Zazaca Yazımda Ağız Sorunları -Bingöl Ağzı Örneği-

Yazım sürecine oldukça geç dönemlerde başlayan Zazakî Kürtçe’sinin en önemli problemlerinden biri Zazaca ağızların yazıya geçirilmesinde karşılaşılan zorluklardır. Farklı nedenlerden dolayı ağızlar birbirinden oldukça ayrılmaktadır. Hatta bazen komşu köylerde bile farklılık görülmektedir. Bu durum Zazacanın yazı dili olması önünde önemli engellerden biri olarak ortaya çıkmaktadır. Bu çalışma Zazaki’nin farklı ağızlarının yazım sürecinde karşılaşılan sorunların giderilmesini çözümlemeyi amaçlamaktadır. Çalışma Çewlîg ağzı örneğinde yapılmıştır. Çewlîg ağzının yazıya geçirilmesi Vate Çalışma Grubu deneyiminde sorunların nasıl aşıldığına ilişkin ağzın özellikleri bağlamında çözümlenmiştir. Çalışmada ses dönüşümleri, diftonglar, tamlamalar, kısaltma ve pratik söyleyişler ve benzeri özelliklerin yazıya geçirilmesi örneklerle işlenmiştir. Ağızların yazıya geçirilmesi sürecinde karşılaşılan sorunların çözülmesi Zazaca’nın yazı dili olmasını hızlandıracaktır

Dialect Problems in Zazakî Writing -Bingöl Dialect Sample-

One of the most important problems of Zazaki Kurdish, which started its writing process quite late, is the difficulties encountered in writing Zaza dialects. For different reasons, the dialects are quite different from each other. Sometimes even in neighboring villages there is a difference. This situation emerges as one of the important obstacles to Zazaki being a written language. The purpose of this study is to solve the problems encountered in the writing process of Zazaki's different mouts. The study was done on the example of Çewlîg dialect. In the experience of writing the dialect of Çewlîg, experiences will be shared in the context of the characteristics of the dialect on how to overcome the problems. Voice transformations, diphthongs, phrases, abbreviations and practical utterances and similar features have been studied with examples in the study. Solving the problems encountered in the process of writing dialects will speed up Zazaki becoming a written language.

___

  • Celalî, N. (2005). “Dorûverê Çewlîgî ra Çend Lorikî”, Vate: Kovara Kulturî, Dewreyê Dîyine, Hûmare: 5 (25), r. 99-101
  • Celalî, N. (2009). “Çewlîg û Dêrsim ra Di Varyantî Lawika Ximxim”, Vate: Kovara Kulturî, Dewreyê Dîyine, Hûmare: 12 (32), r. 147-149
  • Espar, J. Î. (2011). Vate Çalışma Grubu ve Vate Dergisi Çalışmaları. http://www.zazaki.net/haber/vate-calisma-grubu-ve-vate-dergisi-calismalari-775.htm Erişim 08.09.2020
  • Ferhengê Kirmanckî (Zazakî)-Tirkî, (2009). Amedekerdoxî: Malmîsanij & Uzun, Mehmet. & Espar, J. Îhsan. İstanbul: Weşanxaneyê Vateyî.
  • Mann, O. (2014). Mêmîş Xazî”, Amadekerdox: N. Celalî, Vate: Kovara Kulturî, Hûmare: 41, r. 117-118
  • Önal, A., Bozkurt, N. (1999). Deve. İslam Anskilopedisi Rençber Ezîz, Ximxim, Bandê Qeydê Şexsan, Bêtarîx.