FİKİR VE SANAT ESERLERİ HUKUKUNDA YAYMA HAKKININ TÜKENMESİ VE AVRUPA ADALET DİVANININ 3 TEMMUZ 2012 TARİHLİ USEDSOFT/ORACLE KARARININ HUKUKUMUZA BU AÇIDAN ETKİSİ BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Yayma hakkı eserin aslı veya çoğaltılmış nüshalarının satışa çıkarılması ve diğer yollarla dağıtılmasını da içerir. Bu hakkın kullanılması sonucunda eserin, aslı ya da örneğinin mülkiyeti devredilerek ilk satışı veya dağıtımı yapıldıktan sonra, bunların yeniden yayımının engellenememesi genellikle yayma hakkının tükenmesi olarak ifade edilir. Bu ilkenin internet üzerinden yayılan eser örnekleri için de aynen geçerli olup olmadığı tartışmalıdır. Baskın anlayış bu durumu umuma iletim çerçevesinde değerlendirmektedir. Tam da bu sorunu kararında ele alan AAD, tükenme ilkesinin internet üzerinden indirilen programlar açısından da geçerli olduğunu benimseyerek, azınlık görüşüne katılmıştır. Bilgisayar programı doğ- rudan İnternetten indirilerek edinilmiş olsa bile, program üzerinde sürekli ve tam (kesin) şekilde kullanım hakkı tanınmışsa tükenme ilkesi geçerli olacaktır. Ancak kararda tükenme ilkesinin uygulanabilmesi için iki sınırlama getirilmiştir: Bunlardan ilki, lisansı devredenin kendi programını yok etmesi ya da kullanılamaz hale getirmesi, diğeri ise toplu lisansın yine toplu olarak devri zorunluluğudur. Bilgisayar programları bağlamında tükenme ilkesinin internet üzerinden gerçekleşen yaymalarda da uygulanması yerinde bir yaklaşımdır. AAD'nın getirdiği sınırlamalardan ilki yerindedir. AAD'nın tükenme ilkesinin uygulanması açısından benimsediği diğer sınırlandırma ancak somut olaydaki programın özellikleri ile bağlantılı şekilde değerlendirilir ise yerindedir. Aksi halde gereksiz bir kısıtlama niteliğindedir. Karar internet üzerinden sürümü yapılan diğer dijital ürünlerde de tükenme ilkesinin uygulanıp uygulanmayacağı tartışmasını daha canlı hale getirmiş- tir. Ancak karar doğrudan bu hususu ele almayıp salt bilgisayar programları ile ilgilidir. Kararda belirtilen temel önermeler Türk hukuku açısından kanaatimce aynen benimsenebilir. Bu şekilde internetten eserin izinli ve sürekli tam kullanımına izin verir şekilde indirilmesine imkan veren durumlar, yayma hakkı; kullanıcının seçtikleri yer ve zamanda esere erişime imkan sağlayacak şekilde internette hazır tutulmasını ise

THE EXHAUSTION OF THE RIGHT OF DISTRIBUTION IN LAW ON LITERARY AND ARTISTIC WORKS AND THE EVALUATION OF THE EFFECT OF THE USEDSOFT/ORACLE DECISION, 3 JULY 2012 OF THE ECJ ON OUR LAW

Te distribution right includes not only the sale or distribution of the original or copies of works but also the distribution of works in diferent ways. As a result of the use of this right, the inability to prevent works from re-distribution afer the frst sale of the work or the distribution by alienating the original work or its copies is generally considered as the principle of exhaustion. However, it is debatable whether the exhaustion principle also precisely applies to copies of the work published on the Internet. Dominant opinion regards this issue within the transmission to public. Having dealt with this issue in its decision, the ECJ agrees with the minority opinion over the fact that the principle of exhaustion applies to the programs downloaded from the Internet. Although the computer programme has been obtained by being downloaded directly from the Internet, the principle of exhaustion will still be valid provided the right to use is continuously and certainly granted over the programme. In this decision, in order for the exhaustion principle to apply, two restrictions have been accepted: First is that the alienator destroys his own programme or make it unusable, the other one is that collective licencing has to be alienated collectively. Regarding the computer programmes, it seems appropriate that the principle of exhaustion applies to the distributions over the Internet. Te frst restriction the ECJ has accepted is in principle correct and consistent in itself. Te other restriction the ECJ has adopted for the application of the principle of exhaustion is appropriate only if interpreted in relation to the features of the programme in a present case. Or it would be unnecessary restriction. Te decision of the ECJ has already sparked a debate whether the principle of exhaustion could apply to the other digital products, versions of which are made over the Internet. However, the decision is about the computer programmes without regarding this issue directly. Te principles of the decision, in my opinion, may also be exactly accepted in Turkish law. In this way, the situations enabling the work to be continuously, fully and legally downloaded from the Internet can be considered within the right of distribution. Moreover, the situations as making a work available on the Internet in such a way to be accessed at the determined place and time by the users can be considered within the transmission to public.

