Zamanda Mekân: Behçet Necatigil’in ‘Eski Sokak’ Şiiri

Tikel nesnenin işaret ettiği tümel varlığın anlatı düzlemindeki görünümlerinden olan zaman, sayılabilir süreyi aşan anlamıyla anlatı kişilerinin bireysel ve metnin söylem tarihini şekillendirir. Edebi eseri meydana getiren unsurların nitelikleri ve birbirleriyle olan ilişkileri, insandan ve insan hayatından bağımsız düşünülmeyecek bir kavram olan zaman ile bütünlenir. Sınırları belirsiz, uçsuz bucaksız büyüklük halindeki mekân, içinde bulunulan yer olmanın ötesinde bireyin değerler sistemini yansıtan, sosyal yapıyı şekillendiren bir mekanizmadır. Sosyal olandan bireysele uzanan çizgide psikolojik ve ontolojik açıdan kişinin durumunu, duruşunu yansıtan mekân; çevresel bir unsur olmaktan uzaklaşarak algısal bir duraksama, kaçış, arayış, yüzleşme ve yansıma alanına dönüşür. Necatigil, ilk şiirlerinin yayımlanmaya başladığı 1935’ten son şiir kitabını çıkardığı 1975’e kadarki 40 yıllık sanat hayatı boyunca şiirin yanı sıra radyo oyunu, deneme-inceleme, antoloji, mektup, çeviri gibi edebi türlerde de ürünler verir. On dört farklı kitapta topladığı ve bireyi merkeze aldığı şiirlerinde orta sınıfa mensup vatandaşın başından geçen durumları konu edinir. Ev-aile-yakın çevre üçgeninde düzenlediği şiirlerinde mekân olarak evler ve sokaklar öne çıkarken insandan ve insan hayatından bağımsız düşünülmeyecek bir kavram olan zaman da temel kategori olarak yerini alır. Makalede şairin geçmiş ile bugün, eski ile yeni, geleneksel ile modern karşıtlığı üzerine kurguladığı ‘Eski Sokak’ adlı şiirinde bireyin zaman ve mekânla olan ilişkisi, şiirinin başat unsurlarından ev-sokak / içeridekilik-dışarıdakilik diyalektiğinde incelenecek,  buradan hareketle şiirdeki insan gerçeği tespit edilmeye çalışılacaktır.

Space at Time: “Old Street” Poem of Behçet Necatigil

Time, the appearance of the universal entity indicated by the subject in the narrative plane, shapes the individual past of the narrators and the discourse history of the text with its meaning exceeding the quantifiable period. The qualities of the elements constituting the literary work and their relationship with one another become integrated with time, which is a concept that cannot be considered independently of humanity and human life. Space, whose borders are uncertain, and which is vast in magnitude, is a mechanism reflecting the value system of the individual and shaping the social structure as well as being a place to exist. Space, reflecting the status and standing of the individual in psychological and ontological terms in the line between the social and the individual, becomes distanced from being an environmental element and turns into an area of perceptional hesitance, escape, search, showdown and reflection. Necatigil also created works in literary genres such as radio games, essay-reviews, anthologies, letters and translations as well as poems during his 40 years of artistic life from 1935, when his first poems were published, to 1975, when he released his last book of poetry. He discusses the events that middle-class citizens experience in his poems, which were collected in fourteen different books and which bring the individual to the forefront. While houses and streets come to the center as the spaces in the poems he arranged within the triangle of house-family-close circle, time, being a concept that could not be considered apart from humanity and human life, also takes its place as a main category. In the study, the relationship of the individual with time and space will be examined within the dialectics of house-street / interior-exterior, these being the dominant elements of the poem “Eski Sokak”, which was based on the past and present, old and new, traditional and modern controversies and around this we will attempt to detect the human truth in the poem.

___

  • Bayıldıran, S. K. (2010). Abdal. Asfalt ovalarda yürüyen abdal: Behçet Necatigil (ss. 1- 24). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Çetin, N. (2013). Behçet Necatigil hayatı, sanatı ve eserleri. 2. Baskı, Ankara: Akçağ Yayınları.
  • Doğan, M. H. (2006). Yazının bir çağı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Yayın No: 98141
  • Korkmaz, R. (2006), Yaratıcı bir kimliğin mekân poetikası: Necatigil ve ev. Journal of Turkish Studies, 2 (30), 223-230.
  • Necatigil, B. (2012). Şiirler. 5. Baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • ______________ (2006). Düzyazılar II, 2. Baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • Şişmanoğlu Şimşek, Ş. (2010). İçe Dönük Bir Kapı Olarak Necatigil Şiiri. Asfalt ovalarda yürüyen abdal: Behçet Necatigil (ss. 121-133). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Tarım, R. (2004). Kültür, dil, kimlik Behçet Necatigil’in şiir dünyası, 2. Baskı, İstanbul: Özgür Yayınları.
  • Taşçıoğlu, Y. (2006). Dar vakitlerde geniş zamanlar, İstanbul: 3F Yayınevi.
  • Türk Dil Kurumu (2011). Türkçe sözlük. 11. Baskı, Ankara: TDK Yayınları.