İnşikâku’l-Kamer Bağlamında Hz. Muhammed’e (s.a.v.) Kur'ân Dışında Mûcize Verilmediğini Öne Süren Görüşün Metodolojik Tahlili

İslam ulemâsının kâhir ekseriyeti Hz. Peygamber’e de diğer peygamberler gibi bir takım hissî mûcizeler verildiğini kabul eder. Çoğunluğun üzerinde ittifak ettiği bu görüşe karşılık, özellikle modern zamanlarla birlikte Hz. Peygamber’e Kur’an dışında mûcize verilmediği söyleminin savunulduğu görülmektedir. Kla-sik tefsir geleneğinde görülmeyen ve modern bir olgu olan bu söylem, bazı âyetlere dayandırılmaktadır. Bu âyetlerde Mekkeli müşriklerin Hz. Peygamber’den (s.a.v) mûcize talepleri ve bu taleplere verilen olum-suz cevaplar aktarılır. Temelde bu muhtevadaki âyetler eşliğinde Hz. Peygamber’e Kur'ân dışında mûcize verilmediği gerçeğinin bizzat Kur'ân tarafından beyan edildiği öne sürülür. Ancak çoğunluğa göre Kur'ân-ı Kerim’de Hz. Peygamber’e Kur'ân dışında mûcize verildiğine delâlet ettiği kabul edilen pek çok âyet bulunmaktadır. Bunlardan birisi literatürde inşikâku’l-kamer olarak bilinen ayın yarılması hadisesidir. Kamer suresinde zikredilen bu hadise müfessirlerin kâhir ekseriyetince Hz. Peygamber’in büyük mûcize-lerinden biri olarak kabul edilmektedir. Bununla birlikte bilhassa son yüzyılda bu âyetin kıyamet sahnele-rini tasvir ettiği yorumu daha güçlü bir şekilde dillendirilmektedir. Özellikle Hz. Peygamber’e Kur'ân dı-şında mûcize verilmediği söylemini benimseyenlerce ısrarla savunulan bu görüş, farklı çalışmalara konu olmaktadır. Bir metnin okunması ve yorumlanması faaliyetinde metodolojinin kaynak işlevi görmesi sebebiyle öncelik arz ettiği malumdur. Dolayısıyla Hz. Muhammed’e (s.a.v) Kur'ân dışında mûcize veril-mediğini öne sürmek suretiyle klasik usûl ve söylemden farklılaşan bu yaklaşımın tefsir ilmi bağlamında metodolojik açıdan değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu çalışmada sırasıyla; ilgili görüşe referans olarak gösterilen âyetlerin incelenmesi, bu görüşü savunanların benimsedikleri metot tahlili, inşikâk-ı kamer konusu örnekliğinde ilgili metodun pratikteki yansımasının ortaya konulması amaçlanmaktadır. Çalış-mamız temelde Hz. Peygamber’in Kur'ân dışında mûcizesi olmadığı söyleminin metodolojik tahlilini konu edinmektedir. Çalışmanın önemi, konuyu metodolojik zemine taşımasından kaynaklanmaktadır. Çalışmada tahlil ve tenkit yöntemi kullanılmaktadır. Buna göre Hz. Muhammed’e Kur'ân dışında mûcize verilmediği söylemi zannî ve zayıf bir yorum olup, kesin bir bilgi ifade etmemektedir. Söz konusu görüşü savunanların benimsediği metodolojinin subjektif yorumlar için müsait zemin oluşturması sebebiyle eleştirilere açık olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Tefsir, Kur'ân, Mûcize, Peygamber, Metod

Methodological Assessment of the Opinion That the Prophet Muhammad Did Not Show a Miracle Other Than the Qur’ān Within the Context of Inshiqāq al-Qamar

