TOLGA TİPİ, HASAN VURAL, ŞULE TURHAN, BURCU ERDAL

Türkiye'de Sulama Yatırımlarının Tarım Alanlarının Kullanım Şekillerine Etkisinin Belirlenmesi

Türkiye'de, çayır-mer'a alanları hariç tarım alanlarının 6 milyon 230 bin hektarı sulanırken, sulanan alanlarınbüyük bölümünü ekilen alanlar oluşturmaktadır. Sulama, kurak ve yarı-kurak bölgelerde tarımsal üretimiarttırmak için önemli bir faktördür. Bu araştırmada, sulama yatırımlarının arazi kullanım şekline etkisininbelirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, 1988-2014 yılları arasında gerçekleşen sulama yatırımları ile sulamayaaçılan alanların miktarları ve aynı dönemde Türkiye tarım alanlarındaki değişim rakamları kullanılmıştır.Verileri analiz etmek için Faktör Analizi, Kümeleme Analizi ve Regresyon Analizi kullanılmıştır. Analizsonuçlarına göre ekilen arazi miktarındaki değişmelere sulama yatırımlarının etkisi önemlidir. Diğer araziçeşitlerinde ise önemli bir etkisi bulunmamaktadır. İstatistiksel olarak sadece Y= 18099.93 – 0.36 x denklemiönemli (p<0.06) düzeydedir. Sulama yatırımları arttıkça sadece ekilen arazi miktarında önemli miktarda azalmameydana gelmektedir. Sulama yatırımlarının etkinliğinin artması için üretici düzeyinde teknik ve ekonomikönlemlere gereksinim bulunmaktadır. Sonuç olarak, sulama yatırımlarından beklenen üretim desenindeki büyükdeğişlikler incelenen dönemde gerçekleşmemiştir.

Anahtar Kelimeler:

Sulama, tarım, yatırım, tarımsal sulama

The Effect of Irrigation Investments on the Usage of Agricultural Areas in Turkey

In Turkey, 6 million 230 thousand hectares of agricultural land are irrigated except for land and pasture areas. Alarge part of the irrigated areas form the cultivated areas. Irrigation is an important factor for increasingagricultural production in arid and semi-arid regions. In this research, it is aimed to determine the land use effectof irrigation investments. For this purpose, irrigation investments between 1988 and 2014 and amounts ofirrigated areas and ın the same period, the data was used to see the changes in the agricultural areas of Turkey.Factor Analysis, Clustering Analysis and Regression Analysis were used to analyze the data. According to theresults of analysis, the effect of irrigation investments on changes in the amount of land cultivated is important.There is no significant effect on other land types. Statistically, only the Y = 18099.93 – 0.36 x equation issignificant (p <0.06). As irrigation investments increase, there is a significant decrease in only the amount of landto be cultivated. Technical and economic measures at the level of producers are needed to increase the efficiencyof irrigation investments. As a result, major changes in the production pattern expected from irrigationinvestments have not been realized in the period under review.

Keywords:

Irrigation, agriculture, investment, agricultural irrigation,

PDF

___

Anderson, J. C. , D. W. Gerbıng; 1988 , “Structural Equation Modeling in Practice: A Review and Recommended Two-Step Approach”, Psychological Bulletin, 103, ss. 411-423.
Anonim, 2011. " Daha az su ile daha bol kazancın adı: Kapalı sulama şebekeleri", Su Dünyası, DSİ Yayını No:95, s:59-61. Ankara.
Bagozzi, R. P. , C. Fornell; 1982 “Theoretical Concepts, Measurement, and Meaning,” in, Vol. 2, C. Fornell (Ed.) A Second Generation of Mulivariate Analysis, Praeger, ss. 5-23.
Demir, O., Demir N., Tekin M., Yalçın Z., 2014. " Erzurum Daphan Ovası Sulama Yatırımının Tarımsal Üretim Üzerine Etkileri", ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi Sayı: 2 (2): 97–103, Çanakkale.
Child, D. 2006, The essentials of factor analysis. Third Ed. Continuum, London
Fitzmaurice, G. M. ve Laird, N. M., 1995. Regression models for a bivariate discrete and continious outcome with clustering.
Journal of the American Statistical Association 90(431):845-852. http://www.dsi.gov.tr
Johnson, R.A. ve Wicherin, D.W., 1992. Applied Multivariate Statistical Analysis. 3rd edn, Prentice Hall Inc., Englewood Cliffs,N.J.,UK.
Kalaycı, Ş. 2006, SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım
Kendall, M. 1980. Multivariate Analysis. Macmillan Publishing, NewYork.
Kline, P. 1994. An Easy Guide To Factor Analysis:. New York: Routledge
Özçağlar,A., 1988, “Türkiye'deki tarım alanlarının coğrafi dağılışının doğal çevreyle ilişkisi”, Coğrafya Araştırmaları Dergisi, No:11, S:11, s: 131-150, Ankara.
Özdamar Kazım, 2002, Paket Programları İle İstatistiksel Veri Analizi- 2 (Çok Değişkenli Analizler), Kaan Kitapevi Eskişehir. Lewis Beck, M.S., 1994, Factor Analysis And Related Techniques. London: Sage Publications Ýnc.
Patır, S., 2009. Faktör Analizi ile Öğretim Üyesi Değerleme Çalışması, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 23, Sayı: 4.
Rennie, K.M. (1997). " Exploratory And Confirmatory Rotation Strategies in Exploratory Factor Analysis". Paper Presented At The Annual Meeting Of The Southwest Educational Research Association.
Sabater, C.R., Esteban, P. C. A., Iscar, A. M. ve Diez, A. L., 2004. Clustering to reduce regional heterogeneity: A Spanish case study. Journal of Population Research 21(1):73-94.
Stapleton, C.D. 1997. " Basic Concepts And Procedures Of Confirmatory Factor Analysis." Paper Presented At The Annual Meeting Of The Southwest Educational Research Association.
Tatlıdil, H., 2002, Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz, Ziraat Matbaacılık A.Ş., Ankara.
Topçu, P., Çelik, N., 2012. “Yoksulluğun Azaltılmasında Tarım Arazilerinin Etkin Kullanımının Sağlanması”, 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi Bildiriler Kitabı, Konya, p. 422.
TÜİK, 2016, Türkiye İstatistik Kurumu Yayınları, Ankara.
Vural, H. 2007. Türkiye'de Arazilerin Kıymet Takdiri Üzerine Kantitatif Bir Yaklaşım: Bursa İli Karacabey Ovası Örneği, U. Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 2007, Cilt 21, Sayı 2, 13-20.
Vural, H., 2015. Tarım ve gıda ekonomisi istatistiği. Uudağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Notu, No.107, Bursa.