İNSANİ HİZMET ÖRGÜTLERİNDE SOSYAL ÇALIŞMACILARIN KARŞILAŞTIKLARI MOBBİNG DAVRANIŞLARI İLE İŞ TATMİNİ VE SAĞLIK SORUNLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Bu araştırma insani hizmet örgütlerinde görev yapan sosyal çalışmacıların mobbing davranışlarına ilişkin değerlendirmelerini; mobbing davranışları ile iş tatmini ve yaşanan sağlık sorunları arasındaki ilişkiyi ortaya koymak amacıyla yürütülmüştür. Mobbing, iş yaşamında geçmişten bu yana yaşanan ancak yeni adlandırılmış bir olgudur. Günümüzde çalışanların motivasyonunu, verimliliğini, sağlığını ve iş tatminini olumsuz yönde etkileyen en önemli faktörlerden biri “mobbing”dir. Çünkü mobbing; bir ya da birkaç bireyin genellikle tek bir bireye karşı sistematik bir şekilde uyguladıkları düşmanca ve ahlaki olmayan davranışları içermektedir. Bu durum bireyi savunmasızlığa ve çaresizliğe itmekte; devam eden taciz davranışlarıyla da bireyin bu durumdan kurtulması engellenmektedir. Bu nedenle mobbing; birey, grup ve toplumun tümü üzerinde olumsuz etkilere neden olmaktadır. İnsani hizmet örgütlerinde görev yapan 228 sosyal çalışmacının katıldığı bu araştırmada; mobbing davranışlarına maruz kalanların hem iş arkadaşları ile ilişkiler ve işin niteliği, hem de yöneticiler ile ilişkiler açısından iş yaşamından duydukları tatminin azaldığı; depresyon nöbetleri, psikolojik/duygusal sorunlar ile fiziksel sağlık sorunları yaşama sıklıklarının da arttığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Sosyal hizmet, sosyal çalışmacı, mobbing, iş tatmini, sağlık sorunları

Assessing the Relationship between Mobbing Behaviours Fronted by Social Workers in Human Services Organizations and Their Work Satisfaction and Health Problems

This research has been conducted to present the evaluations on mobbing behaviors of social worker who work in human service organizations. It also handles the relation between mobbing behaviors-job satisfaction and health problems. Mobbing has been in existence from past till today, but it is a phenomenon which is currently encountered. It is one of the most important factors that affect people’s motivation, productivity of work, health and job satisfaction negatively. As mobbing includes immoral and hostile behaviors directed towards an individual systematically, this situation pushes the individual into vulnerability, and on going molestations prevent the individual’s recovery from this situation. For this reason mobbing causes negative effects on the individual, group and society. 228 social workers participated to this study, and the social workers who faced mobbing behaviors experienced that their satisfaction from working life, both with their collaborators and administrators, has decreased and their depressions, crises, psychological/emotional problems and physical health problems have been on the increase.

Keywords:

Social work, sosyal çalışmacı, mobbing, job satisfaction, health problems,

PDF

___

Aiello, A. ve Dientinger, P. (2008). A tool for assessing the risk of mobbing in organizational environments:the “val.mob.” scale. Prevetion Today, 3,9-24.
Baltaş, A. (2003). Adı yeni konmuş bir olgu: işyerinde yıldırma. http://www.baltas-baltas.com/web/makaleler/m_20.htm. Erişim Tarihi: 11 Ocak 2012.
Bayrak, S. (2001). İş ahlakı ve sosyal sorumluluk. İstanbul: Beta Yayınları.
Brodsky, C.M. (1976). The harassed worker. Toronto:Lexington Books.
Davis, K. (1981). Human behavior at work, organization behavior. New York: McGrawHill.
Feldman, C.D. ve Arnold, J.H. (1983). Managing individual and group behavior in organization. Auckland: Mc.Graw-Hill.
Hoel, H. Cooper, C.L. ve Faragher, B. (2001). The experience of bullying in Great Britain: The impact of organizational status. European Journal of Work and Organizational Psychology, 10, 443 – 465.
Işıkhan, V. (2004).Çalışma hayatında stres ve başa çıkma yolları. İstanbul: Sandal Yayınları.
Josipovic-Jelic Z, Stoini E, ve Celic-Bunikic S. (2005). The effect of mobbing on medical staff performance. Acta Clin Croat, 44, 347–352.
Kerlinger, F.N. (1973). Foundations of behavioral research. New York: Hold, Rinehart and Winston.
Leymann, H. (1990). Important note in preface to Heinz Leymann, mobbing and psychological terror at workplaces. Violence and Victims, 5, 119-126.
Locke, A. (1976). The nature and causes of job satisfaction.In Hanbook of ındustrial and organizational psychology. Chicago: Rand mc.Nally Collage Publishing Comp.
Mcdonald,S., MacIntrye, P. (1997). The generic job satisfaction scale: scale development and its correlates. Employee Assistance Quarterly, l3,2,1-16.
Reichert, R. (2003). Work place mobbing: a new frontier for the social work profession, professional development: The International Journal of Continuing Social Work Education, 4 – 12: Çeviren: Emine Özmete
Salin, D. (2001). Prevalence and forms of bullying among business professionals: a comparison of two different strategies for measuring bullying. European Journal of Work and Organizational Psychology,10, 4.
Salin, D. (2003). Workplace bullying among business professionals – prevalance, organisational antecedents and gender differences. Swedish School of Economics and Business Administration, Unpublished Report, Helsingfors.
Tengilimoğlu, D. (2005). Hizmet işletmelerinde liderlik davranışları ile iş doyumu arasındaki ilişkinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Gazi Üniversitesi Ticaret Ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi,1, 28 – 32.
Tınaz, P. (2006). Mobbing: işyerinde psikolojik taciz, Çalışma ve Toplum Dergisi, 10, 19– 24.
Tutar, H. (2004). İşyerinde psikolojik şiddet. Platin Yayınları:Ankara.
Vroom, V. H. (1967). Work and motivation. New York:John Wiley and Sons Inc.
Yavuz, H. (2007). Çalışanlarda mobbing (psikolojik şiddet) algısını etkileyen faktörler: sdü tıp fakültesi üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). Spss uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Detay Yayıncılık: Ankara.
Zapf, D.(1999).Organizational work group related and personal causes of mobbing/ bullying at work. International Journal of Manpower, 20, 70 – 85.