The overwhelming majority of Islamic scholars accept that the Prophet Muhammad was given some sensory miracles like other prophets. Against this view, on which the majority agrees, it is seen that the discourse that no miracles were given to the Prophet Muhammad except the Qur’ān, especially in mo-dern times, was defended. This discourse, which is not seen in the classical tafsīr tradition and is a mo-dern phenomenon, is based on some verses. In these verses, the demands of Meccan polytheists for miracles from the Prophet (pbuh) and the negative answers given to these demands are cited. Basically, it is claimed that the fact that no miracles were given to the Prophet Muhammad except the Qur’ān, accompanied by the verses in this content, were declared by the Qur’ān itself. However, according to the majority, there are many verses in the Qur’ān that are accepted to indicate that the Prophet Mu-hammad was given a miracle other than the Qur’ān. One of them is the splitting of the moon, known as inshiqāq al-qamar in the literature. This event, which is mentioned in Sūrat al-Qamar, is accepted as one of the great miracles of the Prophet Muhammad by the vast majority of commentators. However, especially in the last century, the interpretation that this verse describes the scenes of the apocalypse has been expressed more strongly. This view, which is persistently defended by those who adopt the dis-course that no miracles were given to the Prophet Muhammad except the Qur’ān, has been the subject of different studies. It is known that the methodology has priority in the activity of reading and interp-reting a text, since it functions as a source. Therefore, this approach, which differs from the classical method and discourse by asserting that Prophet Muhammad (pbuh) was not given any miracles other than the Qur'ān, needs to be evaluated methodologically in the context of the science of tafsīr. In this study, respectively; It is aimed to examine the verses cited as references to the relevant view, to analyze the method adopted by those who support this view, and to reveal the practical reflection of the rele-vant method in the example of inshiqāq al-qamar. Our study mainly deals with the methodological analysis of the discourse that the Prophet Muhammad did not have miracles other than the Qur’ān, and its importance derives from the fact that it carries the subject to the methodological ground. Analy-sis and criticism methods are used in the study. Accordingly, the statement that the Prophet Muham-mad was not given miracles other than the Qur’ān is a presumptive and weak interpretation and does not express any definite information. It has been determined that the methodology adopted by the advocates of the aforementioned view is open to criticism, as it provides a suitable ground for subjecti-ve interpretations

Keywords:

