Hz. Âişe’nin Evlilik Yaşı Örf mü, Din mi?

Bu araştırmada Hz. Peygamber’in Hz. Âişe ile evliliği metodolojik bakış açısıyla işlenmiş, temel referans kaynağı olarak hadis, siyer, İslâm tarihi kaynakları ve modern çalışmalar kullanılmıştır. Yapılan incelemede bu evliliğin o toplum tarafından normal karşılandığı ve onun tarihsel bir olgu olduğu değerlendirmesinde bulunulmuştur. Ayrıca göreceli olduğu için evlilik yaşının kaç olduğuna vurgu yapılmasından ziyade, onun Allah Rasûlü ile evliliğinin o günkü toplumun örf ve âdetlerine uygun olduğu gerçeği üzerinde durulmuştur. Bu bağlamda Hz. Peygamber ile Hz. Âişe’nin evliliklerinin dine göre değil, örfe göre gerçekleştiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Hz. Peygamber, Hz. Âişe, evlilik, örf

Hazrat Aisha's Age of Marriage: Is it Custom or Religion?

In this study, the marriage of Prophet Muhammad (pbuh) and Aisha was processed with a methodological point of view specific to historical studies and the Qur’an, tafsir, hadith and modern and Islamic history sources were used as the basic reference source. Although it was argued that Aisha married at a young age in the early sources, it was tried to reveal that this marriage took place at an older age because of today’s view to the marriage age and the accusations to the Prophet Muhammad. In the study, it was evaluated that this marriage was accepted normally by the society and that it was a historical phenomenon. It was also emphasized that the marriage age was proper to the customs of the society of that day rather than the emphasis on the age of marriage as it was relative. In this context, it was concluded that the marriage of Prophet Muhammad and Aisha took place with regard to custom but to religion.

Keywords:

Prophet Muhammad Aisha, marriage, custom, perception,

PDF

___

Abbott, Nabıa, Hz. Muhammed’in Sevgili Eşi Ayşe. Trc. Tuba Asrak Hasdemir. Anlara: Yurt Kitap-Yayın, 1999.
Abdurrezzâk, Ebû Bekir Abdürrezzâk b. Hemmâm. el-Musannef. 12 Cilt. Beyrut: el-Mektebetü’l-İslâmî, 1983.
Ahmed b. Hanbel. Müsned. 6 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
Aişe Abdurrahman. Rasûlüllah’ın Annesi ve Hanımları. Trc. İsmail Kara. Konya: Uysal Kitabevi, ts.
Aynî, Ebû Muhammed Bedreddin Mahmud b. Ahmed b. Musa, Umdetü’l-Kârî bi Şehi Sahîhı’l-Buhârî. 20 Cilt. Kahire: el-Mektebetü’ş-Şerike, 1972.
Azimli, Mehmet, ‘‘Hz. Aişe’nin Evlilik Yaşı Tartışmalarında Savunmacı Tarihçiliğin Çıkmazı’’. İslâmî Araştırmalar Dergisi 16/1 (2003): 28-37.
Azimli, Mehmet, Siyeri Farklı Okumak. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2010.
Belâzürî, Ahmed b. Yahya b. Câbir, Ensâbü’l-Eşrâf. 8. Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye, 2011.
Beyhakî, Ebû Bekir Ahmed b. Hüseyin. 7 Cilt. Beyrut: Delâilü’n-Nübüvve, Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye, 1988.
Buhârî, Abdullah b. Muhammed b. İsmail. Sahîhu’l-Buhârî. 8. Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
Çoşkun, Selçuk, ‘‘Hadislerin Tarihe Arz’ının Uygulamadaki Bazı Problemleri’’ (Hz. Âişe’nin Evlilik Yaşı Örnekleminde Bir İnceleme). Ekev Akademi Dergisi 8/20 (Yaz 2004): 177-196.
Dârimî, Ebû Muhammed Abdullah b. Abdurrahman. Sünenü’d-Dârimî. 2 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
Dımeşkî, Muhammed b. Yusuf es-Sâlihî. Kitâbü Ezvâci’n-Nebî. Thk. Muhammed Nizâmüddin el-Fetih. Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 1992.
Diyârbekrî, Hüseyin b. Muhammed b. Hasan. Târîhu’l-Hamîs fî Ahvâli Enfesi Nefîs. 3 Cilt. Lübnan: Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye, 2009.
Dozy, Reinhart Pietere Anne, Târîhu İslâmiyet, trc. Abdullah Cevdet, Matbâ’a-i İctihâd, Mısır 1908.
Dursun, Turan. Din Bu. İstanbul: Kaynak Yayınları, 2000.
Ebû Dâvud, Süleyman b. Eş’as. Sünenü Ebî Dâvud. 5 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
Ebû Şehbe, Muhammed b. Muhammed. es-Sîretü’n-Nebeviyye. 2 Cilt. Dımeşk: Dâru’l-Kalem, 2009.
Erkocaaslan, Recep, Hz. Âişe’nin Hayatı. Şahsiyeti ve Hz. Peygamber Sonrası İslâm Tarihindeki Rolü. İstanbul: Beyan Yayınları, 2016.
Erkocaaslan, Recep, ‘‘Hz. Âişe’nin Hz. Peygamber ile Evliliği ve Evlilik Yaşı’’. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 10/51 (Ağustos 2017): 1234-1247.
Erul, Bünyamin, ‘‘Hz. Âişe Kaç Yaşında Evlendi? Dokuz mu? On Dokuz mu?’’. İslâmi Araştırmalar Dergisi 19/4 (2006): 637-649.
Fayda, Mustafa. ‘‘Âişe’’. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 2: 201-205. İstanbul: TDV Yayınları, 1989.
Hâkim, Ebû Abdullah Muhammed b. Abdullah b. Muhammed. el-Müstedrek ale’s-Sahîhayn. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye, 2002.
Halebî, Ebu’l-Ferec Nuruddin Ali b. İbrahim b. Ahmed. İnsânü’l-Uyûn fî Sîreti’l-Emîni’l-Me’mûn. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye, 2013.
Halîfe b. Hayyât. Târîhu Halîfe b. Hayyât. Riyad: Dâru Tayyibe, 1985.
Hamidullah, Muhammed. İslâm Peygamberi. Trc. Salih Tuğ. 2 Cilt. İstanbul: İrfan Yayımcılık ve Ticaret, 1993.
Heysemî, Ebu’l-Hasen Nuruddin Ali b. Ebî Bekir b. Süleyman. Mecmeu’z-Zevâid ve Menbeu’l-Fevâid. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1994.
İbn Abdilber, Ebû Ömer Yusuf. el-İstîâb fî Ma’rifeti’l-Ashâb. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, 2006.
İbn Habîb, Ebû Ca’fer Muhammed b. Habîb b. Ümeyye b. Amr. Kitâbü’l-Muhabber. Beyrut: Dâru’n-Nevâdir, 2013.
İbn Hacer, Şihâbüddin Ahmed b. Ali. el-İsâbe fî Temyîzi’s-Sahâbe. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 2001.
İbn Hişâm, Abdülmelik. es-Sîretü’n-Nebeviyye. 4 Cilt. Kahire: Dâru İbn Kesîr, ts.
İbn İshâk, Muhammed b. İshâk b. Yesâr, Sîratü İbn İshâk. Thk. Muhammed Hamidullah. Konya: Hayra Hizmet Vakfı Yayınları, 1981.