___

Aksu, Mustafa, Bilgisayar Programlarının Fikri Mülkiyet Hukukunda Korunması, İstanbul 2006.
Aksu, Mustafa, Avrupa Birliği Parlamentosu ve Konseyinin Bilgisayar Programlarının Hukuki Korunmasına Dair Yönergesi (2009/24/EG), Terazi Hukuk Dergisi, Sayı 37, Eylül 2009, s. 139 vd.
Aksu, Mustafa, Eser yaratıcısının eseri üzerindeki manevi hakları (eser yaratıcısı kişilik hakkı) ile genel kişilik hakkı ilişkisi üzerine bir deneme, in: Prof. Dr. Rona Serozan'a Armağan, İstanbul 2010, Cilt I, s. 121 vd.
Arslanlı, Halil, Fikri Hukuk Dersleri II, Fikir ve Sanat Eserleri, İstanbul 1954.
Aslan, Adem, Türk ve AB Hukukunda Fikri Mülkiyet Haklarının Tükenmesi (Mukayeseli), İstanbul 2004.
Atamer, Yeşim, M., Die autonome Umsetzung der Verbrauchergüterkaufrichtlinie 1999/44/ EG in der Türkei -Zugleich ein Beitrag zum Stand des Verbraucherschutzes in der Türkei, ZfEuPRecht, Hef 3, 2005.
Ayiter, Nûşin, Hukukda Fikir ve Sanat Ürünleri, (En Son Değişikliklerle) Sevinç Matbaası, Ankara 1981.
Bäcker, Kerstin, Anmerkung zu BGH, Urteil vom 17 Juli 2013 - I ZR 129/08- UsedSof II, ZUM 2014, 333 vd.
Başpınar, Veysel/Kocabey, Doğan, İnternette Fikri Hakların Korunması, Ankara, Yetkin, 2007. Bozbel, Savaş, Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku, İstanbul 2012.
Bozgeyik, Hayri, Dijital HaklarınYönetimi ve Etkisizleştirmeye Karşı Yasal Düzenlemeler, in: Prof. Dr. Hüseyin Ülgen'e Armağan, Birinci Cilt, İstanbul 2007, s. 1041 vd.
Böttcher, Horst, Die urheberrechtliche Erschöpfung und ihre Bedetung im digitalen Umfeld, Bern 2013.
Czychowski, in: Urheberrecht Kommentar zum Urheberrechtsgesetz, Herausgegeben von Nordemann/Nordemann/Nordemann, 10, überarbeitet und ergänzende Aufage, Stuttgart 2008.
Dalyan, Şener, Bilgisayar Programlarının Fikri Hukukta Korunması, Ankara 2009.
Dreier, Tomas/Leistner, Matthias, GRURBeilage 1/2014 (zu Hef 4/2014), Urheberrecht im Internet: die Forschungsherausforderungen, s. 13 vd.
Erel, Şafak N., Türk Fikir ve Sanat Hukuku, 3. bası, Ankara 2009.
Eroğlu, Sevilay, Rekabet Hukukunda Bilgisayar Programlarının Korunması, İstanbul 2000.
Genç Arıdemir, Arzu, Türk Hukukunda Eser Sahibinin Çoğaltma ve Yayma Hakkı, İstanbul 2003.
Gökyayla, K. Emre, Telif Hakkı ve Telif Hakkı- nın Devri Sözleşmesi, 2. Baskı, Ankara 2001.
Haberstumpf, in: Gewerblicher Rechtschutz Urheberrecht Medienrecht, Kommentar 2. Aufage, Herausgegeben von Büscher/Dittmer/Schiwy, Köln 2011.
Hansen, Hauke/Wolf-Rojczyk, Oliver, Anmerkung zu EuGH UsedSof, GRUR 2012, 904 vd.
Haratsch, Andreas/Koenig, Christian/Pechtein, Matthias, Europarecht, 7. Bası, Tübingen 2010.
Hartmann, Tomas, Weiterkauf und "Verleih" online vertriebener Inhalte Zugleich Anmerkung zu EuGH, Urteil vom 3. Juli 2012, Rs. C-128/11- UsedSof/Oracle, GRUR-Int 2012, 980 vd.
Heydn, Truiken, in: Kilian/Heussen, Computerrecht, 32. Ergänzungsliegerung 2013 München. Hilty, Reto M., Urheberrecht, Bern 2011.
Hilty, Reto M., Die Rechtsnatur des Sofwarevertrages Erkenntnisse aus der Entscheidung des EuGH UsedSof vs. Oracle, CR 2012, 625 vd.