Tafsīr, Qur’ān, Miracle, Prophet, Method,

PDF

___

Abdulcebbâr, el-Kâdî. Tesbitu Delâilu’n-Nübüvve. (Kâhire: Dâru’l-Mustafa, ts.), 1/57.
Abdulmelik, İbn Battâl Ebu’l-Hasan. Şerhu Sahîhi’l-Buhârî li İbn Battâl. thk. Ebu Temîm Yâsir b. İbrâhim. Riyâd: Mektebetu’r-Rüşd, 2003.
Ahmad, Anıs. “Şıblî Nu‘mânî”. TDV İslâm Ansiklopedisi, İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
Ağkuş, Yusuf. “İnşikâk-ı Kamer Konusunda Sünnî Tefsirlerde İlhâd İddiaları”. KSÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi 33 (Haziran 2019), 20-21.
Akgün, Hüseyin. İnşikâk-ı Kamer Hadisesi (Rivâyetlerin Aslu’l-Hadîs ve Hadis Coğrafyası Açı-sından Ele Alınması). Siyer Araştırmaları Dergisi 3 (2018), 33-55.
Albayrak, İsmail. Klasik Modernizmde Kur’an’a Yaklaşımlar. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2010.
Âlûsî, Şihabuddîn Mahmûd. Ruhu’l-meâni fi tefsîri’l-Kur’ân. Beyrut: Dâru’l-Kütubu’l-İlmiyye, 1994.
Askalânî, Ali b. Hacer. Fethu’l-bâri bişerhi sahîhi’l-buhârî. Beyrut: Dâru’l-Marife, 1959.
Arslan, İhsan. Hissî Mûcize Olarak Hz. Peygamber’e İsnad Edilen İnşikâku’l-Kamer Hadis-esine Farklı Bir Yaklaşım" RTEÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, 12. 2017. 13-48.
Arslan, İhsan. Kur'ân-ı Kerim’e Göre Hz. Peygamber ve Mûcize. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 10/50 (Haziran 2017), 882-903.
Aynî, Bedruddîn. Umdetu’l-Kârî. Beyrut: Dâru Turâsi’l-Arabî, ts.
Azimli, Mehmet. Şakku’l-Kamer Olayı Çerçevesinde Bazı Tahliller. Hikmet Yurdu 2/3 (1999), 95-110.
Bahçeci, Muhittin. Mûcizenin İmkânı ve Tabiat Kanunlarının Zorunsuzluğu, Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1. 1987.
Bebek, Adil. Kelam Literatürü Işığında Hz. Muhammed’e Nispet Edilen Hissî Mûcizelerin Değerlendirilmesi. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18/2000.
Beydâvi, Nâsuriddîn. Envâru't-tenzîl ve esrâru't-te'vîl. Beyrut: Dâru İhyâi't-Turâsi'l-Arabi, 1997.
el-Beyhakî, Ebubekir. Şuabu’l-Îmân, thk. Ebu Hâcir Muhammed Zaglûl. Beyrut: Dâru’l-Kütubu’l-İlmiyye, 1421/2000.
Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmail. el-Câmiʿu'’-Sahîh. thk. Mustafa Dîb el-Bugâ. Dimeşk: Dâru İbn Kesîr, 1422/2001.
Bulut, Halil İbrahim. “Mûcize”, TDV İslâm Ansiklopedisi, Ankara: TDV Yayınları, 2020. 30/348-349.
Bulut, Zübeyir Peygamberleri Tasdik Aracı Olarak Mûcizeler. AİBÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, 3/5. 2015.
Çelebi, İlyas. İtikadî Açıdan Uzak ve Yakın Gelecekle ilgili Haberler. İstanbul: Kitabevi Yayınları, 1996.
Ebu Hayyân, Muhammed b. Yusuf. el-Bahru’l-muhît fi’t-tefsîr. Beyrut: Dâru'l-Fikr, 1999.
Ebussuûd, Muhammed b. Mustafa. İrşâdu akli's-Selîm ile mezâya'l-kitâbi'l-kerîm. Beyrut: Dâru İhyâi't-Turâsi'l-Arabi, ts.
Erkol, Ahmet. Hz. Peygamber’in Mu‘cizesi Meselesi ve Nübüvvetin İspatında İnşikak-ı Kamer (Ayın Yarılması) Hadisesi ile İlgili Bir Değerlendirme. Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 1(1999), 261-298.
Eş‘arî, Ebü’l-Hasen Alî b. İsmâîl. Risâle ilâ ehli’s̱-S̱eġr. Medine: İmâdetu’l-Bahsi’l-İlmi, 1992.
Harbi, Hüseyin b. Ali b. Hüseyin. Kavâidü't-tercih inde'l-müfessirin. Riyad: Dâru’l-Kâsımî, 1996.
Hamdi Yazır, Elmalılı. Hak Dini Kur'ân Dili. İstanbul: Eser Neşriyat ve Dağıtım, 3. Basım, 1979.
