Abdullah ÖKTEM, Mustafa ÇÖLKESEN, Ahmet ENGİN

Arpada (Hordeum vulgare L.) genotip x Çevre interaksiyonları ve stabilite analizi

GAP bölgesinde 1998-2000 yılları arasında yürütülen arpa verim denemesinde Angora, Clarine, Goldie, Jubilant, Kaya, Kompakt, Krona, S.488/88, S.8615 ve Viva arpa genotiplerine bazı stabilite kriterleri uygulanmıştır. Lokasyon ve genotip üzerine yapılan birleşik varyans analizinde lokasyon, genotip ve lokasyon x genotip interaksiyonu %1 seviyesinde önemli bulunmuştur. Araştırmada kullanılan stabilite yöntemlerine göre; Kompakt ve Viva iyi adaptasyon gösteren genel uyum yeteneği yüksek genotipler olarak belirlenmiştir. Clarine, Jubilant ve Viva iyi çevrelerde; S.448/88 ve S.8615 genotipleri ise kötü çevrelerde yüksek verimli genotipler olarak saptanmıştır. Krona iyi çevrelerde, Angora ve Kaya ise kötü çevrelerde düşük verimli genotip olmuştur.

Genotype x Environmental interactions and stability analysis of Barley (Hordeum vulgare L.)

Some stability parameters was applied to barley yield experiments which were conducted at GAP region from 1998 to 2000 with Angora, Clarine, Goldie, Jubilant, Kaya, Kompakt, Krona, S.488/88, S.8615 and Viva genotypes. Variance analyses showed that genotypes, location, genotype and genotype x location interaction were significant at 0.01 level. According to used stability parameters; Kompakt and Viva were determined as a good adapted genotypes. Clarine, Jubilant and Viva genotypes were high yieidly at good environment, S.448/88 and S.8615 genotypes had high yield at bad environment. Krona hed low yield at good environment, Angora and Kaya had low yield at bad environment.

