Sürdürülebilir alan kullanım planlamasında alan kullanım tiplerine ait önceliklerin Simos prosedürü ve ELECTRE 1 yönetimi ile belirlenmesi

Doğal ve kültürel kaynakların hatalı kullanımından kaynaklanan ekolojik, ekonomik ve sosyal sorunlar, gerek kentsel gerekse kırsal alanlarda yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilemeyi sürdürmektedir. Bu problemlerin küresel, bölgesel ve yerel ölçekte çözümünde, sürdürülebilir alan kullanım planlaması etkin bir araç olarak kabul edilebilir. Sürdürülebilir alan kullanım planlaması kapsamında, ekolojik, ekonomik, sosyal verileri ve planlama hedeflerini birlikte değerlendirebilmek, çok kriterli karar verme yöntemleri ile mümkündür. Bu çalışmada; sürdürülebilir alan kullanım planlaması sürecinde alan kullanım tiplerine ait önceliklerin belirlenmesi için ELECTRE 1 olarak bilinen çok kriterli karar verme yöntemi kullanılmıştır. Bu yönteme ek olarak, kriterlere ağırlık tayin edilmesinde ise Simos prosedüründen yararlanılmıştır. Çalışma kapsamında sekiz alan kullanım tipi, onbeş kriter kullanılarak değerlendirilmiş ve seçenekler üstünlüklerine göre sıralanmıştır. Adıyaman Ziyaret Çayı Havzasında gerçekleştirilen bu örnek çalışmada; alan için en uygun alan kullanım tipleri, tarımsal ormancılık ve tarımsal rekreasyon olarak belirlenmiştir. Sonuç olarak; ELECTRE 1 yönteminin alan kullanım tiplerinin önceliklerinin belirlenmesinin yanı sıra çeşitli peyzaj planlama ve değerlendirme çalışmalarında da kullanılabilecek uygun bir yöntem olduğu saptanmıştır.

Determination of priorities of land use types using Simos procedure and ELECTRE 1 method in sustainable land use planning

Ecological, economical and social problems caused by misuse of natural and cultural resources effects the life quality in both urban and rural areas. Sustainable land use planning may be accepted as an effective tool to solve these problems in global, regional and local level. In the frame of sustainable land use planning, evaluation of ecological, economical, social information and planning goals all together can be managed with multi criteria decision making methods. In this study a multi criteria decision making method known as ELECTRE 1 was employed to determine priorities of land use types. Additionally , Simos procedure was used assigning weight of criteria. Eight land use types considered as alternatives have been assessed using fifteen criteria and all alternatives outranked in the scope of ELECTRE 1 . Agro-forestry and agricultural recreation have been determined as the best land use types for the case study that has been carried out in Adıyaman Ziyaret Stream Basin. As a result, ELECTRE 1 method has been determined as an appropriate method for ranking land use alternatives and also different landscape planning and assessment studies.

PDF

___

Anonymous, 1999. Ranking projects using the ELECTRE method. http//www esc.auckland.ac.nz/organizations/ORSNZ/conf33 /papers.
Anonymous, 2001. Multicriteria analysis: A manuel. Department for Transport, Local Government and Regions. http//www.dtlr.gov.uk/about/multicriteria/14.htm.
Anonymous, 2002. Multicriteria decision making using ELECTRE 1 http//ecolu-info.unige.ch/haurie/matute_final/lectures.
Basal, M.,N. Akpınar, N. Karadeniz, I. Talay, H. Tanrıvermiş, N. Kılıç, 2000. Adıyaman Ziyaret Çayı Havzası Tarımsal Potansiyelinin Belirlenmesi ve Enerji Etkin Planlama Bağlamında Arazi Kullanım Deseninin Oluşturulması. TÜBİTAK/TARP Sempozyumu Bildiri Özetleri Kitabı s.36-37.
Figueira, J. and B. Roy, 2002. Determining the weights of criteria in the electre type methods with a revised Simos procedure. European Journal of Operational Research, 139, 317-326.
Golley, F. B. and J. Bellot. 1999. Rural Planning from an Environmental System Perspective. 376 p. Springer Verlag, New York, USA.
Martinez F. E. and Gonzalez-Alonso, S. 1995. Quantitative Techniques in Landscape Planning. 274 p. Lewis Publishers, CRC Press, USA.
Raju, K. S. and C. R. S. Pillai, 1999. Multicriterion decision making in river basin planning and development. European Journal of Operational Research, 112, 249-257.
Rogers, M. and M. Bruen, 1998. A new system for weighting environmental criteria for use within ELECTRE III. European Journal of Operational Research, 107, 552-563.
Türker, A. 1986. Ağaçlandırmalarda Çok Ölçütlü Karar Verme. Doktora Tezi. İstanbul Univ., Orman Fak., Orman Ekonomisi Anabilim Dalı. istanbul.
Van Lier.H. 1994. Sustainable Land Use Planning. 376 p. Published by Elsevier. The Netherlands.
Zanakis, S. H., A. Solomon, N. Wishart, S. Dublish, 1998. Multiatribute decision making: A similation comparasion of select methods. European Journal of Operational Research, 107,507-529.