Тыва Дыл Грамматиказында Бичеледир, Чассыдар Кожумактар Дугайында Айтырыг Болгаш Оларныӊ Чугаа Дылында Ажыглалы
Тыва дылдыӊ грамматиказында бичеледир, чассыдар кожумактар Сибирьниӊ өске турк дылдары-биле деӊнеп көрдүнген болгаш тыва дылда эвээш ажыглалдыг деп санаттынып турган. Ынчалза-даа сөөлгү чылдарда ук кожумактарныӊ ажыглалы делгем болгаш эвээш эвес деп бистер демдеглеп болур бис, ол дугайын сөөлгү чылдарныӊ шинчилел ажылдары шынзыдып турар. Бичеледир, чассыдар кожумактарныӊ иштики утказыныӊ аайы-биле болгаш чугаага кылып турар хүлээлгезин барымдаалап көөрге олар экспрессияны формалдыг арга-биле илередир кожумактар болуп турары тодаргай. Ук кожумактар тыва дылда кижиниӊ сагыш-сеткилин, эки-багай хамаарылгазын, кажырыг, чассыдыг дээш хөй ле эмоцияларны илередип турар. Бо статьяда айыттынган кожумактарныӊ чугаада ажыглалын өөренип көрген.ÖzetTuva gramerinde küçültme ve sevimlilik eklerinin, diğer Sibirya Türk lehçeleri ile karşılaştırıldığında, daha az bir kullanım alanına sahip olduğu düşünülmüştür. Ancak, son yıllarda yapılan çalışmalar, bu eklerin, özellikle de konuşma dilinde, geniş bir kullanım alanına sahip olduğunu kanıtlamaktadır. Küçültme, sevimlilik eklerinin yansıttığı iç anlamlar ile konuşmadaki işlevi tanık gösterildiğinde bunların ifadeyi formal yollarla ileten ekler olduğu açıktır. Bu ekler, Tuvacada duyguların, iyiye ve kötüye ait düşüncelerin ifade edilmesi, sevimlilik gibi pek çok işlevi barındıran eklerdir. Bu makalede üzerinde durulan eklerin konuşma dilindeki kullanımı incelenmiştir.
An Issue On Diminutive Affixes in Tuvan Grammar and Its Usage in Speech
___
- Баскаков, Н. А. (1969). Введение в изучение тюркских языков. Изд. 2-е, испр. и доп. М.: Высшая школа. 384 с.
- Дмитриев, Н. К. (1962). Строй тюркских языков. М.: Издательство восточной литературы. 607 с.
- Икрамова, Р. (1967). Модальные формы имен существительных в современном узбекском языке. АКД. Ташкент,.
- Исхаков, Ф. Г., Пальмбах, A. A. (1961). Грамматика тувинского языка. М.: Издательство. восточной литературы. 470 с.
- Кононов, А. Н. (1971). Уменьшительные формы имен и словообразование (на материале тюркских языков). Вопросы тюркологии. Баку. С. 94-101.
- Маманова, Г. И. (1983). Основные типы аффиксов субъективной оценки имен существительных в казахском языке. Советская тюркология. № 6..
- Покровская, Л. А. (1990). Формообразование и его отношение к словообразованию и словоизменению в тюркских языках . Советская тюркология. № 1. С. 12-16.
- Сат Ш. Ч (1955). Тувинский язык. (Грамматический очерк). Тувинско-русский. словарь. М.
- Сат Ш. Ч. (1973). Формирование и развитие тувинского национального литературного языка. Кызыл. 196 с.
- Сат Ш. Ч., Салзынмаа, Е. Б. (1980). Современный тувинский язык (Амгы литературлуг тыва дыл). Кызыл. 258 с.
- Севортян, Э. В. (1966). Аффиксы именного словообразования в азербайджанском языке (опыт сравнительного исследования). M.
- Сувандии, Н. Д. (2011) Тувинская антропонимия. Кызыл. 208 с.
- Тараканова (Чебочакова) И М. (2011). Диминутивы в хакасском языке. Абакан: Изд-во ООО «Сервисный пункт». 116 c.
- Толковый словарь тувинского языка (2011). / под ред. Д. А. Монгуша. Новосибирск Наука. Т. II. К-С. 798 с.
- Щербак, А. М. (1977). Очерки по сравнительной морфологии тюркских языков (Имя). Л.