Bilgi ekonomisi ve Türkiye

Toplumsal refahın yükseltilebilmesi, sürdürülebilir büyüme ve istihdam artışının sağlamasıyla mümkündür. Uluslararası rekabet gücünü artırmak, verimlilik artışına, emek ve kaynak yoğun ürünlerde uzmanlaşmadan katma değeri yüksek, bilgi ve teknoloji yoğun, talep ve gelir esneklikleri yüksek ürünlerin üretimine doğru bir yer değiştirmeye ve nihayet teknolojik yetenek edinimine bağlıdır. Teknolojik yetenek edinimi sürecinde bazı teknolojik faaliyetler, yayılma özellikleri nedeniyle kritik öneme sahiptir. Bu türden jenerik teknoloji alanlarından biri de bilgi teknolojileridir. Bilgi teknolojilerinin yarattığı bilgi ekonomilerinde değer yaratma süreci bilgiye dayanmaktadır. Bilgi üretme, dağıtma, toplama ve işleme çerçevesindeki uğraşların çoğaldığı, üretim ve istihdamda bilgi ve yenilik üretiminin belirleyici olduğu toplumlar ise bilgi toplumları olarak adlandırılmaktadır. Günümüzde refah düzeyi ve rekabet gücü yüksek olan ülkeler, bilgi toplumları olarak öne çıkmaktadır. Temel resmi belgelerinde de görüldüğü üzere Türkiyenin en önemli hedeflerinden biri bilgi toplumuna dönüşmektir. Bu amaçla kalkınma planları, strateji belgeleri, eylem planları hazırlayan Türkiyenin, bilgi toplumuna dönüşüm sürecinin neresinde olduğu sorusunun cevabı önemlidir. Bu çalışmada, Türkiyede bilgi toplumuna dönüşme adına atılan adımlar değerlendirilecek, ekonomik, beşeri ve altyapısal kriterler çerçevesinde Türkiyede bilgi ekonomisinin büyüklüğü tespit edilmeye çalışılacak, Dünya Bankasının ölçümlerde ve uluslararası karşılaştırmalarda kullandığı Knowledge Economy Index (KEI) ve Knowledge Index (KI) çerçevesinde Türkiyenin uluslararası ölçekteki konumu değerlendirilecektir.

Knowledge economy and Turkey

Fostering wealth is possible with sustainable growth and increasing employment. Augmenting competitiveness, surely deal with increasing productivity, a shift from labour and resource intensive manufacturing to the knowledge based manufacturing, and manufacturing value added products and ultimately obtaining technological capabilities. Within the process obtaining technological capabilities, some technological proceedings are critically important because of their diffusional effects. One of these generic technologies is information and communication technologies. The process of manufacturing of value in the knowledge economies, which are created by the information and communication technologies, depends on knowledge. The societies in which the efforts of manufacturing, gathering, dissipating and processing knowledge increase and in which the production of knowledge and innovation determines the manufacturing and employment are called the knowledge societies. Today wealthiest and competitive countries are known as knowledge societies. One of the most significant goals of Turkey, as seen in the basic formal and national documents, is transforming into a knowledge society. It must be questioned in which phase Turkey who prepares development plans, strategy papers, and plans of action to reach this goal, stands in this transformation process. In this paper, Turkeys process of transforming into a knowledge society is considered and the extent of knowledge economy in Turkey is stated through the economical, social and infrastructural aspects. Also the situation of Turkey in the international scale is evaluated by using Knowledge Economy Index (KEI) and Knowledge Index (KI) which are The World Banks main tools in rankings and international comparisons.

PDF

___

Alçın, S. (2013). Engelli Mal: Yeni Bir Mal Tanımı Olabilir Mi?. EconAnadolu 2013: Anadolu International Conference in Economics III. http://www.econanadolu.org/en/index.php/ articles2013/3737-Engelli-Mal-Yeni-Bir-Mal- Tanm-Olabilir.html, (08.01.2014).
Basalla, G. (1996).Teknolojinin Evrimi. 4.Basım. TÜBİTAK Yayınları, Ankara.
Bell, D. (2013). İdeolojinin Sonu: Ellilerdeki Siyasi Fikirlerin Tükenişine Dair. Sentez Yazıncılık, Ankara.
Bell, D. (1976). Wellcome To The Post-Industrial Society. Physics Today. (46-49). http://home.iitk. ac.in/~amman/soc474/Resources/bell_welcome_ post_ind_society.pdf, (22.12.2013).
BTDa. E-DÖNÜŞÜM TÜRKİYE PROJESİ. http://www.bilgitoplumu.gov.tr/Documents/1/Diger/BTS_VE_EYLEM_PLANI_NIHAI_DEGER- LENDIRME_RAPORU.pdf, (04.01.2014).
BTDb. BİLGİ TOPLUMU STRATEJİSİ (2006-2010). http://www.bilgitoplumu.gov.tr/Documents/1/BT_Strateji/Diger/060700_BilgiToplu- muStratejiBelgesi.pdf, (02.01.2014).
BTDc. BİLGİ TOPLUMU STRATEJİSİ ve EYLEM PLANI (2006-2010). NİHAİ DEGERLENDİRME RAPORU. http://www.bilgitoplumu.gov.tr/Documents/1/Diger/BTS_VE_EY- LEM_PLANI_NIHAI_DEGERLENDIRME_RA-PORU.pdf, (02.02.2014).
Buğra, A. (2002). Bilgi Toplumuna Geçiş: Sorunsallar/Görüşler/ Yorumlar/ Eleştiriler ve Tartışmalar. (Derleyen: Tekeli, İ.; Özoğlu, S.Ç.; Akşit, B.; Irzık, G.; İnam, A.). Uluslararası Bilgi Toplumunda Bilginin Ekonomi Politiği. (85-95). TÜBA Yayınları, Ankara.
Castells, M. (2000). Enformasyon Çağı: Ekonomi, Toplum ve Kültür, Birinci Cilt: Ağ Toplumunun Yükselişi. 3. Baskı, Bilgi Üniversitesi Yayınları 97, İstanbul.
Castells, M. (2013). İsyan ve Umut Ağları: İnternet Çağında Toplumsal Hareketler. Koç Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
Chen, H.C.D.; Dahlman, C.J. (2005). The Knowledge Economy, The KAM Methodology and World Bank Operations. http://siteresources. worldbank.org/KFDLP/Resources/KAM_Paper_ WP.pdf, (19.122014).
DPT. ALTINCI BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI (1990-1994), http://esk.dpt.gov.tr/DocObjects/ View/13741/plan6.pdf, (03.02.2014).
DPT. YEDİNCİ BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI (1996-2000), www.surdurulebilirkalkinma.gov.tr/DocObjects/Download/.../plan7.pdf , (03.02.2014).
DPT. SEKİZİNCİ BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI (2000-2005), http://www3.kalkinma.gov. tr/PortalDesign/PortalControls/WebIcerikGosterim.aspx?Enc=83D5A6FF03C7B4FCD157A140E EA4FF44, (03.02.2014).
DPT. DOKUZUNCU KALKINMA PLANI (2007-2013), http://www.sgb.adalet.gov.tr/bilgibankasi/pdf/9.kalkinmaplani.pdf, (04.01.2014).
Drucker, P. F. (1993). Kapitalist Ötesi Toplum. İnkılâp Kitabevi, İstanbul.
Dura, C. (1990). BilgiYayınları, Ankara. Toplumu. Kültür Bakanlığı
Dura, C.; Atik, H. (2002). Bilgi Toplumu, Bilgi Ekonomisi ve Türkiye. Birinci Basım, Literatür Yayıncılık, İstanbul. Ekin, N. (1998). Bilgi Ekonomisinde Elektronik Ticaret. İTO Yayın No: 1998-61, İstanbul.
