelik hizmet içi eğitim aldığı takdirde bilimin doğası öğretiminin bu alanlarda etkin bir biçimde geliştirilebileceği ve toplumun bilimi doğru bir şekilde algılamasına bilim merkezlerinin katkıda bulunabileceği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

Bilimin doğası görüşleri, bilim merkezleri, okul dışı öğrenme ortamları

PDF

___

Abd-El-Khalick, F. (2001). Embedding nature of science ınstruction in preservice elementary science courses: Abandoning scientism, but... Journal of Science Teacher Education, 12(3), 215-233.
Abd‐El‐Khalick, F. (2005). Developing deeper understandings of nature of science: The impact of a philosophy of science course on preservice science teachers’ views and instructional planning. International Journal of Science Education, 27(1), 15-42.
Abd-El-Khalick, F., & Lederman, N. G. (2000). Improving science teachers’ conceptions of nature of science: A critical review of the literature. International Journal of Science Education, 22(7), 665-701.
Abd‐El‐Khalick, F., Waters, M., & Le, A. P. (2008). Representations of nature of science in high school chemistry textbooks over the past four decades. Journal of Research in Science Teaching, 45(7), 835-855.
Affeldt, F., Tolppanen, S., Aksela, M., & Eilks, I. (2017). The potential of the non-formal educational sector for supporting chemistry learning and sustainability education for all students–a joint perspective from two cases in Finland and Germany. Chemistry Education Research and Practice, 18(1), 13-25.
Akerson, V. L., Cullen, T. A., & Hanson, D. L. (2010). Experienced teachers’ strategies for assessing nature of science conceptions in the elementary classroom. Journal of Science Teacher Education, 21(6), 723-745.
Akerson, V. L., Donnelly, L. A., Riggs, M. L., & Eastwood, J. L. (2012). Developing a community of practice to support preservice elementary teachers’ nature of science instruction. International Journal of Science Education, 34(9), 1371-1392.
Akerson, V. L., Hanson, D. L., & Cullen, T. A. (2007). The inﬂuence of guided inquiry and explicit instruction on K–6 teachers’ views of nature of science. Journal of Science Teacher Education, 18, 751-772.
Akerson, V. L., & Hanuscin, D. L. (2007). Teaching nature of science through inquiry: Results of a 3‐year professional development program. Journal of Research in Science Teaching, 44(5), 653-680.
Akerson, V., Nargund-Joshi, V., Weiland, I., Pongsanon, K., Avsar, B. (2013). What third-grade students of differing ability levels learn about nature of science after a year of instruction. International Journal of Science Education, (ahead-of-print), 1-33.
Arı, Ü. (2010). Fen bilgisi öğretmen adaylarının ve sınıf öğretmen adaylarının bilimin doğası hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Armağan, B. (2015). İlkokul dördüncü sınıf fen öğretiminde okul dışı öğrenme ortamları: Bir eylem araştırması. Yüksek lisans tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Aslan, O. (2009). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin bilimin doğası hakkındaki görüşleri ve bu görüşlerin sınıf uygulamalarına yansımaları. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Aslan, O., & Taşar, M. F. (2013). Fen öğretmenlerinin bilimin doğası görüşleri ve öğretimleri nasıldır? Bir sınıf içi araştırması. Eğitim ve Bilim, 38(167), 65-80.
Aslan, O., Yalçın, N., & Taşar, M. F. (2009). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin bilimin doğası hakkındaki görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 1-8.
Ay, Y., Anagün, Ş. S., & Demir, Z. M. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretiminde okul dışı öğrenme hakkındaki görüşleri. Turkish Studies, 10(15), 103-118. doi: 10.7827/TurkishStudies.8702
Aydeniz, M., & Bilican, K. (2014). What do scientists know about the nature of science? A case study of novice scientists’ views of NOS. International Journal of Science and Mathematics Education, 12(5), 1083-1115.
Ayvacı, H. Ş., & Er-Nas, S. (2010). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin bilimsel bilginin epistemolojik yapısı hakkındaki temel bilgilerini belirlemeye yönelik bir çalışma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(3), 691-704.
Bağcı-Kılıç, G. (2003). Üçüncü ulusal matematik ve fen araştırması (TIMMS): Fen öğretimi, bilimsel araştırma ve bilimin doğası. İlköğretim Online, 2(1), 42-51.
Balkı, N., Çoban, A. K., & Aktaş, M. (2003). İlköğretim öğrencilerinin bilim ve bilim insanına yönelik düşünceleri. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 11-17.
Bayır, E., Çakıcı, Y., & Ertaş, Ö. (2014). Exploring natural and social scientists’ views of nature of science. International Journal of Science Education, 36(8), 1286-1312. doi: 10.1080/09500693.2013.860496
Bell, R. L. (2004). Perusing pandora's box: Exploring the what, when, and how of nature of science instruction. In Flick, L., & Lederman, N. (Eds.), Scientific inquiry and nature of science (pp. 427-446). Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.
