Ayşe ÜNDEVLİ, Gamze KADAM, Yüksel Leyla BEKDİK, Halil İbrahim YILMAZ, Ferit ÇOBANOĞLU

Gıda İsrafının Belirlenmesi: Aydın İli Örneği

Gıda srafı ve kayıplarının belrlenmes, sürdürüleblr ve kaltel yaşam koşullarının oluşturulması açısındanbüyük öneme sahptr. Bu çalışmada, gıda srafı ve kayıpları, genel olarak tanımlandıktan sonra, Aydın lgenelnde yapılan br çalışma le konunun önem, uygulamalı br araştırma le ortaya konulmaya tüketclerntutum ve davranışları ncelenmştr. Bu araştırmada, k grup materyalden yararlanılmıştır. Brnc grupmateryal, Aydın lnde yaşayan tüketclerle karşılıklı görüşme yoluyla elde edlen verlerden oluşmaktadır.Anket çalışmaları, 2019 yılında Mart-Nsan aylarında l genelnde bulunan Efeler, Nazll ve Karacasulçelernde bulunan 150 tüketc le gerçekleştrlmştr. İknc grup materyal olarak, konu le lgl yapılmış olanaraştırma raporları ve makalelerden elde edlen ver ve blgler kullanılmıştır. Sonuç olarak, tüketclernçoğunun gıda srafı yaptığı ortaya çıkmıştır. Tüketclern %44'ünün aylık gıda masrafının 300-600 TL arasındadeğştğ belrlenmştr. Buna karşılık tüketclern %60.7'snn aylık gıda atıklarının ekonomk değernn 30TL'den az olduğu saptanmıştır. En çok sraf edlen ürünler arasında; lk sırada süt ürünler gelrken, daha sonrameyve ve tahıl ürünler yer almaktadır. En az sraf edlen ürünler se et ürünlerdr. Araştırma sahasında yapılanyenmemş gıdaların değerlendrlmes yönündek ncelemeler sonucu, tüketclern %56'sının, yenmemşgıdalarla (tüketlmemş) hayvanları besledğ, %36.66'sının da çöp kutusuna atmakta olduğu, %7.33'ünün dekompost (organk gübre) yapmakta olduğu belrlenmştr. Tüketclern gıdaları atma sebeplernn başındagıdanın son kullanma tarhnn geçmş olması, gıdada küf oluşması, gıdanın y br kokusu veya tadınınolmaması gelmektedr. Buna göre tüketclern, gıdaların dış görünüşüne önem verdğ sonucuna ulaşılablr.Araştırma bölgesnde yapılan ncelemeler sonucunda, gıda atıklarını azaltablmek çn tüketclern; gıdamaddelern doğru şeklde nasıl koruyacaklarına dar puçlarına, ürün tazelğ hakkında blgye, gıda atıklarıylauğraşan kuruluşlar ve yemek atıklarıyla yemek tarfi hakkında blglere ihtiyaç duyduğu anlaşılmıştır

Determination of Food Waste in Aydın: A Case Study

The determination of food waste and loss is of great importance for the creation of sustainable and high-quality living conditions. In this study, after the general definition of food waste and its losses, a study conducted in Aydın province and the importance of the issue were tried to be revealed through an applied research. In this study, two groups of materials were used. The first group of materials consists of data obtained through mutual interviews with living consumers in Aydın province. Surveys were conducted with 150 consumers in the provinces of Efeler, Nazilli and, Karacasu districts throughout the province. In the second group of materials, data and information obtained from research reports and articles related to the subject were used. As a result, it was found that most consumers wasted food. It was determined that 44% of consumers' monthly food costs change between 300-600 TL. On the other hand, 60.7% of consumers ' monthly food waste is less than 30 TL. Among the most waste products; while dairy products come in first place, fruits and cereals come in later. The least waste products were meat products. As a result of the research conducted in the research area, 56% of consumers feed animals with unspoiled foods, 36.66% throw them in the trash, 7.33% compost (organic fertilizer). At the beginning of the reasons for consumers throwing food, food expiration date is past, food mold formation, food smell or taste is not good. According to this, consumers care about the external appearance of food can be concluded. In order to reduce food waste, consumers need clues about how to protect food properly, information about product freshness, organizations dealing with food waste, and information about food waste and recipes.