Hamidullah, Muhammed. İslâm Peygamberi. Ankara: Yeni Şafak, 2003.
Hanbel, Ahmed b. Muhammed. el-Müsned, thk. Şuayb Arnaut - Âdil Mürşid. Beyrut: Müesse-setu’r-Risâle, 1421/2001.
İbn Âşûr, Muhammed et-Tâhir. et-Tahrîr ve't-tenvîr. Tunus: ed-Dâru't-Tûnusiyye li'n-Neşr, 3. Basım, 1984.
İbn Kesîr, Ebu’l-Fidâ. el-Bidâye ve’n-nihâye. Beyrut: Dâru İhyâi Turâsi’l-Arabî, 1988.
İbn Kesir, Ebu'l-Fidâ. Tefsîru'l-Kur'ân'i'l-azîm. Beyrut: Dâru'l-Kutubu'l-İlmiyye, 1998.
İbn Mâce, Ebû Abdillâh Muhammed b. Yezîd. Sünenu İbn Mâce, thk. Muhammed Fuad Ab-dulbâki. b.y.: Dâru İhyâi Kütübi'l-Arabiyye, ts.
İbn Teymiyye, Takiyyuddîn. en-Nübüvvât. Riyad: Edvâu’s-Selef, 2000.
Keskin, Zeki. Kur'ân’a Modernist Yaklaşımların Eleştirisi. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2017.
Kirmânî, Şemsuddîn. Şerhu’l-Kirmânî alê sahihi’l-Buhârî. Beyrut: Dâru Turâsi’l-Arabî, 1981.
Mâturîdî, Ebu Mansûr. Kitâbu’t-tevhîd. İskenderiye: Dâru’l-Câmiâtu’l-Misriyye, 2010.
Mâturîdî, Ebu Mansûr. Te'vilâtu Ehli's-Sünne. Beyrut: Dâru'l-Kütubu'l İlmiyye, 2005.
Mevdûdî, Ebu’l Âlâ. Tefhimu’l-Kur'ân. İstanbul: İnsan Yayınları, 2003.
Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc. Sahîhu Müslim, thk. Muhammed Fuâd Abdulbâki. Beyrut: Dâru İhyâi't-Turâsi'l-Arabî, ts.
Nesefî, Hâfizuddîn. Medâriku't-tenzîl ve hakâiku't-te'vîl. Beyrut: Dâru'l-Kelimu't-Tayyib, 1998.
Nesefî, Ebu’l-Muîn. Tebsiratu’l-edille. Kâhire: el-Mektebetu’l-Ezheriyyetu li’t-Turâs, 2011.
Özel, Recep Orhan. Kur’ân’daki Hissî Mûcizelere Modern Yaklaşımlar Bağlamında Bir İnceleme: Mustafa Öztürk Örneği –I. Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8 (2017) 75-123.
Pezdevî, Ebu’l-Usr. Kenzu’l-Vusûl. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1997.
Râzî, Muhammed Fahruddîn. Mefâtîhu'l-gayb. Beyrut: Dâru İhyâi't-Turâsi'l-Arabi, 3. Basım, 1999.
Sabri Efendi, Mustafa. el-Kavlu'l-fasl beynellezine yu'minune bi’l-gaybi vellezine le yu'minun. Kâhire: y.y. 1942.
Sabri Efendi, Mustafa. Mevkifu’l-akl ve’l-ilm ve’l-âlem min rabbi’l-âlemîn. Beyrut: Dâru İhyâi Turâsi’l-Arabî, 1981. Sâbûnî, Muhammed Ali. Safvetu't-Tefâsîr. Beyrut: Dâru'l-Cîl, ts.
Semerkandî, Ebu'l-Leys. Bahru'l-Ulûm. Beyrut: Dâru'l-Fikr, ts.
Suyûtî, Celâluddin. el-İtkân fi ulûmi’l-Kur'ân. Kâhire: el-Hey’etu’l-Ammetu’l-Misriyye li’l-Kitâb, 1974.
Suyûtî, Celâluddîn. ed-Dürrü’l-Mensûr. Beyrut: Dâru’l-Fikr, ts.
Şemsuddîn, el-Kurtubi. el-Câmi' li ahkâmi'l-Kur'ân. Kâhire: Dâru'l-Kütubu'l-Misriyye, 2. Basım, 1964.
Taberânî, Ebu’l-Kasım. Mucemu’l-Kebîr. Kahire: Mektebetu İbn Teymiyye, ts.
Taberi, Muhammed b. Cerîr. Câmiu'l-beyân fi te'vîli'l-Kur'ân. Beyrut: Müessesetu'r-Risâle, 2000.
Tirmizî, Muhammed b. İsâ. Sünenu’t-Tirmizî. thk. Ahmed Muhammed Şâkir. Mısır: Şirketu Mat-baatu Mustafa el-Bâbi’l-Halebî, 1975.
Ünsal, Fâtıma. Hasâis ve Delâil Edebiyatında Hz. Peygamber’e Atfedilen Hissî Mûcizelerin Kur’an Çerçevesinde Değerlendirilmesi. UMDE Dini Tetkikler Dergisi 3/1. Temmuz 2020.
Vecdî, Ferîd. es-Sîretü'l-Muhammediyye. Kâhire: Dâru’l-Misriyyetu’l-Lübnâniyye, 1993.
Zemahşerî, Ebu'l-Kâsım. el-Keşşâf an Hakâiki gavâmidi't-tenzîl. Beyrut: Dâru'l-Kitâbi'l-Arabi, 3. Basım, 1987.
Zürkâni, Muhammed. Menâhilu'l-irfân fi ulûmi'l-Kur'ân. Kahire: Dâru İhyâi Kutubi'l-Arabi İsâ el-Bâbi'l-Halebi ve Şurakeehu, ts.