Bıst-100 Getirileri,dışticaret açığı ve enflasyon büyümesinin nedensellik açısından analizi

Finansal ve iktisadi göstergeler arasındaki etkileşim özellikle Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler açısından büyük önem arz etmektedir. Borsa İstanbul (BIST), genç ve dinamik yapısıyla reel ekonominin can damarı olan şirketler açısından gerek alternatif bir fon kaynağı olması gerekse talep yaratma fonksiyonu neticesinde sermayenin tabana yayılmasına olanak vermesi açısından son derece önemli bir kurumdur. Bu çalışmada; Vektör Otoregresyon (VAR) ve Granger Nedensellik Analizleri kapsamında BIST getirileri, dış ticaret açığı ve enflasyon arasındaki etkileşim incelenmiştir. Metodolojik çalışmanın bulgularına göre, BIST 100 endeksi getirileri ile dış ticaret açığı arasında ve BIST 100 endeksi getirileri ile enflasyon büyüme oranları arasında tek yönlü bir nedensellik ilişkisi bulunmaktadır. Borsaya kote olan şirketlerin büyük çoğunluğunun imalat sektörü odaklı olduğu göz önüne alındığında, sağlanan fon kaynaklarının gerek duran varlıklarda yatırıma gidilmesi gerekse satış hacminin arttırılması yönünde kullanılması ithalat kaleminde artışa neden olabilmekte ve bu durum da dış ticaret açığını tetikleyebilmektedir. Artan üretim kapasitesine paralel olarak, sermayenin tabana yayılması ve gözlemlenen talep artışı bir yandan büyümeyi desteklerken diğer yandan da enflasyonist bir ortam yaratılmasına neden olabilmektedir. Borsa İstanbulun Türkiye ekonomisi üzerindeki etkisinin kapsamlı olarak anlaşılabilmesi adına, çalışmanın, gerek metodoloji gerekse iktisadi ve finansal performans göstergeleri bağlamında genişletilmesi planlanmaktadır.

Granger causality analysis of bıst-100 returns, foreign trade deficit and inflation growth

The interaction between financial and economic indicators have vital importance for developing countrieslike Turkey. Borsa Istanbul (BIST), is a very important institution both in terms of providing an alternative funding resource for companies and creating demand resulting to capital allocation. In this study, the interaction between BIST returns, foreign trade deficit and inflation is analysed through Vector Autoregression (VAR) and Granger Causality Analyses. Thre results indicate that thre is one way causal relationship between BIST 100 returns and foreign trade deficit and also one way causal relationship between BIST 100 returns and inflation growth rates. Considering that most of the quoted companies are production -based, provided fund is mainly used for fixed asset investments and for increasing the sales volume.Such a tendency could lead to an increase in import item and therefore foreign trade deficit could be triggered. In line with the increasing production capacity, allocation of capital and increasing demand support the growth however, an inflationary environment is also created. This study is planned to be widened in terms of analysing the comprehensive interaction of Borsa Istanbul on Turkish economy.