Bell, R. L., Matkins, J. J., & Gansneder, B. M. (2011). Impacts of contextual and explicit instruction on preservice elementary teachers’ understandings of the nature of science. Journal of Research in Science Teaching, 48(4), 414-436.
Bell, R. L., Mulvey, B. K., & Maeng, J. L. (2012). Beyond understanding: Process skills as a context for nature of science instruction. In M. S. Khine (Ed.), Advances in nature of science research: Concepts and methodologies (pp. 225–245). New York: Springer.
Bingle, W. H., & Gaskell, P. J. (1994). Scientifitic literacy for decisionmaking and the social construction of scientific knowledge. Science Education, 78(2), 185-201.
Bozdoğan, A. E. (2007). Bilim ve teknoloji müzelerinin fen öğretimindeki yeri ve önemi. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Bozdoğan, A. E. (2008). Fen bilgisi öğretmen adaylarının bilim merkezlerini fen öğretimi açısından değerlendirmesi: Feza Gürsey Bilim Merkezi örneği. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 19-41.
Bozdoğan, A. E., & Yalçın, N. (2009). Ankara’daki bilim ve teknoloji müzelerinin eğitim amaçlı kullanılma düzeyleri. Milli Eğitim, 182, 232-248.
Buaraphan, K. (2011). Pre-service physics teachers’ conceptions of nature of science. US-China Education Review, 8(2), 137-148.
Bybee, R., McCrae, B., & Laurie, R. (2009). PISA 2006: An assessment of scientific literacy. Journal of Research in Science Teaching, 46(8), 865-883.
Chaiyabang, M. K., & Thathong, K. (2014). Enhancing Thai teachers’ understanding and instruction of the nature of science. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 116, 563-569.
Cil, E., & Cepni, S. (2012). The effectiveness of the conceptual change approach, explicit reflective approach, and course book by the ministry of education on the views of the nature of science and conceptual change in light unit. Educational Sciences: Theory and Practice, 12(2), 1107-1113.
Clough, M. P. (2006). Learners’ responses to the demands of conceptual change: Considerations for effective nature of science instruction. Science & Education, 15(5), 463-494.
Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education. London: Routlege Taylor & Francis Group.
Çakıcı, Y. (2009). Fen eğitiminde bir önkoşul: Bilimin doğasını anlama. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 57-74.
Çelikdemir, M. (2006). İlköğretim öğrencilerinin bilimin doğasını anlama düzeylerinin araştırılması. Yüksek lisans tezi. Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çetinkaya, G. (2012). Fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimin doğası anlayışları ve kişisel özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Deniz, H. (2007). Exploring the components of conceptual ecology mediating the development of nature of science views. Unpublished doctoral dissertation. Indiana University, Bloomington.
Falk, J. H., & Needham, M. D. (2011). Measuring the impact of a science center on its community. Journal of Research in Science Teaching, 48(1), 1-12.
Doğan-Bora, N. (2005). Türkiye genelinde ortaöğretim fen branşı öğretmen ve öğrencilerinin bilimin doğası üzerine görüşlerinin araştırılması. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Doğan-Bora, N., Arslan, O., & Çakıroğlu, J. (2006). Lise öğrencilerinin bilim ve bilim insanı hakkındaki görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 32-44.
Ertaş-Atalay, Ö. (2013). Bilim insanlarının ve ilköğretim 2. kademe fen ve teknoloji öğretmenlerinin bilimin doğasına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Edirne: Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Fenichel, M., & Schweingruber, H. (2010). Informal Enviornments for learning science. Surrounded by science-learning science in informal environments. Washington, D.C: National Academic Press.
Falk, J. H., & Storksdieck, M. (2005). Learning science from museums. História, Ciências, Saúde-Manguinhos, 12, 117-143.
Galanis, N., Mayol, E., Alier, M., García-Peñalvo, F. J. (2016). Supporting, evaluating and validating informal learning. A social approach. Computers in Human Behavior, 55, 596-603.
Gerber, B. L., Cavallo, A. M., & Marek, E. A. (2001). Relationships among informal learning environments, teaching procedures and scientific reasoning ability. International Journal of Science Education, 23(5), 535-549.
Gustafson, B. J., & Rowell, P. M. (1995). Elementary preservice teachers: Constructing conceptions about learning science, teaching science and the nature of science. International Journal of Science Education, 17(5), 589-605.
Hager, P. J. (2012). Informal learning. In N. M. Seel (Ed.), Encyclopedia of the sciences of learning (pp. 1557-1559). Springer Science+Business Media. doi: 10.1007/978-1-4419-1428-6
Hanuscin, D. L., & Lee, E. J. (2009). Perspectives: Helping students understand the nature of science. Science and Children, 46(7), 64-65.