Hilty, Reto, M./Köklü, Kaya/Hafenbrädl, Fabian, Sofware Agreements: Stocktaking and Outlook -Lessons from the UsedSof v. Oracle Case from a Comparative Law Perspective, ICC, Vol. 44, No. 3 (2013), s. 263 vd.
Hirsch, Ernst E., Hukuki Bakımdan Fikrî Sây, II. Cilt, Fikrî Haklar Telif Hukuku, İstanbul 1943. Hoeren, Tomas/Försterling, Matthias, Onlinevertrieb "gebrauchter" Sofware Hintergründe und Konsequenzen der EuGH-Entscheidung "UsedSof", MMR 2012, 642 vd.
Jickeli, Joachim/ Stieper, Malte, in: Staudinger BGB, §§ 90-124, 130-133, Allgemeiner Teil 3, Berlin 2012.
Lettl, Tobias, Urheberrecht, München 2008. Karahan, Sami/Suluk, Cahit/Saraç, Tahir/Nal, Temel, Fikri Mülkiyet Hukuku, 3. baskı, Ankara 2012.
Kotthof, in HK-UrhG (=Heidelberger Kommentar Urheberrecht, 2. neu bearbeitete Aufage, Heidelberg, München, Landberg, Frechen, Hamburg 2009) § 87a kn. 4; Kreutzer, Till, "Was das EuGH-Urteil zu Gebrauchtsofware bedeutet", İnternet erişimi: http:// www.golem.de/news/analyse-was-das-eugh-urteilzu-gebrauchtsofware-bedeutet-1207-92960-4.html
Ohly, Ansgar, Urheberrecht in der digitalen Welt - Brauchen wir neue Regelungen zum Urheberrecht und zu dessen Durchsetzung? NJW-Beil. 2014, 47 vd.
Öztan, Fırat, Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku, Ankara 2008.
Memiş, Tekin, Fikri Hukuk Bakımından Internet Ortamında Müzik Sunumu, Ankara, Seçkin, 2002.
Nal, Temel, Probleme des türkischen Urheberrechts aus der Sicht des deutschen und europäischen Rechts, München 2000.
Rehbinder, Manfred, Urheberrecht, 15. Aufage, München 2008.
Rey, Matthias, Der Gutglaubenserwerb im Immaterialgüterrecht, Bern 2009. , s. 57.
Schack, Haimo, Urheberrecht, 6. Aufage, Tü- bingen 2013 Seemann, Matthias, Übertragbarkeit von Urheberpersönlichkeitsrechten, Bern 2008.
Semadeni, Tomas, Erschöpfungsgrundsatz im Urheberrecht, Diss. Zürich, Bern 2004 Stieper, Malte, Anmerkung zu EuGH, Urteil vom 3. Juli 2012 - C-128/11 - UsedSof, ZUM 8/9/2012, 668 vd.
Stieper, Malte, Anmerkung zu BGB USedSof II-Entscheidung (GRUR 2014, 264 vd.), GRUR 2014, 270 vd.
Stollwerk, in: Beck'scher Onlinekommentar Urheberrecht, Hrsg: Ahlberg/Götting, Stand 1.2.2014, Edition: 4.
Şahin, Ayşenur, Fikri Hukukta Eser Sahibinin Mali Haklarının Korunması, İstanbul 2010. Tekinalp, Ünal, Fikri Mülkiyet Hukuku, Güncelleştirilmiş ve Genişletilmiş Beşinci Bası, İstanbul 2012.
Ulmer, Eugen, Urheber und Verlagsrecht, 3. Aufage, Berlin 1980.
Wandtke/Bullinger/Grützmacher, Praxiskommentar zum Urheberrecht, Herausgegeben von Wandtke/Bullinger, 3. yenilenmiş Bası, München 2009.
Weisser, Ralf/Färber, Claus, Weiterverkauf gebrauchter Sofware - UsedSof - Rechtsprechung und ihre Folgen Erschöpfungsgrundsatz und Schutz der Sofwarehersteller, MMR 2014, 364 vd. Witzel, Anm. EuGH, Urt. v. 3.7.2012- Rs.
C-128/11- UsedSof GmbH vs. Oracle International Corp., CR 2012, 498 = Cri 2012, 116, 121.
Yavuz, Levent/Alıca, Türkay/Merdivan Fethi, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Yorumu, Cilt I, Ankara 2013.
Yıldırım, Mustafa Fadıl, Bilgisayar Programlarında Akdi ve Teknik Kullanım Sınırlamaları ve Kullanıcının Hukuki Konumu, AÜEHFD 2003, Cilt VII, S. 1-2, s. 563 vd.
Yıldırım, Mustafa Fadıl, Bilgisayar Programlarında İkinci El İşlemler, FMHY 2010, s. 573 vd.