BIST 30 Endeksinde Yer Alan İşletmelerin Finansal Performans Değerlemesinde TOPSIS Yaklaşımı

Hisse senedi yatırımlarında yatırımcılar tarafından ele alınan kriterler arasında işletmelere ait mali tablolar yardımı ile hesaplanan finansal oranlar önemli bir yere sahiptir. Finansal oranlar, mali tablolardan elde edilen karmaşık ve ham verilerden standart bilgiler elde etmeye ve farklı işletmeler arasında finansal başarı kıyaslaması yapmaya yarayan kullanışlı araçlardır. Ancak birden fazla finansal oran incelenerek birçok hisse senedi arasından performansı yüksek olanı belirleyebilmek bilgi karmaşası oluşturmakta ve finansal oranlara göre karar vermeyi zorlaştırmaktadır. Buna rağmen finansal oranlar yatırım öncesi süreçlerde sıklıkla yardımcı göstergeler olarak kullanıldıklarından dolayı literatürde payların piyasa performansı ile işletmelerin finansal performansı arasındaki ilişki sıkça irdelenen bir konu olmuştur. Bu çalışmada piyasa fiyatı ve günlük işlem hacmi performanslarına göre BIST 30 endeksine girmiş olan paylara ait finansal performans analizinde çok kriterli karar yöntemlerinden biri olan TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution) yöntemi kullanılmıştır. Yöntem yardımıyla birden çok finansal orana dayalı performans sıralaması elde edilmiştir.

TOPSIS Approach for Financial Performance Evaluation of Companies in BIST 30 Index

Among the considered criterias by investors for equity investments, financial ratios calculated by financial statements of the company has an important place. Financial ratios are derived from the financial statements to obtain standardized information from complex raw data and are useful tools for making financial performance comparisons among different enterprises. However, examining multiple financial ratios at the same time to determine high performance stocks among many others creates informational convergence and complicates decision making based on financial ratios. Yet, financial ratios are often used as auxiliary indicators in pre-investment process and so the relationship between market performance of the shares and the company's financial performance has been a frequently discussed topic in the literature. In this study, multi criteria decision technique TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution) is applied for the financial performance analysis of the shares which took place in the scope of BIST 30 index due to their market price and daily trading volume. By using this method, performance ranking based on multiple financial ratios have been obtained.