PDF

___

Aksoy, M., Solunoğlu, A., 2015. Gıda srafı ve freeganfood akımı. II. Eurasa Internatonal Toursm Congress: Current Issues, Trends, and Indcators, Selçuk Ünverstes Turzm Fakültes, Konya, Turkey, 165-173.
Artık, N., Şrel, T., Türkyılmaz, M., 2016. Gıda srafı, açlık sorunu ve sürdürüleblr gıda projeksyonları. Ankara Halk Ekmek ve Un Fabrkası A.Ş. Ekmek Dergs, 111-125.
Aydın, F., 2008. Ekmekte bayatlama ve gecktrlmes çn dkkat edlecek hususlar. Atatürk Ünverstes Zraat Fakültes Dergs, 39: 263-267.
Aydın, F., Yıldız, Ş., 2011. Svas lnde ekmek tüketm alışkanlıkları ve tüketc dnamklernn belrlenmes. Atatürk Ünverstes Zraat Fakültes Dergs, 42: 165-180.
Aygül, H.H., Yıldız, D., 2018. Kentsel katı atık yönetm kapsamında “çevrec komşu kart uygulaması”. Medterranean Journal of Humantes, 8(2): 79-100.
Bagherzadeh, M., Inamura, M., Jeong, H., 2014. Food waste along the food chan. OECD Food, Agrculture and Fsheres Papers No. 71.
Bek Danışmanlık, 2017. Gıda zncr, https://www.bekdansmanlk.com.tr/S.S.S./gda-zncr-nedr, Erşm Tarh: 15.05.2019.
Bloomberg, 2017. 100 mlyar TL'lk sebze meyvenn 4'te 1' çöpe gdyor. https://busnessht.bloomberght.com/pyasalar/ haber/1402755-100-mlyar-tllk-sebze-meyvenn-4te-1-cope-gdyor, Erşm Tarh: 28.06.2019.
Buzby, J.C., Hyman, J., 2012. Total and per capta value of food loss n the Unted States. Food Polcy, 37(5): 561-570.
Demirbaş, N., 2018. Dünyada ve Türkye'de gıda srafını önleme çalışmalarının değerlendrlmes. VIII. IBANESS Kongreler Sers, Plovdv, Bulgarstan, 21-22 Nsan 2018, 521-526.
Demirbaş, N., 2019a. İy Tarım Uygulamaları le meyve bahçelernde ortaya çıkan üretm, hasat ve hasat sonrası kayıpları azaltılablr m? XI. IBANESS Kongreler Sers, Tekrdağ, Türkye, 9-10 Mart 2019, 289-296.
Demirbaş, N., 2019b. Gıda arz zncrndek kayıp ve srafın azaltılmasında ambalajın önem ve gelşmeler. XI. IBANESS Kongreler Sers, Tekrdağ, Türkye, 9-10 Mart 2019, 627-632.
Denis, I., 2019. One thrd of all food wasted! https://www.unrc.org/en/food-waste/27133-one-thrd-of-all-food-wasted, Erşm Tarh: 15.05.2019.
Dölekoğlu, C.Ö., 2017. Gıda kayıpları, sraf ve toplumsal çabalar. Tarım Ekonoms Dergs, 23(2): 181-184.
Dölekoğlu, C.Ö., Gün, S., Gray, F.H., 2014. Yoksulluk ve gıda srafı sarmalı. XI. Ulusal Tarım Ekonoms Kongres, Samsun, 3-5 Eylül 2014.
EC, 2006. IPPC Reference Document on Best Avalable Technques n the Food, Drnk and Mlk Industres. Sevlle, European Commsson. http://ec.europa.eu/ envronment/ppc/brefs/fdm_bref_0806.pdf, Erşm Tarh: 10.04.2019.
Erdem, Y.K., 2016. Turkey E country report on natonal food waste polcy. Second draft. Fusons. https://www.eufusons.org/phocadownload/country-report/TURKEY%2023.02.16.pdf, Erşm Tarh: 04.07.2019.
Eren, Ö., Parlakay, O., Hilal, M., Bozhüyük, B., 2017. Zraat Fakültes akademsyenlernn ekolojk ayak znn belrlenmes: Mustafa Kemal Ünverstes örneğ. Gazosmanpaşa Ünverstes Zraat Fakültes Dergs, 34(2): 138-145.