PDF

___

Altay, F. 1987. Kışlık buğdaylarda verim stabilitesi. Türkiye Tahıl Sempozyumu, s 431-442, 6-9 Ekim, Bursa.
Arshad, Y. 1990. Genotiplerin Çevreye Uyum Yeteneklerini Belirlemede Kullanılan Bazı Stabilite Parametreleri Üzerinde Araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniv. Fen Bil. Ens., izmir.
Baker, R. J. 1966. Genotype-environment interactions in yield of wheat. Can.J. Plant. Sci., 49, 743-791.
Bozkurt, i. ve M. E. Tugay, 1999. Arpada (Hordeum vulgare L.) çeşit x çevre etkileşimleri üzerinde bir araştırma. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, Genel ve Tahıllar (Cilt I), s.228-233, 15-18 Kasım, Adana.
Comstock, R. E. and R. H. Moll, 1963. Genotype-Enviroment Interactions in Statistical Genetics and Plant Breeding. NAS-NRS. Publ. 982, 164-196.
Demir, i. ve M. Tosun, 1991. Buğdayda stabilite istatistikleri ve stabilite üzerine araştırmalar. Ege Üniv. Zir. Fak. Dergisi. 28, 1, İzmir.
Demir, İ., M. Tosun., N. Açıkgöz ve A. F. Moghaddam, 1992. Arpada stabilite istatistiklerinin araştırılması ve bilgisayar programıyla hesaplanması. 2. Arpa-malt semineri (25-27 Mayıs) s.254-264, Konya.
Düzgüneş, O., T. Kesici. O. Kavuncu ve F. Gürbüz, 1987. Araştırma ve Deneme Metodları (İstatistik Metodları-ll). Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yayınları No:1021, Ders Kitabı No:295, Ankara.
Eberthart, S. A. and W. A. Russel, 1966. Stabilty parameters for comparing varieties. Crop Science, 6, 36-40.
Finlay, K. M. and G. N. Wilkinson, 1963. The analysis of adaptation a plant-breeding programme. Aust. J. Agric. Res., 14, 742-754.
Francis, T. R. and L. W. Kannenbert, 1978. Yield stability in studies in short-season maize. I. A descriptive method for grouping genotypes. Can. J. Plant Sci., 58, 1029-1034.
ikiz, F. 1972. Genotip-çevre interaksiyonlari. Türkiye Zirai Araştırıcılar Derneği Yayınları 1, 207-226, Bornova, izmir.
ikiz, F. 1976. Buğday Islahında Genotip-Çevre interaksiyonu istatistik Analizleri, Doktora Tezi. izmir.
ikiz, F. 1980. Adaptasyon, stabilite ve genotip x çevre interaksiyonu ile ilişkisi. Ege Bölge Zirai Araş. Ens. Yay. No:17/41,s:61-70.
Ketata, H. S., K. Yau and M. Nachit, 1989. Relative consistency of perpormance across environment. In proc. Int. Symp. Physiol. Bred, winter cereal for stressed environments. Montpiller, July 3-6.
Leon, J. and H. C. Becker, 1988. Repeatability of some statistical measures of phenotypic stability-correlations between ' single yield results and multi year results. Plant breed., 100, 137-142.
Lin, C. S., M. R. Binns and L. P. Lefkovitch, 1986. Stability analysis: Where do we stand ? Crop Science, 26, 894-899.
Nedela, G., A. Moisuc, R. Paraschivolu and V. Sonea, 1984. Interaction between stability of yield and yield components in winter wheat. Lucrari Stiintifice Inst. Agronomic Timisoara, Agronomic, 19, 65-72.
Nguyen, H. T., D. A. Sleeper and K. L. Hunt, 1980. Genotype x environmental interactions and stability analysis for herbage yield of tall fescue synthetics. Crop Sci., 20, 221-224.
Ottekin, A., H. Tosun ve T. Akar, 1994. Sekiz adet tescilli arpa çeşidinin genotip-çevre interaksiyonu ile bunların adaptasyonu üzerine araştırmalar. II. Tarla Bitkileri Kongresi (25-29 Nisan), Ciltli, s.184-187, izmir.
Özgen, M. 1991a. Yield stability of winter wheat (Triticum sp.) cultivars and lines. Journal of Agronomy and Crop Sciences, 166, 318-325.
Özgen, M. 1991b. Yield stability of winter barley (Hodeum sp.) cultivar and lines. Proc. 6th international barley genetics symposium (22-27 -July) p:407-409, Helsingborg, Sweden.
Özgen, M. 1993. Environmental adaptation and stability relationships between grain yield and some agronomic traits in winter oat. Journal of Agronomy and Crop Sciences, 170, 128-135.
Özgen, M. 1994. Orta Anadolu koşullarında kışlık arpanın verim ve verim öğelerinde adaptasyon ve stabilite analizi. Doğa-Tr. J. of Agriculture and Forestry, 18 (2) 169-177.
Perkins, M. and J. L. Jinks, 1968. Environmental and genotype-environmental components of variability. III..Multiple lines and crosses. Heredity, 23, 339-356.
Sabancı, C. O. ve M. B. Yıldırım, 1992. Adi fiğde bazı tarımsal özelliklerin genotip x çevre interaksiyonu ve kalıtım derecesi tahminleri. Doğa-Tr. J. of Agriculturel and Forestry, 16, 797-802.
SAS/STAT, 1989. SAS Institute Inc. User's Guide Version 6, (4,h ed.) Volume 2. Cary, NC.
Shukla, G. K. 1972. Some statistical aspects of partitioning N genotype-environmental components of variability. Heredity, 29, 237-245.
Teich, A. H. 1983. Yield stability of cultivars and lines of winter wheat. Cereal Res. Communications, 11, 197-202.
Tugay, M. E. ve G. Yılmaz, 1994. Patateste çevre etkileşimleri. II. Tarla Bitkileri Kongresi (25-29 Nisan), Ciltli, s.145-149, İzmir.
Ünay, A., i. Turgut., H. Sürek ve K. Z. Korkut, 1990. Çeltikte bazı özelliklerle ilgili stabilite analizi. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Dergisi, 3(1-2)117-124.
Wood, J. T. 1976. The use of environmental variables in the interpretation of genotype-enviromental interactions. J. Heredity 37(1) 1-7.
Wricke, G. 1962. Über eine methode zur erfassung der ökologischen streubreite in feldversuchen Z. Pflanzenzüchtg, 47, 92-96.
Yıldırım, M. B„ A. Öztürk., F. İkiz ve H. Püskülcü, 1979. Bitki Islahında İstatistik-Genetik Yöntemler. Ege Bölge Zirai Araş. Ens. Yay. No: 20, Menemen.
Yıldırım, M. B., C. F. Çalışkan ve Y. Arshad, 1992. Farklı stabilite parametrelerini kullanarak bazı patetes genotiplerinin çevreye uyum yeteneklerinin belirlenmesi. Doğa-Tr. J. of Agricultural and Forestry, 16, 621-629.
Zencirci, N., V. Eser ve İ. Baran, 1990. Bazı Stabilite istatistiklerinin Karşılaştırılması Üzerine Bir Yaklaşım. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enst. Yay. No. 1990/2, Ankara.