Manzum bir Tasavvuf Klasiği olarak Gülşen-i Râz
Tasavvufî düşünce târihinde önemli bir yeri olan Mahmûd Şebüsterînin Gülşen-i Râz isimli Farsça tasavvufî-didaktik mesnevîsinin incelendiği bu çalışmada, önce Mahmûd Şebüsterînin hayâtı ve eserleri hakkında bilgi verilmiş, ardından bunlardan tasavvuf klasikleri arasına girmiş olan eseri Gülşen-i Râz ın yazılış süreci ve yazılmasına sebep olan Emîr Hüseynînin soruları ele alınmıştır. Gülşen-i Râz ın muhtevâsı ve edebî özelliklerine de temas edildikten sonra, eser etrâfında klasik dönemde ortaya çıkan literatür ve tesirleri değerlendirilmiştir.
Gulshan-ı Rāz As a Poetic Sufi classic
This article examines the Persian Islamic didactic masnawi Gulshan-ı Rāz by Mahmûd Shabustarī who have a highly important place in the history of Islamic thought. In this study we will first present brief information about Shabustarīs life and his works. Then, we will deal with the writing process of Gulshan-ı Rāz and Amir Hüseynīs questions as the driving force in this process. After dealing with Gulshan-ı Rāz s content and literary features, the study ends with the as - sessment of the literature which emerged around this work and its effects on other works of the classical period.
___
Algar, Hamid, Golşan-e Râz, Encylopedia Iranica, Ehsan Yarshater (edit.), Newyork: Bibliotheca Persica Press, 2003.Browne, E. G., A Literary History of Persia: The Tartar Dominion (1265-1502) , Cambridge:University of Cambridge, 1956, I-IV.
Bruıjn, J. T. P. DE, Mahmūd Shabistarī, The Encyclopedia of Islam, Leiden: E.J. Brill, 1991.
Gölpınarlı, Abdülbaki, Gülşen-i Râz Şerhi, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yay., 1972.
Hâirî, Abdülhüseyin, Sefîne-i Tebrîz: İki Kapak Arasındaki Kütüphane, trc. Ali Ertuğrul, Tasavvuf: İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, sayı: 19, 2007, s. 358-361.
Hidayet, Rızâ Kulı Han b. Muhammed Hâdî b. İsmail Kemal, Riyâzul-Ârifîn, Tahran 1316/1937.
Hulvî, Cemâleddîn Mahmûd, Câm-ı Dil-Nüvâz, haz. Sait Okumuş, İstanbul: İnsan Yay., 2012.
Karaismailoğlu, Adnan, Şebüsterî, DİA, XXXVIII, 400-401.
Lâhîcî, Muhammed b. Yahyâ, Mefâtîhul-İcâz fî Şerh-i Gülşen-i Râz, nşr. Muhammed Rızâ Berzger Hâlıkî-İffet Kerbâsî, 4. bs., Tahran: İntişârât-ı Züvvâr, 1381/2002.
Lewisohn, Leonard, Beyond Faith and Infidelity: The Sufi Poetry and Teachings of Mahmûd Shabistarī, Richmond: Curzon Press, 1995.
Muvahhid, Samed, Nigâhî be Zindegânî u Âsâr-ı Şebüsterî, Mecmua-i Âsâr-ı Şeyh Mahmûd Şebüsterî, nşr. Samed Muvahhid, Tahran: Kitâbhâne-i Tahûrî, 1365/1986.
_____,Mahmûd Şebüsterî : Serâyende-i Gülşen-i Râz, 2. bs., Tahran: Tarh-ı Nov, 2003.
Schimmel, Annemarie, İslamın Mistik Boyutları, trc. Ergun Kocabıyık, 2. bs., İstanbul: Kabalcı Yay., 2004.
Sevgi, H. Ahmet, Gülşen-i Râz, DİA, XIV, 253-254.
Şebüsterî, Mahmûd, Gülşen-i Râz, trc. Abdülbaki Gölpınarlı, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 1993.
_____,Mecmua-i Âsar-i Şeyh Mahmûd Şebüsterî: Gülşen-i Râz, Saâdetnâme, Hakkül-Yakîn, Mirâtül-Muhakkıkîn, Merâtibül-Ârifîn, nşr. Samed Muvahhid, Tahran: Kitâbhâne-i Tahûrî, 1365/1986.
Şeker, Şemseddin, Edebî Şahsiyetin Teşekkülünde Cami Derslerinin Rolü, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, sayı: 22, 2012, s. 174-203.
Şirvânî, Mirza Zeynelâbidîn, Riyâzüs-Siyâha, nşr. Asgar Hamid Rabbânî, Tahran: İntişârât-ı Sadî, 1334/1955.
Tebrîzî, Hâfız Hüseyin Kerbelâî, Ravzâtül-Cinân ve Cennâtül-Cenân, nşr. Cafer Sultan el- Kurrâî, Tahran 1344/1965.
Tebrîzî, Muhammed Ali b. Muhammed Tâhir, Reyhânetül-Edeb, 2. bs., Tebriz: Çaphâne-i Şafak, 1347/1968.
Temelli, Mehmet, Mahmûd Şebüsterî: Hayâtı, Görüşleri, Üç Risâlesi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2003.
Tosun, Necdet, Osmanlı Dönemi Sûfîlerinin Fars Dili ve Literatürüne Katkıları ve Bir Örnek Olarak Baba Nimetullah Nahcıvânînin Şerh-i Gülşen-i Râzı, Ekev Akademi Dergisi, sayı: 22, 2005, s. 103-110
_____, Sır ,DİA, XXXVII, 115-116.
_____,Bahâeddin Nakşbend, İstanbul: İnsan Yay., 3. bs., 2007.
Yıldırım, Nimet,Fars Edebiyatında Kaynaklar, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Yay., 2001.
Zerrinkûb, Abdülhüseyin, Custucû der Tasavvuf-i Îrân , 9. bs., Tahran: Müessese-i İntişârât-ı Emîr Kebîr, 1388/2009.
_____,Nakş Ber Âb, 6.bs., Tahran: İntişârât-ı Suhen, 1388/2011
- ISSN: 1302-3543
- Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
- Başlangıç: 1999
- Yayıncı: İSTANBUL SABAHATTİN ZAİM ÜNİVERSİTESİ
Sayıdaki Diğer Makaleler
ت و ل تأويلات جمال الخ من سورة الفاتحة والضحى إلى سورة الناس ا* م ت ار ين د اء الد ـه ب
Osmanlı Sûfîlerinin İran Safevîlerine Yaklaşımında Azîz Mahmûd Hüdâyî Örneği
Manzum bir Tasavvuf Klasiği olarak Gülşen-i Râz
Ömeru'l-Fuâdî'nin Menâkıbnâmesine Göre Şeyh Şâbân-ı Velî'nin Tasavvufî Şahsiyetine Bir Bakış
Ömeru'l-Fuâdî'nin Menâkıbnâmesine Göre Şeyh Şâbân-ı Velî'nin Tasavvufî Şahsiyetine Bir Bakış