Ertürk, A., Arslantaş, N., Sarıca, D., Demircan, V., 2015. Isparta l kentsel alanda alelern ekmek tüketm ve srafı. Akademk Gıda, 13, 291-298.
FAO, 2011. Global food losses and food waste - Extent, causes and preventon. Rome: FAO.
FAO, 2014. Food waste. Food and Agrculture Organzaton of the Unted Natons. http://www.fao.org/platform-food-losswaste/food-waste/definton/en/, Erşm Tarh:19.06.2019.
Gustavsson, J., Cedeberg, C., Sonesson, U., 2011. Global food losses and food waste. Food and Agrculture Organsaton of the Unted Natons, Roma, 2011.
Hall, K.D., Guo, J., Dore, M., Chow, C.C., 2009. The progressve ncrease of food waste n Amerca and ts envronmental mpact. PLoS ONE, 4(11): 1-6.
Karagözoğlu, M.B., Özyonar, F., Yılmaz, A., Atmaca, E., 2009. Katı atıkların yenden kazanımı ve önem. Türkye'de Katı Atık Yönetm Sempozyumu (TÜRKAY 2009), 15-17 Hazran 2009, İstanbul.
Karakaş, G., 2019. Gıda srafının davranışsal belrleycler; Çorum l örneğ. Türk Tarım-Gıda Blm ve Teknoloj Dergs, 7(3): 467-474.
Kaypak, Ş., 2013. Ekolojk ayak znden çevre barışına bakmak. Türk Blmsel Derlemeler Dergs, 6(1):154-159.
Kılıç, F., Akkaya, M.R., Memil, N., 2018. Yemakhane çn yapay zeka teknkler kullanımı le günlük talep tahmn. Avrupa Blm ve Teknoloj Dergs, 23, 65-71.
Koç, G.,Uzmay, A.,2015, Gıda Güvences Ve Gıda Güvenlğ: Kavramsal Çerçeve, Gelşmeler Ve Türkye Tarım Ekonoms Dergs 2015; 21(1): 39-48
Mete, H., 2017. Ekmek srafı ve önleme yöntemler. Tekrdağ SMMM Odası Sosyal Blmler Dergs, 7, 1-10.
Mirabella, N., Castellan, V., Sala, S., 2014. Current optons for the valorzaton of food manufacturng waste: a revew. Journal of Cleaner Producton, 65(0), 28-41.
Onurlubaş, E., Altunışık, R., 2019. Ekmek tüketm alışkanlıkları ve sraf eğlm üzerne br araştırma: Bursa l örneğ. XI. IBANESS Congress Seres, Tekrdağ, Türkye, 9-10 Mart 2019, 257-267.
Oral, Z., 2015. Dünya'da ve Türkye'de gıda srafı ve önlenmesne yönelk uygulamalar. AB Uzmanlık Tez, T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Eylül 2015, Ankara.
Özgen, U., Aksoy, A.D., 2017. Tüketclern ekolojk ayak z farkındalık düzeyler (Ankara l örneğ). Üçüncü Sektör Sosyal Ekonom, 52(3): 46-65.
Parfitt, J., Barthel, M., Macnaughton, S., 2010. Food waste wthn food supply chans: quantficaton and potental for change to 2050. Phlosphcal Transactons of The Royal Socety, 365, 3065-3081.
Pekcan, G., Köksal, E., Küçükerdönmez, Ö., Özel, H., 2006. Household food wastage n Turkey. Statstcs Dvson, Workng Paper Seres, No: ESS/ESSA/006e, FAO, 2006.
Pons, S.T., Papankolaou, P.A., Katmertzoglou, P., Ntalla, A.C., Xenos, K.I., 2017. Household food waste n Greece: A questonnare survey. Journal of Cleaner Producton, 149: 1268-1277.
Quested, T., Parry, A.D., Easteal, S., Swannell, R., (2011). Food and drnk waste from households n the UK. Nutrton Bulletn, 36(4): 460-467.
