Tarım İşletmelerinde Sürdürülebilirliğin Ölçülmesi: Aydın İli Örneği
Sürdürülebilir tarım doğal kaynakların bilinçsiz kullanımının artmasıyla gün geçtikçe önem kazanan bir konu olmaktadır. Tarım işletmeleri sahip olduğu kaynakları etkin ve verimli kullanarak ekonomik, sosyal ve çevresel sürdürülebilirlik düzeyine ulaşmayı amaçlamaktadırlar. Bu araştırmanın temel amacı TR3 bölgesinde yer alan illerin 2006-2015 yılları arasındaki toplam faktör verimliliklerini Malmquist indeksi yöntemi ile hesaplamak ve Aydın ilinde işletme düzeyinde sosyal, ekonomik ve çevresel sürdürülebilirlik göstergelerini kullanarak tarım işletmelerinin sürdürülebilirlik düzeylerini belirlemektir. İşlemelerin sosyo ekonomik özelliklerine ilave olarak, üreticilerin ekonomik, sosyal ve çevresel sürdürülebilirlik göstergelerine yönelik ifadelere katılma durumlarını ortaya koyan veriler anket yoluyla elde edilmiştir. İşletme düzeyinde VZA ile etkinlik skorlarının hesaplanmasında, Malmquist indeksinde kullanılan ortak girdi ve çıktılar seçilmiştir. Üreticilerin ekonomik, sosyal ve çevresel sürdürülebilirlik göstergelerine yönelik ifadelere katılma durumlarına göre genel sürdürülebilirlik düzeyi hesaplanmaya çalışılmıştır. TR3 illerine ait TFV endeksindeki değişimi il bazında değerlendirildiğinde 2006-2015 döneminde verimliliğinde yüksek artış olan iller; İzmir (%29.8), Aydın (%28.0) ve Manisa (%21.7) illeridir. Bu illerdeki verimlilik artışı genellikle teknolojik değişmedeki artıştan kaynaklanmaktadır. VZA analizi sonucu incelendiğinde işletmelerin yaklaşık %19'unun tam etkin olduğu belirlenmiştir. Veri Zarflama Analizi sonuçlarına bakıldığında büyük çiftlikler kadar küçük çiftliklerin de etkin olduğu dikkati çekmektedir. Oluşturulan sürdürülebilirlik indeks sonuçlarına göre işletmelerin ekonomik sürdürülebilirlik düzeyi %72, sosyal sürdürülebilirlik düzeyi %64, çevresel sürdürülebilirlik düzeyi %62 ve genel sürdürülebilirlik düzeyi %66 olarak hesaplanmıştır
___
- Akçaöz,H.,Özkan, B.,Kızılay H. 2005. Tarımsal Üretimde Çiftçilerden Tutum Ve Davranışları: Çiftçilik Amaçları Ölçeği (FOS). Anadolu, J. of AARI 15 (2) 20.
- Bagheri, A., Fami, H., Rezvanfar, Asadi, A., Yazdani, S. 2008. Perceptions of Paddy Farmers towards Sustainable Agricultural Technologies: Case of Haraz Catchments Area in Mazandaran province of Iran. American Journal of Applied Sciences, 5 (10): 1384-1391.
- Cıngı, S., Tarım,A.2000. Türk Banka Sisteminde Performans Ölçümü DEA Malmquist TFP Endeksi Uygulaması. Türkiye Bankalar Birliği Araştırma Tebliğleri Serisi1, 3: 200-01.
- Çeker, A. 2016. Sürdürülebilir Tarım ve Türkiye Açısından Bir Değerlendirme. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 11/2 pp. 809-836, Ankara.
- Hayati, D., Ranjbar, Z., Karami, E. 2010. Measuring Agricultural Sustainability. Shiraz University Agricultural Extension and Education, College of Agriculture, pp.73-100, İran.
- Ehrmann, M. 2008. Measuring sustainability performance of German dairy farms using the Sustainable Value Approach (SVA), Data Envelopment Analysis (DEA) and indicator approaches. Institute of Farm Economics, pp.1–31, Braunschweig. FAO, 2014, Sustainability Assessment of F ood and Agriculture systems guidelines (SAFA). Version 3.0. Rome. Erişim [http://www.fao.org/3/a-i3957e.pdf]. Mohamed, Z.,Terano,R., Shamsudin, M.N.,Latif, İ. 2015. Paddy Farmers' Sustainability Practices in Granary Areas in Malaysia. Department of Agribusiness and Bioresource Economics Faculty of Agriculture, 5(2):17.
- Molnar, A., 2008. Applying Sustainable Value Methodology for Hungarian Agriculture. Congress of the European Association of Agricultural Economists. Budapest.
- Mollavelioğlu, M. 2009. Sürdürülebilir Tarımın Ölçümü ve Türkiye Açısından Değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, Ankara.
- Özden, A., Armağan, G. 2005. Aydın İli Tarım İşletmelerinde Bitkisel Üretim Faaliyetlerinin Verimliliklerinin Belirlenmesi. Tarım Ekonomisi Dergisi, 11(2) : 111 – 121.
- e Türkye'dek vakıf ünverstelernn etknlğnn ölçülmes. İstanbul Ünverstes İşletme Fakültes Dergs. 37(2):167-185.
- Şener, C. 2013. Ver Zarflama Analz Ve Malmqust Endeks İle Avrupa Brlğ Ülkelernn Sağlık Performanslarının İncelenmes. Gaz Ünverstes Fen Blmler Ensttüsü, Yüksek Lsans Tez, Ankara.
- Turhan, Ş. 2005. Tarımda Sürdürülebilirlik ve Organik Tarım. Tarım Ekonomisi Dergisi, 11(1): 13–24. Ankara.
- TÜİK. 2017. Türkiye İstatistik Kurumu Bitkisel Üretim ve Hayvancılık İstatistikleri. Erişim [www.tüik.gov.tr.].