Erkan, H. (1998). Bilgi Toplumu ve Ekonomik Gelişme. İş Bankası Yayınları, İstanbul.
Freeman, C.; Soete, L. (1997). Yenilik İktisadı. 5. Basım, TÜBİTAK Yayınları, Ankara.
Freeman, C.; Louça, F. (2001). Zaman Akıp Giderken: Sanayi Devrimlerinden Bilgi Devrimine. İthaki Yayınları, İstanbul.
Ger, M. (1993). Gelişmiş Ekonomilerde Teknolojinin Gelişme Yönü. Ekonomik Yaklaşım Dergisi. C. 4, S. 9, (25-33).
Hardt, M.; Negri, A. (2001). İmparatorluk. 1. Baskı, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Kalkınma Bakanlığı. Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018). http://www.bilgitoplumu.gov.tr/ Portal.aspx?value=UE9SVEFMSUQ9MSZQQ UdFSUQ9MzMmUEFHRVZFUlNJT049LTEm- TU9ERT1QVUJMSVNIRURfVkVSU0lPTg==, (07.01.2014).
Karahan, Ö. (2006). Bilgi Ekonomisi. (Editör: KARGI, N.). Üretim Faktörü Olarak Bilgi. (91-105), Ekin Kitabevi. OECD. (1996). The Knowledge Based Economy.
http://www.oecd.org/science/sci-tech/1913021. pdf, (15.12.2013).
Schumpeter, J.A. (2012). Kapitalizm Sosyalizm Demokrasi. Alter Yayıncılık, Ankara.
Soyak, A. (2011). Teknoekonomi. 2. Basım, Der Yayınları, İstanbul.
Taşçı, K. (2007). Bilgi Ekonomisinin Kuramsal Çerçevesi. XII. Türkiyede İnternet Konferansı. (317-332).
Toffler, A. (2008). Üçüncü Dalga. Koridor yayıncılık, İstanbul.
TÜİKa. Bilim, Teknoloji ve Bilgi Toplumu, Bilgi Toplumu İstatistikleri. http://www.tuik.gov.tr/Ust- Menu.do?metod=temelist, (02.01.2014).
TÜİKb. Bilim, Teknoloji ve Bilgi Toplumu, Yenilik Araştırması. 2012. http://www.tuik.gov.tr/Pre- HaberBultenleri.do?id=13640, (03.01.2014).
TÜİKc. Bilim, Teknoloji ve Bilgi Toplumu/ Yenilik İstatistikleri. http://www.tuik.gov.tr/UstMenu. do?metod=temelist,(03.01.2014).
TÜİKd. Bilim, Teknoloji, Bilgi Toplumu/ Araştırma-Geliştirme Araştırması. 2012. http://www.tuik. gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist, (03.01.2014).
Türkcan, E. Bilgi Toplumuna Geçiş: Sorunsallar/ Görüşler/Yorumlar/ Eleştiriler ve Tartışmalar. (Derleyen: Tekeli, İ.; Özoğlu, S.Ç.; Akşit, Irzık, G.; B.; İnam, A.), Bilgi-Bilim ve Teknoloji, TÜBA Yayınları, Ankara.
World Bank. (2008). Measuring Knowledge In The Worlds Economies. http://siteresources. worldbank.org/INTUNIKAM/Resources/KAM_ v4.pdf, (16.12.2013).
World Bank. (2013). Knowledge Economy Index (KEI) 2012 Rankings. http://siteresources.worldbank.org/INTUNIKAM/Resources/2012.pdf, (20.12.2013).
World Bank. Research and development expenditure (% of GDP). http://data.worldbank.org/indi- cator/GB.XPD.RSDV.GD.ZS, (02.01.2014).
YASAD. (2009). Yazılım: Ekonominin Yeni Kalkınma Gücü. ,http://www.yasad.org.tr/UserFiles/ File/yasad_rapor.pdf, (15.01.2014).
Zaim, H. (2005). Bilginin Artan Önemi ve Yönetimi. İşaret Yayınları, İstanbul.