PDF

___

Akaike, H. (1974). A new look at the statis- tical model identification. Automatic Con- trol., IEEE Transactions on. Vol: 19, Issue: 6, 716-723
Aktaş, M., Akdağ, S. (2013). Türkiyede Ekonomik Faktörlerin Hisse Senedi Fiyatla- rı İle İlişkilerinin Araştırılması. Internatio- nal Journal Social Science Research. Year: 2, Issue:2, 50-67
Albeni, M., Demir, Y. (2005). Makro Eko- nomik Göstergelerin Mali Sektör Hisse Se- nedi Fiyatlarına Etkisi (İMKB Uygulama- lı). Muğla Üniversitesi SBE Dergisi. Bahar 2005, Sayı:14, 1-18
Bulut, Ş., Özdemir, A. (2012). İstanbul Menkul Kıymetler Borsası ve Dow Jones Industrial Arasındaki İlişki: Eşbütünleşme Analizi. Journal of Management & Econo- mics. Jun, Vol. 19, Issue 1, 211-224
Dickey, D. A., Fuller, W. A. (1979). Distri- bution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root. Journal of the American Statistical Association (74). 427- 431
Engle, R. F., Granger, C., W.J. (1987). Co- integration and Error Correction: Represen- tation, Estimation, and Testing. Econometri- ca. Vol: 55, Issue 2, 251-76
Filis, G. (2010). Macro economy, stock mar- ket and oil prices: Do meaningful relations- hips exist among their cyclical fluctuations?, Energy Economics. Volume: 32, Issue: 4, July, 877-886
Geske, R., Roll, R. (1983). The Fiscal and Monetary Linkage between Stock Returns and Inflation. The Journal of Finance. Volu- me: 38, Issue: 1, March, 1-33
Gjerde, O. Saettem, F. (1999). Causal rela- tions among stock returns and macroeco- nomic variables in a small, open economy. Journal of International Financial Markets, Institutions and Money.Volume: 9,Issue: 1,January, 61-74
Granger, C., W.J. (1969), Investigating Ca- usal Relations by Econometric Models and Cross-Spectral Methods. Econometrica. 37(3), 424-438
Gülhan, Ü., Kaya, A., Güngör, B. (2012). Bileşik Öncü Göstergeler ve Borsa Endeksi İlişkisinin Uluslararası Boyutta İncelenme- sine Yönelik Bir Araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakül- tesi Dergisi. Cilt:27, Sayı:1, 1-27
Jarque, C. M., Bera, A., K. (1980). Effici- ent tests for normality, homoscedasticity and serial independence of regression residuals. Economics Letters. Volume: 6, Issue: 3, 255-259
Karamustafa, O., Karakaya, A. (2004). Enf- lasyonun Borsa Performansı Üzerindeki Etkisi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. (7) 1, 23-35
Kaya, V., Çömlekçi, İ., Kara, O. (2013). Hisse Senedi Getirilerini Etkileyen Makro Ekonomik Değişkenler 2002-2012 Türkiye Örneği. Dumlupinar Üniversitesi Soysyal Bilimler Dergisi. Sayı 35, 167-176
Korkmaz, T., Zaman, S., Çevik, E., İ. (2008). Türkiyenin Avrupa Birliği ve Yüksek Dış Ticaret Hacmine Sahip Ülke Borsaları İle Entegrasyon İlişkisi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi. Cilt: 4, Sayı: 8, 19-44
Kwon, C. S., Shin, T. S.. (1999). Cointegra- tion and causality between macroeconomic variables and stock market returns. Glo- bal Finance Journal. Volume: 10, Issue: 1, Spring Summer, 71-81
Maghayereh, A. (2003). Causal Relations among Stock Prices and Macroeconomic Variables in the Small, Open Economy of Jordan. JKAU: Econ. & Adm. Vol. 17, No. 2, 3-12
Özer, A., Kaya, A., Özer, N. (2011). Hisse Senedi Fiyatları ile Makroekonomik Değiş- kenlerin Etkileşimi. Dokuz Eylül Üniversite- si İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergi- si. Cilt:26, Sayı:1, Yıl:2011, ss.163-182
Ramsey, j. B. (1969). Tests for Specificati- on Errors in Classical Linear Least-Squares Regression Analysis. Journal of the Royal Statistical Society. Vol: 31, No: 2, 350-371
Ray, S. (2012). Testing Granger Causal Re- lationship between Macroeconomic Vari- ables and Stock Price Behaviour: Evidence from India. Advances in Applied Economics and Finance (AAEF). Vol: 3, No: 1, 470-481
Sayılgan, G., Süslü, C. (2011). Makroeko- nomik Faktörlerin Hisse Senedi Getirilerine Etkisi: Türkiye ve Gelişmekte Olan Piyasa- lar Üzerine Bir İnceleme. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar. Cilt: 5, Sayı:1, 73-96
Yılmaz, Ö., Güngör, B., Kaya, V. (2006). Hisse Senedi Fiyatları ve Makro Ekonomik Değişkenler Arasındaki Eşbütünleşme ve Nedensellik. İMKB Dergisi. Yıl: 8, Cilt: 9, Sayı: 34, 1-16