İbn Kelbî, Ebû Münzir Hişâm b. Muhammed b. Sâib. Cemheretü’n-Neseb. Beyrut: Alemü’l-Kütüp, 1993.
İbn Kesîr, Ebu’l-Fidâ İsmail. Muhtasar Tefsîru İbn Kesîr. 3 Cilt. Mekke: el-Mektebetü’l-Mahmûdiyye, ts.
İbn Kesîr, Ebu’l-Fidâ. el-Bidâye ve’n-Nihâye. 15 Cilt. Kahire: Dâru’l-Hadîs, 1994.
İbn Mâce, Ebû Abdullah Muhammed b. Yezîd. Sünenü İbn Mâce. 2 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
İbn Sa’d, Muhammed. et-Tabakâtü’l-Kübrâ. 9 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye, 1990.
İbnü’l-Cevzî, Ebu’l-Ferec Abdurrahman b. Ali b. Muhammed. el-Muntazam fî Târîhi’l-Ümem ve’l-Mülûk. 12 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye, 199.
İbnü’l-Esîr, Izzüddin Ebi’l-Hasen Ali b. Ebi’l-Keram. el-Kâmil fi’t-Târîh. 13 Cilt. Beyrut: Dâru Sâdır, 1979.
İbnü’l-Esîr, Izzüddin Ebi’l-Hasen Ali b. Ebi’l-Keram. Üsdü’l-Ğâbe fî Ma’rifeti’s-Sahâbe. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, 2009.
İbnü’l-Imâd, Şihâbüddin Ebu’l-Felâh Abdilhay b. Ahmed b. Muhammed. Şezerâtü’z-Zeheb fî Ahbâri men Zeheb. 8 Cilt. Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 1986.
Kastalânî, Ahmed b. Muhammed. el-Mevâhibü’l-Ledüniyye. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye, 2009.
Kazıcı, Ziya. Hazret-i Muhammed’in Aile Hayatı ve Eşleri. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2003.
Kehhâle, Ömer Rıza, A’lemü’n-Nisâ fî Âlemi’l-Arab ve’l-İslâm. 5 Cilt. Müesesetü’r-Risâle, Beyrut 1977.
Maqsood, Ruqaiyyah Waris. Hazrat A’ıshah Sıddıqah, Birmingham: Published by IPCI, 1996.
Mübârekfûrî, Ebu’l-Ulâ Muhammed Abdurrahman. Tuhfetü’l-Ahvezî bi Şerhi Câmi’i’t-Tirmizî. 12 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye, 1990.
Müslim, Ebu’l-Huseyin Müslim b. Haccâc. Sahîhu Müslim. 3 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
Nedvî, Seyyid Süleyman. Hazreti Âişe. Trc. Ahmet Karataş. İstanbul: Timaş Yayınları, 2004.
Öztürk, Yaşar Nuri. Asrısaadet’in Büyük Kadınları. İstanbul: Yeni Boyut Yayınları, 2010.
Rodinson, Maxime. Hazreti Muhammed. Trc. Atilla Tokatlı. İstanbul: Hür Yayınları, 1980.
Sabuncu, Ömer, Müminlerin Anneleri. Editör: Adnan Demircan. İstanbul: Siyer Yayınları, 2017.
Savaş, Rıza, ‘‘Hz. Aişe’nin Evlenme Yaşı ile İlgili Farklı Bir Yaklaşım’’. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9 (1995): 139-144.
Şibli Nu’mânî. Bütün Yönleriyle Hz. Ömer ve Devlet İdaresi. Trc. Talip Yaşar Alp. İstanbul: Mahya Yayınları, 2016.
Şiblî, Mevlânâ. Asr-ı Saadet. Trc. Ömer Rıza Doğrul. İstanbul: Eser Neşriyat ve Dağıtım, 1977.
Şulul, Kasım. İlk Kaynaklara Göre Hz. Peygamber Devri Kronolojisi. İstanbul: İnsan Yayınları, 2011.
Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr. Câmiu’l-Beyân an Te’vîli Ayi’l-Kur’ân. 12 Cilt. Kahire: Dâru’l-Hadîs, 2010.
Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr. Târîhu’l-Ümem ve’l-Mülûk. 5 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye, 1997.
Uraler, Aynur. ‘‘Rukiye’’. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 35: 219. İstanbul: TDV Yayınları, 2008.
Uraler, Aynur. ‘‘Ümmü Gülsüm’’. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 42: 323. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
Watt, W. Montgomery. Hazreti Muhammed Peygamber ve Devlet Adamı. Trc. Erdem Türközü. İstanbul: İletişim Yayınları, 2015.
Yardım, Ali. ‘‘Esmâ bint Ebû Bekir es-Sıddîk’’. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 11: 402-404. İstanbul: TDV Yayınları, 1995.
Yavuz, Kerim. Çocukta Dini Duygu ve Düşüncenin Gelişimi. Ankara: Boğaziçi Yayınları, 1987.
Yıldırım, Suzan, ‘‘Hz. Aişe’nin Evlilik Yaşı Etrafındaki Tartışmalar’’, İSTEM 4 (2004): 239-247.
Zehebî, Şemsüddin Muhammed b. Ahmed b. Osman. Siyeru A’lâmi’n-Nübelâ. 25 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1990.
Zehebî, Şemsüddin Muhammed b. Ahmed b. Osman. el-Iber fî Haber men Ğaber. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-Ilmiyye, 1985.