Seeing Through The “Other”, Expounding On The Metaphorics of Translation: The Case of Hélène Cixous, Clarice Lispector And Anna Akhmatova

Özet: Tarih boyunca çeviri eylemi ile özdeşleştirilmiş metaforları kendisine çıkış noktası olarak alan bu makale, Fransız tiyatro kuramcısı Hélène Cixous ile sırasıyla, Brezilyalı yazar Clarice Lispector ve Rus şair Anna Akhmatova arasındaki ilişkinin bir değerlendirmesini sunmayı amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda öncelikle, Brezilyalı çeviri araştırmacısı Rosemary Arrojo‟nun, Cixous ile Lispector arasındaki ilişki üzerine odaklanan çalışması, hem Cixous hem de Arrojo‟ya yönelik eleştirel bir yaklaşım geliştirebilmek amacıyla inceleme altına alınmaktadır. İncelemede, Arrojo‟nun, Hélène Cixous‟yu sömürgeci, Clarice Lispector‟ı da sömürgeleştirilen olarak nitelendiren çalışması, Cixous‟nun “öteki” kavramına bakış açısı ışığında değerlendirilmektedir. Böylece Clarice Lispector‟ın, Hélène Cixous‟nun kuramsal ve kurgusal eserlerinde sahip olduğu rol ortaya çıkarılmaktadır. Makalenin sonraki bölümü ise Hélène Cixous‟nun 1994 tarihli Black Sail, White Sail (Siyah Yelken, Beyaz Yelken) adlı oyunu üzerine odaklanmaktadır. Rus şair Anna Akhmatova‟nın Stalin sonrası Rusya‟da, şiirlerini yayınlatabilme uğruna verdiği mücadeleyi konu alan oyun, çeviri metaforlarının kullanımı açısından ayrı bir anlam kazanmaktadır. Makale, çeviri metaforlarıyla Cixous‟nun, Akhmatova‟yı bahsi geçen oyununda nasıl ele aldığı üzerinde durmakta ve bu şekilde, Hélène Cixous, Clarice Lispector ve Anna Akhmatova arasındaki ilişkiyi ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır.
Anahtar Kelimeler:

-

SEEING THROUGH THE “OTHER”, EXPOUNDING ON THE METAPHORICS OF TRANSLATION: THE CASE OF HÉLÈNE CIXOUS, CLARICE LISPECTOR AND ANNA AKHMATOVA

The other in all his or her forms gives me I. It is on the occasion of the other that I catch sight of me; or that I catch me at: reacting, choosing, refusing, accepting. It is the other who makes my portrait. Always. And luckily. The other of all sorts, is also of all diverse richness. The more the other is rich, the more I am rich. The other, rich, will make all his or her richness resonate in me and will enrich me.

