Raskolnikov’un Ahlaki İkilemi: Nietzscheci Bir Bakış

F.M. Dostoyevski ve F. Nietzsche 19. Yüzyıl’ın kültürel yaşamına damga vurmuş iki önemli entelektüeldir. Farklı kültürel atmos-ferlerde ve farklı düşünsel ortamlarda yetişmiş olsalar da oldukça benzer problemlere kafa yormuşlardır. Her iki düşünür içinde temel problem yaşamın anlamı ve değeri problemidir. İçinde yaşadıkları çağda, bireyin kendi yaşamının anlamını ve değer-ini belirlemekten bütünüyle uzak bir konumda olduğu tespitinde bulunurlar. Bu problem bağlamında her iki düşünür de içindeyaşadığı çağın temel karakterini nihilizm olarak adlandırır. Üstelik hem Nietzsche hem de Dostoyevski bu nihilist yapının insanyaşamında varoluşsal bir sıçrama ile ortadan kaldırılabileceği firini savunurlar. Ancak tüm bu ortak noktalara rağmen söz konu-su varoluşsal sıçramanın içeriği ve biçimi açısından farklı görüşlere sahiptirler. Bu makalede söz konusu paralellik ve farklılıklar-dan yola çıkarak Dostoyevski’nin “Suç ve Ceza” adlı eserinin baş karakteri olan Raskolnikov’un Nietzsche felsefesi açısından biranalizi yapılmaya çalışılacaktır. Böylece Nietzsche’nin insanın kendini gerçekleştirme sürecinde ortaya koyduğu aşamalara ilişkinyeni bir perspektif sunmak amaçlanmaktadır.

Raskolnikov’s Moral Dilemma: A Nietzschecian View

F.M. Dostoyevsky and F. Nietzsche are two important intellectuals that marked the 19th century’s cultural life. Even though they were raised in diffrent cultural atmospheres and intellectual settings, they pondered similar problems. For both thinkers, the fundamental problem is the meaning and value of human life. Thy determine that in the age in which they live, the individual is completely distant from determining the meaning and value of his or her life. In the context of this problem, both thinkers call the basic character of the era in which they live nihilism. Moreover, both Nietzsche and Dostoevsky claim that this nihilist structure can be eliminated with an existential leap in human life. However, despite these common points, they have diffrent views in terms of the content and form of this existential leap. In this article, Raskolnikov, the main character of Dostoyevsky’ s “Crime and Pun- ishment”, will be tried to analyze in terms of Nietzsche’s philosophy, on the basis of these parallelisms and diffrences. Ths, it is aimed to present a new perspective on the stages Nietzsche puts in the process of self-realization.

___

Deleuze, Gilles. Nietzsche ve Felsefe, çev. Sertaç Canbolat. İstanbul: Norgunk Yayınları, 2010.

Dostoyevski, Fyodor Mihayloviç. Suç ve Ceza, çev. Mazlum Beyhan. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yay. 2007.

Jackson, R.L. “Nietzsche And Dostoevsky: Counterpoınt”. Th Comparatist 6, 24-34.(1982): 24-34.

Jackson, R.L. “Dostoevsky’s Concept of Reality and Its Representation in Art.” In Close Encounters: Essays on Russian Literature, ed. R.L. Jackson, 239-260. Brighton, MA: Academic Studies Press, 2010.

Nietzsche, Friedrich. Böyle Söyledi Zerdüşt, çev. Mustafa Tüzel. İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yay. 2011.

Nietzsche, Friedrich. İyinin ve Kötünün Ötesinde çev. Ahmet İnam. İstanbul: Say Yayınları, 2011.

Nietzsche, Friedrich. Ahlakın Soykütüğü Üzerine, çev. Ahmet İnam. İstanbul: Say Yayınları, 2011.

Strakosch, H. “Nietzsche And Dostoevsky”. Archiv Für Rechts- Und Sozialphilosophie 49 (1963): 551-564.

Şestov, Lev. Dostoyevski ve Nietzsche: Trajedinin Felsefesi, çev. Kayhan Yükseler. İstanbul: Notos Kitap, 2015.

Van Tongeren, Paul J. M. “Nietzsche and Ethics”. In A Companion to Nietzsche, ed. Keith Ansell Pearson, 389- 403. Victoria: Blackwell Publishing, 2006.

Woolfolk, Alan. “Th Two Switchmen of Nihilism: Dostoevsky and Nietzsche”. Mosaic: An Interdisciplinary Critical Journal 22, 1 (1989): 71-86.