Hurd, P. D. (1997). Scientific literacy: New minds for a changing world. Science Education, 82, 407-416.
Irez, S. (2009). Nature of science as depicted in Turkish biology textbooks. Science Education, 93(3), 422-447.
Khisfe, R., & Abd-El-Khalick, F. (2002). Influence of explicit and reflective versus implicit inquiry-oriented instruction on sixth graders’ views on nature of science. Journal of Research in Science Teaching, 39(7), 551-578.
Lederman, N. G. (1999). Teachers' understanding of the nature of science and classroom practice: Factors that facilitate or impede the relationship. Journal of Research in Science Teaching, 36(8), 916-929.
Lederman, N. G., Abd-El-Khalick, F., Bell, R. L., & Schwartz, R. S. (2002). Views of nature of science questionnaire: Toward valid and meaningful assessment of learners’ conceptions of nature of science. Journal of Research in Science Teaching, 39(6), 497-521.
Lederman, N. G. (2007). Nature of science: Past, present, and future. In Abell, S. K., & Lederman, N. G. (Eds.), Handbook of research on science education (pp. 831-879). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Lincon, Y. S., & Guba, E. G., (1985). Naturalistic inquiry. Beverly Hills, CA: Sage.
McComas, W. F., Clough, M. P., & Almazroa, H. (2002). The role and character of the nature of science. In W. F. McComas (Ed.), The Nature of Science in Science Education: Rationales And Strategies (pp. 3-39). Netherlands: Kluwer Academic.
MEB (2005). İlköğretim Fen Ve Teknoloji Dersi (4. ve 5. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
MEB (2013). İlköğretim Kurumları (İlkokullar ve Ortaokullar) Fen Bilimleri Dersi (3, 4, 5, 6, 7, ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd Ed.). Thousand Oaks: Sage Publications
Miller, J. D. (1983). Scientific literacy: A conceptual and empirical review. Daedalus, 112(2), 29-48. http://www.jstor.org/stable/20024852 (07.10.2015).
Niaz, M., & Maza, A. (2011). Nature of science in general chemistry textbooks. In Nature of science in general chemistry textbooks (pp. 1-37). Netherlands: Springer.
Ozgelen, S., Yilmaz-Tuzun, O., & Hanuscin, D. L. (2012). Exploring the development of preservice science teachers’ views on the nature of science in inquiry-based laboratory instruction. Research in Science Education, 1-20.
Önen-Öztürk, F. (2015). Bilimin doğası öğretimi fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimsel araştırmanın doğasına ilişkin görüşlerini nasıl etkiler? International Journal of Social Science, 31, 287-309.
Rennie, L. J. (2007). Learning science outside of school. Handbook of research on science education, 1.
Rodari, P. (2008). Education and science museums: Reflections in Italy and on Italy. Journal of Science Communication, 7(3), 1-5.
Rudge, D. W., Cassidy, D. P., Fulford, J. M., & Howe, E. M. (2013). Changes observed in views of nature of science during a historically based unit. Science & Education, 1-31.
Sample McMeeking, L. B., Weinberg, A. E., Boyd, K. J., & Balgopal, M. M. (2016). Student perceptions of interest, learning, and engagement from an informal traveling science museum. School Science and Mathematics, 116(5), 253-264.
Schwartz, R. S., & Lederman, N. G. (2002). “It's the nature of the beast”: The influence of knowledge and intentions on learning and teaching nature of science. Journal of Research in science teaching, 39(3), 205-236.
Stocklmayer, S. M., Rennie, L. J., & Gilbert, J. K. (2010). The roles of the formal and informal sectors in the provision of effective science education. Studies in Science Education, 46(1), 1-44.
Tatar, N., & Bağrıyanık, K. E. (2012). Fen ve teknoloji dersi öğretmenlerinin okul dışı eğitime yönelik görüşleri. İlköğretim Online, 11(4), 883-896.
Türkmen, H. (2015). Yetişkinlerin informal öğrenme ortamlarına ziyaret gündemleri: Sasalı Doğal Yaşam Parkı örneği. Journal of Europan Education, 5(1), 15-23.
Uyen Tran, L., & King, H. (2007). The professionalization of museum educators: The case in science museums. Museum Management and Curatorship, 22(2), 131-149.
Walls, L. (2012). Third grade African American students’ views of the nature of science. Journal of Research in Science Teaching, 49(1), 1-37.
Weinstein, M., Whitesell, E. R., & Schwartz, A. E. (2014). Museums, zoos, and gardens: How formal-informal partnerships can impact urban students’ performance in science. Evaluation review, 38(6), 514-545.
Yenice, N., & Saydam, G. (2010). The views of the 8th grade students about nature of scientific knowledge. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2(2), 5012-5017.
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel veri analizi (9. Baskı). Ankara: Seçkin.