Sümer HORUZ, Şebnem TİRENG KARUT, Yeşim AYSAN

Domates bakteriyel kanser ve solgunluk hastalığı etmeni Clavibacter michiganensis subsp. michiganensis’in tohumda aranması ve tohum uygulamalarının patojen gelişimine etkisinin belirlenmesi

Tohum kökenli Clavibacter michiganensis subsp. michiganensis (Cmm) adlı bakteri, domateste bakteriyel kanser ve solgunluk hastalığına neden olur. Bu hastalık hem seralarda hem de tarlada yetiştirilen domateslerde tüm dünyada ciddi kayıplar oluşturmaktadır. Hastalığa karşı etkin bir mücadele yöntemi bulunmamaktadır. Bu çalışmanın amaçlarından biri ülkemizde kullanılan 41 adet ticari domates tohumlarında patojen Cmm varlığının fidede belirti izleme, tohum çalkalama suyundan King B ve SCM besi yerlerine ekim ile bakteri izolasyonu yapılarak türe spesifik ELISA ve BIO-PCR yöntemleriyle tespit etmektir. İkinci amacı ise, tohum kökenli inokulumun yok edilmesi veya azaltılmasında kullanılabilecek farklı tohum uygulamalarının etkinliklerini belirlemektir. Tohum uygulaması olarak antagonist bakteri, Serenade, ISR 2000, sodyum hipoklorit, üzüm sirkesi, elma sirkesi, sıcak su ve laktik asitin etkisi araştırılmıştır. Tohum çalkalama suyundan yapılan ELISA testlerinde bir adet tohum partisinde (tohum partisi 13) ve SCM besiyerinde gelişen bakterilerin toplanmasıyla yapılan ELISA testlerinde iki farklı tohum partisinde (tohum partisi 6 ve 13) Cmm bulaşıklılığı saptanmıştır. Farklı tohum uygulamaları, tohumdaki bakteri popülasyonunu %77-100, bulaşık tohum sayısını % 31-100 oranında azaltmıştır. Sodyum hipoklorit, üzüm sirkesi, elma sirkesi, sıcak su ve laktik asit uygulamaları başarılı tohum uygulamaları olarak saptanmıştır. Sonuç olarak, konvansiyonel ve organik tarım yetiştiriciliğinde Cmm’e karşı tohum uygulaması olarak üzüm sirkesi ve elma sirkesi uygulamalarının kullanılabileceği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Domates, Clavibacter, tohum, mücadele

PDF

___

Anonim, 2018. Domatesin Türkiye ve dünyadaki durumu, BATEM. http://www. batem.gov.tr/urunler/sebzelerimiz/domates/domates.htm, erişim tarihi 2.12.2018.Aysan, Y., Sahin, F., Çetinkaya-Yıldız, R., Mirik, M. and Yucel, Y., 2004. Occurence and primer inoculum sources of bacterial stem rot caused by Erwinia species on tomato in the Eastern Mediterranean region of Turkey. Journal of Plant Diseases and Protection, 112:42-51.Aysan, Y., ve Çetinkaya-Yıldız, R., 2006. Domates bakteriyel solgunluk hastalığına karşı bitki büyüme düzenleyici rizobakterilerle dayanıklılığın teşviki, TOVAG–105 O 465 no’lu Proje Sonuç Raporu, 34 sayfa.Chang, R. J., Ries, S. M., and Pataky, J. K., 1992. Local sources of Clavibacter michiganensis ssp. michiganensis in the development of Bacterial Canker on Tomatoes. Phytopathology, 82:553-560.Chetelat R.T. 2014. Tomato diseases, pests and disorders. In: Jones, J.B, Zitter, T.A., Momol, T.M. and Miller, S. (Eds.) Compendium of tomato diseases and pests. 2nd edition. APS Press. St. Paul, Minnesota, 55121, USA, 1-5.Çetinkaya-Yıldız, R., 2007. Domates Bakteriyel solgunluk hastalığı etmeni [Clavibacter michiganensis subsp. michiganensis (Smith) Davis Et. Al.]’nin tanılanması ve bitki büyüme düzenleyici rizobakteriler ile biyolojik mücadele olanaklarının araştırılması. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Bitki Koruma Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Adana, 173s.Dreier J., Bermpohl A., Eichenlaub R., 1995. Southern hybridization and PCR for specific detection of phytopathogenic Clavibacter michiganensis subsp. michiganensis. Phytopathology 85: 462-468.FAO, 2016. FAOSTAT Agriculture. http://faostat.fao.org/site/567/-DesktopDefault. aspx?PageID=567#ancor, Erişim tarihi 02.12.2018.Fatmi, M. Schaad, N. W. 1988. Semiselective agar medium for isolation of Clavibacter michiganense subsp. michiganense from tomato seed. Phytopathology, 78:121-126.Fatmi, M., Schaad, N. W., and Bolkan, H. A., 1991. Seed treatments for eradicating Clavibacter michiganensis subsp. michiganensis from naturally infected tomato seeds. Plant Disease, 75:383-385.Gleason, M.L. Gitaitis R.D. Miller, S.A. 2014. Bacterial canker. In: Jones, J.B, Zitter, T.A., Momol, T.M. and Miller, S. (Eds.) Compendium of tomato diseases and pests. 2nd edition. APS Press. St. Paul, Minnesota, 55121, USA, 50-53.Horuz S. Sari A. and Aysan Y. 2018. Efficacy of hot water and chemical seed treatments on bacterial speck of tomato in Turkey. Fresenius Enviromental Bulletin, 27(5): 3185-3190. King, E.O. M.K. Ward, and D.E. Raney, 1954. Two simple media for the demonstration of pyocianin and floresin. J.Lab. Clin. Med. 44:301-307.Nejat, N. K. Sijam, S.N.A. Abdullah, G. Vadamalai, and M. Dickinson, 2009. Molecular characterization of a phytoplasma associated with Coconut Yellow Decline (CYD) in Malaysia. American Journal of Applied Sciences, 6 (7):1331-1340.Sivritepe, H.Ö. 1999. Sebze tohumlarında kalite ve performansın arttırılması üzerine ozmotik koşullandırmanın etkileri. Türkiye 3. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 14-17 Eylül 1999, Ankara, s. 525-529.Özaktan, H, 1991. Domates bakteriyel solgunluğu (Clavibacter michiganensis subsp. michiganensis) ile savaşım olanakları üzerine araştırmalar. Ege Üniversitesi Doktora Tezi, Bornova-İzmir, 98s.Tokgönül, S., 1998. Ticari domates tohumlarında bakteriyel solgunluk etmeni (Clavibacter michiganensis subsp. michiganensis)’nin saptanması ve etmene karşı mücadele olanakları üzerine araştırmalar. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Bitki Koruma Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Adana, 93s