PDF

___

Akkaya, C. (2004). Finansal Rasyolar Yardı- mıyla Havayolları İşletmelerinin Performansının Değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F.Dergisi, 19 (1), 15-29.
Akyüz, Y., Bozdoğan, T. ve Hantekin. E. (2011). TOPSIS Yöntemiyle Finansal Performansın Değerlendirilmesi ve bir Uygulama. Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 13 (1), 73-92.
Aydın, N., Başar, M. ve Coşkun, M. (2010) Finansal Yönetim. Ankara: Detay Yayıncılık. Bülbül, S. ve Köse, A. (2011) Türk Gıda Şirketlerinin Finansal Performansının Çok Amaçlı Karar Verme Yöntemleriyle De- ğerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 10. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu Özel Sayısı, 71-97.
Çonkar, M. K., Elitaş, C. ve Atar, G. (2011). İMKB Kurumsal Yönetim Endeksi'ndeki (XKURY) Firmaların Finansal Performanslarının TOPSIS Yöntemi ile Ölçümü ve Kurumsal Yönetim Notu ile Analizi. İktisat Fakültesi Mecmuası, 61 (1), 81-115.
Demireli, E. (2010). TOPSIS Çok Kriterli Karar Verme Sistemi: Türkiye'deki Kamu Bankaları Üzerine bir Uygulama. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5 (1), 101-112.
Dumanoğlu, S. ve Ergül, N. (2010). İMKB'de İşlem Gören Teknoloji Şirketlerinin Mali Performans Ölçümü. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 48, 101-111.
Ege, İ., Topaloğlu, E.E. ve Özyamanoğlu, M. (2013). Finansal Performans ile Kurumsal Yönetim Notları Arasındaki İlişki: BİST Üzerine bir Uygulama. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 5 (9), 100-117.
Eleren, A. ve Karagül, M. (2008). 1986- 2006 Türkiye Ekonomisinin Performans Değerlendirmesi. Yönetim ve Ekonomi, 15 (1), 1-14.
Ergül, N. (2014). BIST Turizm Sektöründeki Şirketlerin Finansal Performans Analizi. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4 (1), 325-340.
Ertuğrul, İ. ve Karakaşoğlu, N. (2009) Performance Evaluation of Turkish Cement Firms With Fuzzy Analytic Hierarchy Process and TOPSIS Methods. Expert Systems with Applications, 36, 702-715.
Ertuğrul, İ. ve Özçil, A. (2014). Çok Kriterli Karar Vermede TOPSIS ve VIKOR Yöntemleriyle Klima Seçimi. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4 (1), 267-282.
Feng, C. M., Wang, R. T. (2000). Performance Evaluation for Airlines Including the Consideration of Financial Ratios. Journal of Air Transport Management, 6, 133-142.
Feng, C. M., Wang, R. T. (2001). Considering the Financial Ratios on the Performance Evaluation of Highway Bus Industry. Transport Reviews, 21 (4), 449-467.
İç, Y. T., Tekin, M., Pamukoğlu, F. Z. ve Yıldı- rım, S. E. (2015). Kurumsal Firmalar İçin bir Finansal Performans Karşılaştırma Modelinin Geliştirilmesi. Gazi Üniversitesi Mühe ndislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 30 (1), 71-85.
İç, Y. T. ve Yurdakul, M. (2010). Development of a Quick Credibility Scoring Decision Support System Using Fuzzy TOPSIS. Expert Systems with Applications, 37 (1), 567-574.
Opriovic, S. ve Tzeng, G.H. (2004). Compromise Solution by MCDM Methods: A Comparative Analysis of VIKOR and TOPSIS. European Journal of Operational Research, 156, 445-455.
Ömürbek, V. ve Kınay, Ö. G. B. (2013). Havayolu Taşımacılığı Sektöründe TOPSIS Yöntemiyle Finansal Performans Değerlendirmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18 (3) , 343-363.
Seçme, N. Y., Bayramoğlu, A. ve Kahraman, C. (2009). Fuzzy Performance Evaluation in Turkish Banking Sector Using Analytic Hierarchy Process and TOPSIS. Expert Systems with Applications, 36 (9), 11699-11709.
Soba, M. ve Eren, K. (2011). TOPSIS Yöntemini Kullanarak Finansal ve Finansal Olmayan Oranlara Göre Performans Değerlendirilmesi, Şehirlerarası Otobüs Sektöründe bir Uygulama. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 21, 23-40.
Şamiloğlu, F. ve Akgün, A.İ. (2010) Finansal Tablolar Analizi. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
Wang, Y.J. (2008) Applying FMCDM to Evaluate Financial Performance of Domestic Airlines in Taiwan. Expert Systems with Applications, 34, 1837-1845.
Wang, Y.J., Lee, H. S., Lin, K. (2003). Fuzzy TOPSIS for Multi-Criteria Decision-Making. International Mathematical Journal, 3, 367-379.
Wu, C. R., Lin, C. T., Tsai, P. H. (2008). Financial Service of Wealth Management Banking: Balanced Scorecard Approach. Journal of social sciences, 4 (4), 255-263.
Yılmaz Türkmen, S. ve Çağıl, G. (2012). İMKB'ye kote Bilişim Sektörü Şirketlerinin Finansal Performanslarının TOPSIS Yöntemi ile Değerlendirilmesi. Maliye Finans Yazıları, 26 (95), 59-78.
Yayar, R. ve Baykara, H. V. (2012). TOPSIS Yöntemi ile Katılım Bankalarının Etkinliği ve Verimliliği Üzerine bir Uygulama/An Implementation Upon Efficiency and Productivity of Participation Banks with TOPSIS Method. Business and Economics Research Journal, 3 (4), 21-42.
Yurdakul, M. ve İç, Y.T. (2003). Türk Otomotiv Firmalarının Performans Ölçümü ve Analizine Yönelik TOPSIS Yöntemini Kullanan bir Örnek Çalışma. Gazi Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, 18 (1), 1-18.
Yükçü, S. ve Atağan, G. (2010). TOPSIS Yöntemine Göre Performans Değerleme. Journal of Accounting & Finance, 45, 28-35.