Russell, S.V., Young, C.W., Unsworth, K.L., Robnson, C., 2017. Brngng habts and emotons nto food waste behavour. Resources, Conservaton and Recyclng, 125: 107-114.
Salihoğlu, G., Salihoğlu, N.K., Ucaroglu, S., Banar, M., 2018. Food loss and waste management n Turkey. Boresource Technology, 248, Part A, 88-99.
Songür, A.N., Çakıroğlu, F.P., 2016. Gıda kayıp ve atıklarının önem. Türkye Klnkler Journal of Nutrent Det-Specal Topcs, 2(3): 21-26.
Şahin, S.K., Bekar, A., 2018. Küresel br sorun “gıda atıkları”: Otel şletmelerndek boyutları. Journal of Toursm and Gastronomy Studes, 6(4): 1036-1061.
Şahinöz, A, 2016. Yerelden Küresele Gıda Güvences Türkye Byoetk Dergs,3(4) 184-197
Tatlıdil, F., Dellal, İ., Bayramoğlu, Z., 2013. Food losses and waste n Turkey. Country report. Regonal Office for Europe and Central Asa, Food and Agrculture Organzaton of the Unted Natons. http://www.fao.org/3/a-au824e.pdf, Erşm Tarh: 04.07.2019.
TDK, 2018. Türk Dl Kurumu. http://www.tdk.gov.tr/ndex. php?opton=com_gts&kelme=%C4%B0SRAF, Erşm Tarh: 13 Ağustos 2018.
Tiltay, M.A., 2016. Tüketm: Breysel Eylemn Toplumsal Dönüşümü. Sosyoloj Konferansları, 54, 361-364. TMO, 2013. Türkye'de Ekmek İsrafı Araştırması. Toprak Mahsuller Ofis Genel Müdürlüğü, Ankara. Tokgöz, S., 2012. Katı atıkların ger kazanımı. Çevre Mühendslğ Uygulamaları, Çevre Mühendsler Odası, Ankara, 147- 149. Tosunoğlu, B.T., 2014. Sürdürüleblr küresel refah gösterges olarak Ekolojk Ayak İz. HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergs, 3(5): 154-171.
TÜGİS, 2016. Et sektöründe atık yönetm. Gıda atıklarının azaltılması ve ger kazanımı projes. Türkye Gıda Sanay İşverenler Sendkası, https://www.tugs.org.tr/wp-content/uploads/2017/03/2-et-sektorunde-atk-yonetm.pdf, Erşm Tarh: 01.07.2019.
TÜİK, 2019. Türkye İstatstk Kurumu. https://brun.tuk.gov.tr/medas/?kn=119&locale=tr, Erşm Tarh: 26.06.2019.
Türkye İsraf Raporu, 2018. Türkye Cumhuryet Tcaret Bakanlığı Tüketcnn Korunması ve Pyasa Gözetm Genel Müdürlüğü, Aralık 2018, Ankara.
Türkiye İsrafı Önleme Vakfı, 2018. Açlık haftası ve gıda srafının önlenmes. http://www.sraf.org/sayfa/Aclk-haftas-veGda-srafinn-onlenmes/549, Erşm Tarh: 25.06.2019.
Visschers, V.H.M, Wckl, N., Segrst, M., 2016. Sortng out food waste behavour: A survey on the motvators and barrers of self-reported amounts of food waste n households. Journal of Envronmental Psychology, 45: 66-78.
WWF, 2012. Türkye'nn Ekolojk Ayak İz Raporu, http://www.footprntnetwork.org/content/mages/artcle_uploads/ Turkey_Ecologcal_Footprnt Report_Turksh.pdf ,Erşm Tarh: 29.08.2017.
Yazıcı, A.R., Demrcan, V., 2018. Hanehalkı gıda tüketm taleb ve tüketc davranışlarının analz: Isparta l örneğ. Akademk Gıda, 16(4): 411-421.
Yıldırım, H., Capone, R., Karanlık, A., Bottalco, F., Debs, P., El-Bilal, H., 2016. Food wastage n Turkey: An exploratory survey on household food waste. Journal of Food and Nutrition Research, 4(8): 486-489.