___

  •  AALTONEN, Sirkku; Time-Sharing on Stage, Multilungual Matters, Clevedon, 2000
  • ARROJO, Rosemary; “Interpretation as Possessive Love: Hélène Cixous, Clarice Lispector and the Ambivalence of Fidelity”, in Susan Bassnett and Harish Trivedi (eds.), Post-Colonial Translation, London-New York: Routledge, 1999, pp. 141-161
  • ARROJO, Rosemary; “Writing, Interpreting and the Control of Meaning”, in Edwin Gentzler and Maria Tymoczko (eds.), Translation and Power, University of Massachusetts Press, Amherst, 2002, pp. 63-79
  • BENJAMIN, Walter; “The Task of the Translator” [1923], trans. James Hynd and E.
  • M. Valk, in Delos A Journal On & Of Translation, Texas: National Translation Center, No. 2, 1968, pp. 76-99
  •  BLYTH, Ian and SELLERS, Susan; Hélène Cixous: Live Theory, London: Continuum, 2004
  • CIXOUS, Hélène, Black Sail, White Sail, trans. Catherine A. F. MacGillivray, in New Literary History: A Journal of Theory and Interpretation 25, 1994, pp. 219- 354
  •  CIXOUS, Hélène and CALLE-GRUBER, Marille; Hélène Cixous, rootprints: Memory and Life Writing, trans. Eric Prenowitz, London-New York: Routledge, 1997 
  • CIXOUS, Hélène; Stigmata: Escaping Texts, trans. Keith Cohen, Catherine A. F. MacGillivray and Eric Prenowitz, London-New York: Routledge, 1998
  • CHAMBERLAIN, Lori; “Gender and the Metaphorics of Translation” [1988], in Lawrence Venuti (ed.), The Translation Studies Reader, London-New York: Routledge, 2000, pp. 314-329
  • DOBSON, Julia; “The Scene of Writing: The Representation of Poetic Identity in Cixous's Recent Theatre”, in Theatre Research International, Vol. 23:.3, 1998, pp. 257-262
  •  DOBSON, Julia; “Asserting Identities: The Theatres of Tsvetaeva and Cixous”, in Forum for Modern Language Studies, Vol. 35: 3, 1999, pp. 261-269
  •  DRIVER, Sam, Anna Akhmatova, Twayne Publishers, New York, 1972
  • FORT, Bernadette; “Theater, History, Ethics: An Interview with Hélène Cixous on
  • The Perjured City, or the Awakening of the Furies”, in New Literary History Vol. 28:3, The University of Virginia Press, USA, 1997, pp. 425-456
  • GODARD, Barbara; “Theorizing Feminist Discourse/Translation”, in Bassnett, Susan and Lefevere, André (eds.), Translation, History and Culture, Cassell, London, 1995, pp. 87-96
  • LEFEVERE, André; Translation, Rewriting, and the Manipulation of Literary Fame, London and New York: Routledge, 1992
  •  LISPECTOR, Clarice; “Looking for Some Dignity”, in Celia Correas de Zapata (ed.) Short Stories by Latin American Women: The Magic and the Real, The Modern Library, New York, [1990] 2003, pp. 129-137
  • MILLETT, Kate; Sexual Politics, Virgo, UK, [1977] 1999
  •  ROBINSON, Douglas; Translation and Empire, Manchester: St. Jerome, UK, 1997
  •  SELLERS, Susan; Language and Sexual Difference: Feminist Writing in France, St. Martin‟s Press, New York, 1991
  •  SENGUPTA, Mahasweta; “Translation as Manipulation: The Power of Images and Images of Power”, in Anuradha Dingwaney, and Carol Maier, (eds.) Between Languages and Cultures: Translation and Cross-Cultural Texts, Pittsburgh and London: University of Pittsburgh Press, 1995, pp. 159-173
  • TURNER, George, Stylistics, Penguin Books, UK, 1973
  •  VENUTI, Lawrence, The Scandals of Translation: Towards an Ethics of Difference, London-New York: Routledge, 1998
  • VICENTE, L. Rafael, Contracting Colonialism: Translation and Christian Conversion in Tagalog Society Under Early Spanish Rule, Durham: Duke University Press, [1988] 1993 Özet:
  • Makalenin sonraki bölümü ise Hélène Cixous‟nun 1994 tarihli Black Sail, White Sail (Siyah Yelken, Beyaz Yelken) adlı oyunu üzerine odaklanmaktadır. Rus şair Anna Akhmatova‟nın Stalin sonrası Rusya‟da, şiirlerini yayınlatabilme uğruna verdiği mücadeleyi konu alan oyun, çeviri metaforlarının kullanımı açısından ayrı bir anlam kazanmaktadır. Makale, çeviri metaforlarıyla Cixous‟nun, Akhmatova‟yı bahsi geçen oyununda nasıl ele aldığı üzerinde durmakta ve bu şekilde, Hélène Cixous, Clarice Lispector ve Anna Akhmatova arasındaki ilişkiyi ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır.