Spinoza’nın Siyaset Felsefesinde İfade Özgürlüğü Sorunu

Bu makale, Spinoza’nın ifade özgürlüğüne dair sunduğu çözüm önerilerini açığa çıkarmayı amaçlamaktadır. Spinoza’nın siyasetfelsefesinin ana temalarından biri ifade özgürlüğüdür. Hatta onun Teolojik Politik İnceleme adlı eseri bir ifade özgürlüğüsavunusudur. İfade özgürlüğü sorunuyla kendi özel yaşamında da ağır bir şekilde karşılaşmış bir düşünür olan Spinoza’nın sözkonusu soruna yönelik realist tavrı ve sunduğu çözüm önerileri oldukça dikkat çekicidir. İfade özgürlüğü sorunu neredeyse herçağ ve toplumda karşımıza çıkan evrensel bir sorundur. Çağ veya kültür farklılıkları nedeniyle bu sorun her toplumda farklışekillerde tezahür etse de sorunun temeli neredeyse her zaman aynı kalmıştır. Bu bağlamda şu soruya cevap aranmalıdır: İfadeözgürlüğünün sınırı en iyi devlette nereye kadar genişler? Spinoza’nın bu soruya verdiği cevap ve ifade özgürlüğü sorununa dairsunduğu çözüm önerileri günümüzde de pratik etkilerini koruyor olabilir. Ona göre devletin amacı ve varoluş nedeni özgürlüktür.Dolayısıyla ifade özgürlüğünün ortadan kalkması durumunda devletin varoluş nedeni de ortadan kalkar. Bu nedenle ifadeözgürlüğü hakkı kişi tarafından devletin güvenliğini ve toplumun birliğini tehlikeye atmaya yönelik biçimde kötüye kullanılmadığısürece engellenmemelidir.

The Problem of Freedom of Expression in Spinoza’s Political Philosophy

This article aims to reveal Spinoza’s solution suggestions regarding freedom of expression. One of the main themes of Spinoza’s political philosophy is freedom of expression. In fact, Tractatus Theologico-Politicus is a defense of freedom of expression. The realist attitude of Spinoza, who was a thinker who faced the problem of freedom of expression heavily in his private life, and the solution suggestions he offered, are quite remarkable. The problem of freedom of expression is a universal problem that we encounter in almost every age and society. Although this problem appears in different ways in every society due to differences in age or culture, the basis of the problem has almost always remained the same. In this context, the following question should be answered: How far does the limit of freedom of expression expand in the most perfect state? Spinoza’s answer to this question and his solution suggestions to the problem of freedom of expression may still have practical effects today. According to him, the purpose and reason of existence of the state is freedom. Therefore, in case freedom of expression disappears, the reason for the existence of the state disappears. For this reason, the right to freedom of expression should not be banned unless it is abused by a person in a way that endangers the security of the state and the unity of society.

PDF

___

Copleston, Frederick. Spinoza, çev. Aziz Yardımlı. İstanbul: İdea Yayınevi, 2013.

Del Lucchese, Filippo. Machiavelli ve Spinoza: Çatışma, Güç ve Çokluk, çev. Orkun Güner. İstanbul: Otonom Yayıncılık, 2016.

Elmalı, Osman. “İbn Haldun ve Machiavelli’nin Realist Siyaset Kuramları”. Ekev Akademi Dergisi 15 (2003): 133-142.

Ergün, Reyda ve Cemal Bali Akal. “Teolojik Politik İnceleme’den Politik İnceleme’ye, Özgürlük ve Güvenlik Bilmecesi”. Kimlik Bedenin Hapishanesidir: Spinoza Üzerine Yazılar ve Söyleşiler içinde, ed. Reyda Ergün, Cemal Bali Akal, 93-109. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2014.

Fransez, Moris. Spinoza’nın Tao’su: Akıllı İnançtan İnançlı Akla. İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2012.

Hobbes, Thomas. Leviathan, çev. Semih Lim. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2017.

İbn Haldun. Mukaddime I, çev. Turan Dursun. Ankara: Kaynak Yayınları, 2017.

Llyod, Genevieve. Spinoza and Ethics. London: Routledge, 1996.

Look, Brandon. “Becoming Who One Is in Spinoza and Nietzsche”. The Jerusalem Philosophical Quaterly 50 (2001): 327-338.

Machiavelli. Prens, çev. Leyla Tonguç Basmacı. İstanbul: Remzi Kitabevi, 2014.

Morrison, James C. “Why Spinoza Had No Aesthetics”. The Journal of Aesthetics and Art Criticism 4 (1989): 359-365.

Rousseau, Jean-Jacques. Emile ya da Eğitim Üzerine, çev. Yaşar Avunç. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2019.

Rousseau, Jean-Jacques. İnsanlar Arasındaki Eşitsizliğin Kaynağı, çev. Rasih Nuri İleri. İstanbul: Say Yayınları, 1990.

Rousseau, Jean-Jacques. Toplum Sözleşmesi, çev. Vedat Günyol. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2015.

Scruton, Roger. Spinoza, çev. Hakan Gür. Ankara: Dost Kitabevi, 2007.

Smith, Steven B. Spinoza’s Book of Life: Freedom and Redemption in the Ethics. New Haven and London: Yale University Press, 2003.

Spinoza, Baruch. Ethica, çev. Çiğdem Dürüşken. İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2011.

Spinoza, Baruch. Politik İnceleme, çev. Murat Erşen. Ankara: Dost Kitabevi, 2015.

Spinoza, Benedict. “On Divine and Human Law”. The People’s Classics 16, 5-20.

Spinoza, Benedictus. Mektuplar, çev. Emine Ayhan. Ankara: Dost Kitabevi, 2014.

Spinoza, Benedictus. Teolojik Politik İnceleme, çev. Cemal Bâli Akal, Reyda Ergün. Ankara: Dost Kitabevi, 2016.

Topakkaya, Arslan. Hukuk ve Adalet. Ankara: Yetkin Yayınları, 2010.

Wolf, A. Spinoza’s Short Treatise on God, Man and His Well-Being. London: A&C Black, 1910.